Yumurtalık kistleri genellikle belirtisizdir ve tesadüfen saptanır

Kadınların sıklıkla yaşadığı sorunlardan birisi olan yumurtalık kistlerinin genellikle belirti göstermeden farklı muayenelerde tesadüfen ortaya çıktığını söyleyen Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Nuri Ceydeli, üreme çağında görülen ve kısırlığa neden olabilen yumurtalık kistlerinin nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Ultrasonda saptanan her yapı kist değildir

Yumurtalıklarda, genellikle 3.5 cm ve üzerinde büyüklüğe sahip, içi sıvı dolu, ince duvarlı, düzgün sınırlı yapıların kist olarak tanımladığını dile getiren Op. Dr. Nuri Ceydeli, “Ancak yumurtalıkta, ultrasonda saptanan her yapı kist değildir. Çünkü bunlar aktif organlar. Burada her adet döneminde hormonal değişime bağlı olarak yumurtalar büyüyor ve bazen kist olarak algılanabiliyor. Kist tanısı için üç santimden büyük, devam eden kontrollerde varlığını sürdüren yapılar olması gerekiyor. Gelişen bir yumurtanın ise adet sonrası kaybolmuş olması gerekir” dedi.

Yumurtalık (over) kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Kistlerin görüleme sıkılığı hakkında da bilgi veren Op.Dr. Ceydeli, şu bilgileri verdi: “Kistlerin 2/3’ü üreme çağında görülüyor ve %85’i iyi huylu olurken  yarısından fazlası ise 20-44 yaş arasında görülüyor. Kistlerin 45 yaş öncesinde kötü huylu olma ihtimali ise 15’te birdir. Genellikle hormonal düzensizliklere bağlı olarak oluşsa da, gebelikte görülen gebelik hormonuna bağlı oluşan kistler de vardır.”

Kan sulandırıcı tedavi alanlarda kanama riski oluşabilir

En yaygın olarak görülen yumurtalık kistlerinin iyi huylu kitleler kategorisinde yer aldığını söyleyen Op. Dr. Ceydeli, “Sekiz santimden küçük olan bu kistler genellikle pelvik muayenede tesadüfen görülür ve dört-sekiz hafta arasında kaybolur. İşlevsel yumurtalık kistlerin, üç santimi geçtikten sonra kist adı alır. Bu kistlerin  çatlaması durumunda karın içi kanama olabilir ve bu cerrahi girişim gerektirebilir. Bu kistlerin kan sulandırıcı tedavi alanlarda oluşması durumunda kanama riski artar. Yırtılmanın ise genellikle cinsel ilişki sırasında olur” dedi.

Laparoskopi nedir, neden yapılır? Ameliyatı ne kadar sürer?

Yumurtalık kistlerinin belirtileri

Genellikle belirti vermeyen kistlerin, başka bir nedenle yapılan muayenelerde tesadüfen saptandığını dile getiren Op. Dr. Ceydeli, şu bilgileri verdi: “Olabilecek şikayetler, karında gerginlik, ağrı, alt karında bası hissi, boşaltım veya sindirim sistemine ait olabilir. Ayrıca kistin kendi etrafında dönmesi, patlaması veya kist içine kanama olması durumunda akut ağrı olarak görülebilir ve bu durumda acil cerrahi girişim gerekebilir.”

Yumurtalık kisti tedavisinde hangi yöntemler kullanılıyor?

İşlevsel basit kistlerin, ilaç tedavisi olmaksızın da kendiliğinden kaybolabildiğini ya da doğum kontrol hapı ile kontrol altına alınabildiğini söyleyen Op. Dr. Ceydeli, “Bu haplar hormonları dengeliyor, yumurtlama işlevini baskılıyor ve adeti düzenliyor. Önce hastaya üç-altı ay doğum kontrol hapı veriliyor  ve kistin gelişimi izleniyor. Altıncı ayın sonunda kist buna rağmen kaybolmuyorsa cerrahi işlem uygulanır. Bunların zaman içinde patlayabilir ve civardaki dokulara bası yaparak ağrı oluşturabilieceği için ameliyatla alınmaları gerekir” dedi.

Yumurtalık kisti türleri 

Follikül kistleri

Çoğunlukla geçicidirler. Berrak sıvı ile doludurlar. Nadiren 3 cm’nin üstüne çıkarlar. Düzgün kenarlıdırlar, içlerinde sert yapılar yoktur. Tedavide sadece takip yeterlidir. Adet sonrası genellikle kaybolurlar. Geçmeyen olgularda 3-6 ay süre ile kombine doğum kontrol hapı verilmesi düşünülebilir.

