Yumurta, ‘süper gıda’ olarak tanımlanan birkaç yiyecekten biridir. Bir yumurtanın hem beyazı hem de sarısı, proteinler, vitaminler ve mineraller de dahil olmak üzere besinler açısından son derece zengindir. Yumurta sarısı ayrıca kolesterol, yağda çözünen vitaminler (D ve E vitaminleri gibi) ve esansiyel yağ asitleri içerir. Geçmişten bugüne yumurtanın yüksek kolesterol içeren yapısı nedeniyle sağlıklı olup olmadığı tartışma konusu olmuştur. Ancak araştırmalar göstermiştir ki günde 3 yumurtaya kadar tüketmek güvenli ve hatta faydalıdır. Yumurta iyi kolesterolü yükselterek, kalp hastalıklarına karşı koruyabilir, beyin gelişimi için önemli bir besin olan kolin içerir. Göz sağlığını korur ve çok iyi bir protein kaynağıdır. Yumurtadaki protein içerdiği temel aminoasitler sayesinde son derece yüksek kalitelidir.
İçindekiler
Yumurtanın kolesterol üzerindeki olumlu etkisiyle kalp hastalığı riskini azaltabileceğinden bahsetmiştik. Ayrıca Omega-3 ile zenginleştirilmiş yemlerle beslenen tavuklardan elde edilen yumurtalar, kalp hastalığı için bilinen bir risk faktörü olan trigliseritlerin kandaki düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilir. (1)
Kolesterol nedir? Neden yükselir? Tedavisi ve iyi gelen yiyecekler
Yumurta yüksek oranda kolesterol içerir. Önerilen günlük kolesterol alım miktarı 300 mg’dır ve tek bir yumurtada 212 mg kolesterol bulunur. Ancak yumurta, kanda iyi kolesterol olarak bilinen ve kalp hastalığı, felç gibi sağlık sorunlarından korunmamızı sağlayan HDL’yi (yüksek yoğunluklu lipoprotein) yükseltir. Ayrıca tok tutma özelliği sayesinde sağlıklı kilo vermeye yardımcı olur.
LDL (kötü) kolesterolün ise kalp hastalığı riskiyle bağlantılı olduğu bilinmektedir. Ancak LDL’nin küçük, yoğun LDL parçacıkları ve büyük LDL parçacıkları olarak alt tipleri vardır. Kalp hastalığı riskinde artışa neden olanlar küçük, yoğun LDL parçacıklarıdır ve yumurta tüketimi, bu parçacıkların büyük parçacıklara dönüşmesini sağlar. (2)
Kolin, pek çok insan tarafından bilinmeyen ancak son derece önemli bir besindir. Vücut kolini, hücre zarları oluşturmak için kullanır, ayrıca beyinde sinyal molekülleri üretmede rol oynar. Özellikle hamilelik sırasında bebekte sağlıklı beyin gelişimini desteklemek için önemlidir. Yumurta mükemmel bir kolin kaynağıdır. (3)
Lutein ve zeaksantin isimli iki antioksidan yaşlanmayla birlikte daha sık görülen katarakt ve makula dejenerasyonu gibi belirli göz hastalıklarına karşı korunmamıza yardımcı olur. Bunlar gözün retinasında biriken güçlü antioksidanlardır ve özellikle yumurta sarısında bolca bulunurlar. Yumurta ayrıca A vitamini bakımından da yüksektir ve A vitamini eksikliği, dünyadaki en yaygın körlük nedenidir. (4)
Proteinler, insan vücudunun temel yapı taşlarıdır. Temel işlevleri, her türlü doku ve molekülü inşa etmek, güçlendirmek, onarmak veya değiştirmektir. Tek bir yumurta yaklaşık 6,3 gram yüksek kaliteli protein içerir. Diğer pek çok besin yumurtadan daha fazla protein içerse de yumurtanın içerdiği protein optimum büyüme ve bakım için vücudun ihtiyaç duyduğu doğru miktarlarda dokuz temel amino asidi içerir ve çok yüksek kalitelidir. (5)
Yumurtanın içerdiği protein diğer besinlere göre en doyurucu makro besindir. Sabah kahvaltısında yumurta tüketmek, gün boyunca tokluk hissetmemize yardımcı olur ve daha sonraki kalori alımının azalmasını sağlar. Yumurta düşük kalorilidir, ucuzdur ve hazırlanması son derece kolaydır. Tüm bu özellikleriyle ve içerdiği besinlerle sağlıklı kilo verme sürecini kolaylaştırır. (6)
Yaşlandıkça azalan iştah ve farklı besin gereksinimleri vücutta lif, kalsiyum, A, E, C, B6, B12 vitaminleri, folat, demir, magnezyum ve çinko eksikliğine neden olabilir. Ayrıca yaşlı insanlarda evin dışında daha az zaman geçirdikleri ve güneşe daha az maruz kaldıkları için D vitamini eksikliği riski de daha yüksektir.
