Zerdeçal, binlerce yıldır tıbbi amaçla kullanılan şifalı bir bitkidir. Günümüzde de yemeklere lezzet ve renk katmak için yaygın olarak kullanılıyor. Hint safranı olarak da bilinen zerdeçalın ana etken maddesi curcumin güçlü bir antioksidan ve anti-enflamatuardır. Zerdeçalın neredeyse tüm tıbbi faydalarından sorumludur. Zerdeçal curcumin dışında potasyum, demir, manganez mineralleri, C vitamini ve B6 vitamini de içerir. Sindirimi destekler, topikal uygulandığında ağrı kesicidir, vücutta iltihabı ve bununla bağlantılı kronik hastalıkları önleyebilir. En yaygın görülen yan etkileri mide bulantısı, mide rahatsızlığı, ishal veya baş dönmesidir. Eğer takviyesini kullanmak istiyorsanız öncesinde mutlaka doktorunuza danışın.
İçindekiler
Zerdeçal, binlerce yıldır tıbbi amaçla kullanılan ve günümüzde de mutfakta ve tekstil boyalarında yaygın olarak kullanılmaya başlanana Asya’ya özgü bir kök bitkidir. Hint safranı veya altın baharat olarak da adlandırılır. Aktif bileşeni kurkumindir.
Zerdeçalın baharat olarak kullandığımız şekli bitkinin köklerinin öğütülmesiyle yapılır. Toz zerdeçal, parlak sarı rengiyle köri ve hardala da renk vermek için kullanılır. Piyasada ayrıca çay, kapsül veya ekstrat formlarında da bulunabilir.
Curcumin, zerdeçalın ana etken maddesidir. Güçlü bir anti-inflamatuar ve çok güçlü bir antioksidandır. Araştırmalar kurkuminin kanser gelişimini engellediğini ve kanser tedavisini olumlu etkilediğini gösteriyor. Ancak zerdeçalın içerdiği kurkumin oranı çok yüksek değildir. Araştırmalarda çoğunlukla kurkumin içeren zerdeçal özleri kullanılır ve günlük baharat olarak kullanarak bu doza ulaşmak zor. Bu nedenle bazı durumlarda doktor kontrolünde kurkumin takviyeleri kullanmak daha etkili olabilir.
Köri nedir, neye iyi gelir? Nasıl yapılır? Faydaları ve zararları
Bir yemek kaşığı toz zerdeçal (yaklaşık 7 gram), 29 kaloridir. 1 gram protein, 2 gram lif, 6 gram karbonhidrat, manganez, fosfor ve potasyum gibi mineraller, Omega 3 ve 6 yağ asitleri ve ayrıca C ve B6 vitaminleri içerir. Ayrıca aktif maddesi kurkumin güçlü bir anti-inflamatuar ve antioksidandır.
İnflamasyon (iltihap) strese veya enfeksiyona karşı doğal ve önemli bir tepkidir. Vücuttaki hasarı onarmada rol oynar. Ancak kronikleştiğinde tüm vücudu etkileyen zararlı etkileri olabilir. Kronik enflamasyon; kalp hastalığı, kanser, Alzheimer, metabolik sendrom gibi hastalıkları tetikleyebilir. Zerdeçalın içerdiği kurkumin, enflamasyonla savaşabilen biyoaktif bir maddedir. Ancak araştırmalar etkili olması için yüksek dozda kurkumin almak gerektiğini gösteriyor. (1)
İnflamasyon nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri
Zerdeçalın ana maddesi kurkumin, kan damarlarının astarı olarak bilinen endotelin işlevini iyileştirerek kalp sağlığını koruyabilir. Endotel, kan pıhtılaşmasını, kan basıncını ve diğer faktörleri düzenler. Zerdeçal ateroskleroz gelişme riskini azaltır.
Ayrıca kurkumin antioksidan ve anti-inflamatuar özelikleri ile iltihaplanma ve oksidasyon gibi kalp hastalığı riskini arttıran faktörleri engelleyebilir. (2)
Ateroskleroz (damar sertliği) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Araştırmalar kurkumin takviyelerinin bazı kanser türlerine karşı etkili olduğunu gösteriyor. Kurkumin; kanserli hücrelerin ölümüne katkıda bulunabilir, tümörlerde yeni kan damarları oluşumunu önleyebilir, metastazı (kanserin yayılması) yavaşlatabilir. Ayrıca özellikle kolon kanseri veya pankreas kanseri gibi sindirim sistemini etkileyen kanserlere karşı koruyabilir. Ancak normal dozlarda zerdeçal tüketmek bu etki için yeterli olmayabilir. (3)
İltihaplanma ve oksidatif hasar Alzheimer hastalığında önemli rol oynar ve kurkumin her ikisi için de yararlı etkilere sahiptir. Ayrıca kurkumin hafıza ve öğrenmede rol oynayan BDNF (beyin kaynaklı nörotrofik faktör) proteinini arttırabilir. Depresyon ve Alzheimer hastalığı gibi birçok yaygın beyin bozukluğu, bu proteinin azalmasıyla bağlantılıdır. Ancak konuyla ilgili daha fazla insan araştırmasına ihtiyaç var. (4)
Alzheimer nedir? Nedenleri, belirtileri, tedavisi ve korunma
Daha önce de bahsettiğimiz gibi depresyon beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF) seviyesinin düşüklüğü ile bağlantı olabilir. Kurkumin, BDNF seviyelerini yükselterek depresyon tedavisinde katkıda bulunabilir. Ayrıca Kurkumin beyinde ruh halini ve diğer vücut fonksiyonlarını düzenleyen kimyasallar olan serotonin ve dopamin düzeylerini de artırabilir. Diğer yandan yapılan kontrollü bir çalışmada kurkumin önemli bir antidepresan olan Prozac kadar etkili bulunmuştur. (5)
Depresyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi
Zerdeçal, hücre yenilenmesine katkı sağlar ve hastalıkların gelişimini önler. Aynı zamanda zerdeçalın içerisinde bulunan B6 vitamini ve C vitamini cilt için faydalı olan vitaminlerdir. Cilt sağlığını korur ve yaşlanma belirtilerini geciktirebilir.