İçine kanamış yumurtalık kistleri

En sık görülen kistlerdendir. Yumurtlama ile oluşan korpus luteum kistinin içerisine fazla kanama olur ise içi kan dolu bir kist oluşabilir. Bu kistlerin en önemli bulgusu şiddetli kasık ağrısıdır. Kanama durmuş ise kist büyümez fakat kanama devam ederse kist yaklaşık 6-10 cm’ye kadar büyütebilir. Karın boşluğuna kan sızması sonucu hayati tehlike yaratabilir, bulantı, kusma, şiddetli karın ağrısı görülebilir. Hastanın durumu değerlendirilir.

Kadınlarda kasık ağrısı neden olur? Tedavisi ve çözüm önerileri

Genelde 4 cm’nin altındaki kistlerde hastanın durumu iyi ise, karın içerisinde kan yok ise takip yapılabilir. Vücut kanı çekecek ve kist kaybolacaktır. Hastanın hayati durumu kötüleşiyor ise, kist 6 cm’nin üstünde ise, hastanın şikâyetlerinde düzelme yerine kötüleşme oluyor ise laparoskopi ile tedavi planlanabilir.

Basit yumurtalık kistleri

Genellikle 4-5 cm’nin üzerinde olurlar ve kendiliğinden kaybolmazlar. İçinde berrak sıvı vardır. Sert dokular içermezler ve düzgün kenarlıdırlar. Kistin patlaması ile şiddetli kasık ağrısı hissedilebilir. Kist yumurtalığın kendi etrafında dönmesine neden olabilir. Tedavide laparoskopik olarak kistin çıkarılması gerekebilir.

Dermoid yumurtalık kisti

Dermoid kistlerin (Matür kistik teratom) içerisinde embriyolojik dokular vardır. Genellikle yağ dokusu, saç, deri, diş ve tiroid dokusu gibi dokular olabilir. Genç kızlarda daha sık olarak görülür. Yumurtalığın içerisinden gelişir. Yumurtalığın kendi etrafında dönmesine neden olan en sık yumurtalık kistidir. Kendiliğinden kesinlikle erimezler ve sürekli büyüyerek dev boyutlara ulaşabilirler. USG’de çok tipik görünümleri vardır. Fakat şüpheli durumlarda MRI incelemesi kesin tanı için yapılabilir. Çapları ne olursa olsun (1 cm’de olsa) laparoskopik olarak çıkarılmalıdırlar.

Çikolata kisti (Endometrioma) nedir

Endometriozis olarak bilinen rahim iç duvarını kaplayan dokunun olmaması gereken yumurtalıklarda olması, zaman ile burada kanamalara neden olarak için çikolata renginde, yoğun kıvamda kist oluşturmasına endometrioma kisti (çikolata kisti) denir. Endometriozisin üreme çağındaki kadınlarda görülme sıklığı %7 civarındadır. Diğer bir değişle her 100 kadının 7’sinde endometriozis görülür. Endometriozisli hastaların yaklaşık yarısında çikolata kisti gelişir. Tek ya da çift taraflı olabilir.

Çikolata kisti belirtileri

Sürekli kasık ağrısı, adet döneminde şiddetli kasık ağrısı, ilişki sırasında kasık ağrısı ve gebe kalmada güçlük olur. Kistin açılarak çikolata sıvısının karın boşluğuna yayılması durumunda çok şiddetli kasık ağrısı, hafif ateş, bulantı-kusma, kanda beyaz kan hücrelerinin sayısında artma gibi acil tedavi gerektiren durumlara neden olabilir.

Çikolata kisti tanısı

Çikolata kistinin USG’de görünümü çok tipik olup genellikle tanı koydurucudur. Ca-125 denen kan belirteci bu hastalarda yüksektir. Ca-125 aslında yumurtalık kanserinde yükselir fakat endometrioma gibi durumlarda da yükselebilir. Bu nedenle endişe etmeye gerek yoktur.