Yumurta ekonomik, hazırlaması ve tüketmesi kolay bir gıdadır. Ayrıca D vitamini de dahil 11 farklı vitamin ve mineral içerir. Düzenli tüketildiğinde yaşlılığın neden olabileceği besin eksikliklerini önlemeye yardımcı olabilir.
Folik asit nedir? Folat vitaminin faydaları ve gebelikte kullanımı
Yumurtanın beyazı, sarısını çevreleyen berrak, yoğun sıvıdır. Döllenmiş bir yumurtada, büyüyen bir tavuğu zararlı bakterilerden korumak için koruyucu bir tabaka görevi görür. Ayrıca büyümesi için bazı besinler sağlar. Yaklaşık %90 su ve %10 proteinden oluşur.
Yumurtanın sarısı, canlı hücre materyali değildir. Temel görevi embriyonun gelişimi için besin sağlamaktır. Annenin üreme yolunda özel bir depolama organıdır ve genellikle vitaminler, mineraller, lipitler ve proteinler açısından zengindir.
Selenyum nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği
Yumurta besleyiciliğinin yanında yüksek kalorili bir besin değildir. İçerdiği kalori miktarı yumurtanın boyutuna göre değişebilir. Haşlanmış bir yumurtanın boyutuna göre içerdiği yaklaşık kalori miktarları şöyledir:
Yumurtanın akı ve sarısı arasındaki kalori miktarı oldukça farklıdır. Büyük bir yumurtanın sarısı yaklaşık 55 kalori içerirken, beyaz kısımda sadece 17 kalori vardır.
Ayrıca tabii ki yumurtayı tavada yağlı ve pastırma, sucuk, sosis veya peynirle pişirdiğinizde kalori miktarı önemli ölçüde artar. Örneğin 1 çay kaşığı tereyağı ile yapılmış tavada sade yumurta 130 kaloridir.
Uzun yıllardır insanlara yumurta tüketimini sınırlamaları, haftada en fazla 2-6 yumurta tüketilmesi öneriliyor. Günümüzde ise yapılan bazı çalışmalar günde 1-3 yumurta yemenin iyi kolesterolda yükselme, kanda lutein ve zeaksantin gibi antioksidanların artışı gibi sağlık yararlarını göstermektedir.
Potasyum nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları
Artık biliyoruz ki günde 3 yumurta tamamen güvenlidir. Ancak henüz günde 3’ten fazla yumurta tüketimi ile ilgili bir çalışma yapılmamıştır ve güvenli olup olmadığı tam olarak bilinmemektedir.
Yumurta çiğ olarak tüketilebilse de pişirmek daha güvenlidir ve protein gibi bazı besin maddelerinin sindirimini kolaylaştırır. Ancak antioksidan miktarını önemli ölçüde azaltabilir. Bu nedenle yüksek sıcaklıkta bile olsa daha kısa pişirme süreleri besin kaybını azaltabilir. Ayrıca yumurta çok fazla kızartıldığında içerdiği kolesterol oksitlenebilir ve oksisteroller olarak bilinen bileşikler üretebilir. Oksisteroller kalp hastalığı riskinde artışa neden olabilir.
Zeytinyağı neye iyi gelir? Nasıl kullanılır? Faydaları ve zararları
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?