Hazımsızlık (dispepsi) neden olur? Ne iyi gelir? Doğal tedaviler
Zerdeçalın tek başına kilo vermek üzerinde belirgin bir etkisi yoktur. Ancak araştırmalar piperin takviyesiyle desteklenmiş kurkumin takviyelerinin kilo kaybını destekleyebileceğini gösteriyor. Kurkumin ve piperin birlikte yağ dokusu büyümesini azaltabilir, kilo alımını yavaşlatabilir ve insülin duyarlılığını artırabilir. Piperin, karabiberde bulunan bir bileşiktir ve kurkumin emilimini yüksek oranda arttırabilir.
Zerdeçal, yemeklere tat, koku ve renk vermesi için kullanılır. Toz halinde veya bitki biçiminde alıp, farklı gıdalar ile bir araya getirerek tüketebilirsiniz.
Kudret narı neye iyi gelir? Faydaları nelerdir, nasıl tüketilmeli?
Vücut zerdeçaldaki kurkumini genellikle zayıf bir şekilde emer. Zerdeçalın sağlık üzerindeki etkileri, ne kadar alındığına ve nasıl hazırlandığına bağlıdır. Örneğin; zerdeçalı eğer karabiberle birlikte tüketirseniz, karabiberin aktif maddesi peperin kurkumin emilimini yüzde 2000 arttırır. (6) Ayrıca yağda çözündüğü için zeytinyağı, hindistan cevizi yağı, avokado yağı gibi sağlıklı yağlar da emilimi arttıracaktır.
Hindistan cevizi yağı neye iyi gelir? Faydaları nelerdir, nasıl kullanılır?
Zerdeçal hapı eczanelerde genellikle bitkisel bir takviye olarak satılır. İlaç yerine geçmez. Eğer herhangi bir kronik hastalığınız ya da düzenli kullandığınız bir ilaç varsa zerdeçal takviyesi kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın. Kullanmaya karar verirseniz eczacınızla görüşün ve güvenilir bir markayı tercih edin. Kullanım şekli için kutuda yazılan yönergeleri talip edin. Hamileyseniz veya emziriyorsanız doktorunuza danışın.
Zerdeçalı kan sulandırıcı etkisi nedeniyle diğer kan pıhtılaşmasını etkileyebilecek bitkisel takviyeler (karanfil, karahindiba, çuha çiçeği, sarımsak, zencefil, ginkgo, ginseng vb.) veya ilaçlarla kullanmayın. Eğer herhangi bir cerrahi operasyon geçirecekseniz 2 hafta önceden takviyeyi bırakın.
Zerdeçal çayı, taze veya kuru zerdeçal kökünün sıcak suda demlenmesiyle yapılır. Altın renginde, besleyici ve lezzetli bir çaydır. Zerdeçal çayı, daha önce bahsettiğimiz kurkuminin tıbbi etkilerini tam olarak göstermese de sağlığı destekleyici özelliktedir. Manganez, demir ve bakır gibi önemli mineraller, birçok uçucu yağ ve çeşitli antioksidan türleri içerir.
Zerdeçal çayı, sakinleştirici ve yatıştırıcıdır, yatmadan önce içtiğinizde uykunuzu düzenleyebilir. Ayrıca kalp sağlığını destekler, kalorisi düşüktür ve kafein içermez.
Su ve zerdeçalı cezveye alarak 15 dakika kaynatın. Kaynayan suyu süzün ve içerisine diğer malzemeleri ekleyerek sıcak veya soğuk olarak tüketin. Günlük olarak 1-2 bardağın üzerine çıkmayın. Hazırladığınız çayı buzdolabında saklayabilirsiniz.
Omega 3 nedir, ne işe yarar? Faydaları nelerdir, hangi gıdalarda bulunur?
Zerdeçalın en yaygın görülen yan etkileri, mide bulantısı, mide rahatsızlığı, ishal veya baş dönmesidir. Aşırı ve uzun süreli kullanımı da kanama bozukluğu, kan şekerinde yükselme, aşırı susuzluk hissi, idrara çıkmada artış, ağız kuruluğu, baş ağrısı, bulanık görme gibi daha ciddi yan etkilere neden olabilir.
Aşağıdaki durumlarda zerdeçalı baharat ya da takviye olarak kullanmadan önce doktorunuza danışın:
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?
Çok teşekkürler değerli bilgileri paylaştığınız için. Iyiki varsınız .