Yumurtalık kisti tedavisi

Tedavide hastanın çocuk isteyip istemediği, şikâyetlerinin durumu ve kistin büyüklüğüne göre planlama yapılır. Çikolata kisti kendiliğinden erimez, kaybolmaz. Tedavi edilmez ise aksine daha da büyüyüp dev boyutlara ulaşabilir. Kistin büyümesi ile birlikte sağlam yumurtalık dokusunu azaltarak yumurtalık rezervinin azalmasına neden olur. %1 oranında tabanında yumurtalık kanseri gelişebilir.

Bekâr veya çocuk istemeyenlerde kasık ağrısı şikâyeti var ise veya kist büyüklüğü 4 cm’nin üstünde ise çikolata kistinin laparoskopik olarak çıkarılması gereklidir. Çocuk isteyenlerde tüp bebek planı yok ise, çaptan bağımsız olarak çikolata kistlerinin çıkarılması gereklidir. Laparoskopik olarak çikolata kistleri çıkarılanlarda 2 yıl süre ile cinsel ilişki olması durumunda gebelik elde etme oranı, ameliyat olmayanlara göre çok fazladır. Hastanın tüp bebek planı var ise 4 cm’nin üstündeki kistler laparoskopik olarak çıkarılmalıdır. 4 cm’nin altındaki kistlerin tüp bebek öncesi çıkarılmasına gerek yoktur. Tüp bebek öncesi 4’cm den küçük çikolata kistlerinin iğne ile boşaltılması kesinlikle önerilmez.

Tümöral kistler

Kistadenomlar olarak bilinirler. Kendiliğinden erimezler. Giderek büyürler. Çoğunluğu 6 cm’nin üstündedir. Laparoskopik kistektomi yapılarak çıkarılmalıdırlar. Patoloji incelemesi ile kanserleşmenin olup olmadığı teyit edilmelidir.

Polikistik yumurtalık hastalığı

İçinde kist kelimesi geçse de polikistik yumurtalık hastalığındaki 2-9 mm çapındaki yapılar kist değildir ve kesinlikle alınmamalıdır. Kistler yumurtalığın kendi etrafında dönmesine neden olabilirler. Kendi etrafında dönmüş olan yumurtalığın kan akımı eksilir ve yumurtalık kangren halini alır. Şiddetli kasık ağrısı, bulantı, kusma, hafif ateş izlenebilir. USG’de yumurtalıklarda kan akımının izlenmemesi tanıyı destekler. Kendi etrafında dönerek kansız kalmış yumurtalık çok acil olarak ameliyata alınmalıdır. Mümkün ise laparoskopi avantajlarından dolayı tercih edilmelidir.

Polikistik over sendromu nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Laparoskopi ile kendi etrafında dönmüş olan yumurtalık tersine döndürülerek tekrar kanlanmasını sağlanır. Belirli bir süre beklenerek kanlanmanın olup olmadığı kontrol edilir. Yumurtalığı almak için acele edilememelidir. Beklemeye rağmen kanlanma düzelmez ise yumurtalığın alınması gereklidir. Fakat çoğu durumda kanlanma normal olarak gelir ve yumurtalık kurtulabilir. Yumurtanın tekrar dönmesini engellemek için yumurtalık pelvik yan duvara dikilebilir.

Yumurtalık kisti hakkında önemli uyarılar

Kistlerin cerrahi olarak çıkarılmasında sağladığı avantajlar nedeni ile laparoskopi ile çıkarmak açık ameliyata tercih edilmelidir. Bu nedenle yumurtalık kistlerinin cerrahisini laparoskopi deneyimi olan, bu konuda özel eğitim almış ve aynı zamanda kısırlık uzmanı olan bir doktorun yapmasında yumurtalık rezervinizin korunması (erken menopoza girmemek veya çocuk sahibi olmak için çok önemlidir) açısından büyük fayda vardır. Ayrıca özenle yapılmış olan laparoskopik cerrahide ameliyat sonrası yumurtalık etrafında yapışıklıklar açık ameliyata oranlar daha az olacağı için çocuk isteyenlerde büyük avantaj sağlayacaktır.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

2 Yorum

En Yeniler

Eskiler Beğenilenler

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör

Nurgül üçel

3 yıl önce

Merhaba benim over basit yumurta kist var8cm oldu doktora gidemiyorum 10cm ne olur korkuyorum tedavi gggörmedim g

0

Yanıtla

halime çetin

9 yıl önce

Ben 20 yaşındayım 1 yıllık evliyim yumurtalik kistm var hamile k alamıyorum

0

Yanıtla