‘İyi Kolesterol’ Her Zaman ‘İyi Olmayabilir!’ Yüksek HDL Glokom Riskini Arttırıyor

17 Şubat 2025 | 2 Mart 2025 | Kategori: Kalp Hastalıkları, Kardiyoloji Print

Ciddi bir göz hastalığı olan, hatta ilerleyici görme kaybına neden olabilen glokom için en önemli risk faktörleri, ileri yaş, genetik yatkınlık ve göz içi basıncıdır. Ancak yeni bir araştırma, kolesterol seviyelerinin de bu hastalık üzerinde etkili olabileceğini ortaya koydu. British Journal of Ophthalmology dergisinde yeni yayımlanan büyük ölçekli bir çalışmaya göre, yüksek seviyelerde ‘iyi’ kolesterol olarak bilinen HDL, 55 yaş üstü bireylerde glokom riskini artırıyor. Çalışmada ayrıca ‘kötü’ kolesterol olarak bilinen LDL’nin glokom riskini azalttığı tespit edildi. Araştırma, göz sağlığı ile lipid seviyeleri arasındaki ilişkinin yeniden değerlendirilmesi gerektiğini gösteriyor ayırca glokoma yatkın bireylerde kolesterol yönetimi stratejilerinin gözden geçirilmesinin faydalarına da dikkat çekiyor.

Glokom ve Kolesterol Seviyeleri Arasındaki Bağlantı

Glokom, optik sinire zarar veren ve geri dönüşü olmayan körlüğe yol açabilen bir hastalıktır. 2040 yılına kadar dünya genelinde 112 milyon insanın bu hastalıktan etkilenmesi bekleniyor. Yaş, etnik köken, aile öyküsü ve göz içi basıncının artışı, bilinen en yaygın risk faktörleri arasında yer alıyor. Araştırmacılar, bu çalışmada kolesterol seviyeleri ile glokom arasındaki bağlantıyı daha iyi anlamak için geniş bir veri analizi gerçekleştirdi.

Kök Hücreden Üretilen ‘Kalp Yaması’ Kalp Yetmezliği Tedavisinde Başarılı Oldu

400 Binden Fazla Kişi İncelendi

Araştırma kapsamında, 40 ila 69 yaşları arasındaki 400.229 kişi incelendi. Katılımcıların kolesterol seviyeleri kan testleriyle ölçüldü ve ortalama 14 yıl boyunca takip edildiler. Bu süre zarfında 6.868 katılımcıya glokom teşhisi konuldu. Sonuçlar, glokomu olan bireylerin genellikle daha yaşlı, beyaz olmayan etnik gruplardan gelen, daha yüksek HDL seviyelerine sahip ve daha düşük LDL seviyelerine sahip olduklarını gösterdi.

HDL seviyesi en yüksek olan bireylerin glokoma yakalanma olasılığı, en düşük HDL seviyesine sahip bireylere kıyasla %10 daha fazla bulundu. HDL seviyesindeki her standart sapma artışının, glokom riskini %5 artırdığı tespit edildi. Buna karşın, LDL ve trigliserit seviyelerindeki artışın, glokom riskini sırasıyla %8 ve %14 azalttığı görüldü.

Glokom Riskindeki Cinsiyet ve Yaşa Bağlı Değişimler

Çalışma, bu ilişkilerin 55 yaş üzerindeki bireylerde daha belirgin olduğunu ortaya koydu. Ayrıca kolesterol seviyeleri ile glokom arasındaki ilişkinin cinsiyete ve glokom türüne bağlı olarak değiştiği gözlemlendi. Örneğin, yüksek HDL seviyeleri hem açık açılı primer glokom (POAG) hem de kapalı açılı primer glokom (PACG) ile bağlantılı bulundu. Ancak trigliserit seviyelerinin sadece erkeklerde POAG riskini artırdığı belirlendi.

Hücre Programlama Yöntemi ile Kalp Hastalıkları Tedavisinde Önemli Gelişme

Genetik Faktörler ve Glokom Riski

Araştırmacılar, sadece kolesterol seviyelerinin değil, genetik yatkınlığın da glokom gelişiminde rol oynayabileceğini belirtti. Poligenik risk skoru (PRS) hesaplamalarına göre, her ek genetik risk faktörü, glokoma yakalanma olasılığını %5 artırdı. Ancak LDL, toplam kolesterol ve trigliserit seviyeleri ile glokom arasında bireysel genetik bir bağlantı tespit edilemedi.

Tedavi Stratejilerinde Değişiklik Gerekebilir

Çalışmanın sınırlamaları arasında, kan örneklerinin açlık sonrası alınmamış olması ve UK Biobank katılımcılarının çoğunlukla Avrupa kökenli bireylerden oluşması yer alıyor. Bu nedenle sonuçların diğer popülasyonlar için genellenebilirliği konusunda temkinli olunması gerektiği vurgulandı. Bununla birlikte, araştırmacılar şu önemli mesajı verdi:

“Bu bulgular, HDL ve LDL kolesterol seviyeleri ile göz sağlığı arasındaki mevcut paradigmalara meydan okuyor. Glokom riski taşıyan hastalar için lipid yönetim stratejilerinin yeniden gözden geçirilmesi gerekebilir. HDL kolesterol, yedi yıldır ‘iyi kolesterol’ olarak bilinmesine rağmen, bu çalışmada yüksek seviyelerinin her zaman olumlu bir sonuç vermediğini gösterdik”

Çalışmanın yazarları, bu ilişkilerin arkasındaki biyolojik mekanizmaların daha iyi anlaşılması için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtti.

Zebra Balığında Keşfedilen HMGA1 Geni, Kalp Hastalıkları İçin Umut Olacak

Araştırmanın Özeti

Serum Lipidleri ile Glokom Arasındaki İlişkiler: 400.229 UK Biobank Katılımcısının Yer Aldığı Bir Kohort Çalışması
Amaç: Yaygın olarak kullanılan serum lipid ölçümleri (yüksek yoğunluklu lipoprotein kolesterol (HDL-C), düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol (LDL-C), toplam kolesterol (TC) ve trigliseritler (TG)) ile glokom arasındaki ilişkileri incelemek.
Yöntemler: Bu prospektif kohort çalışmasına UK Biobank’tan 400.229 katılımcı dahil edildi. Serum lipidleri ile glokom arasındaki ilişkileri araştırmak için Cox regresyonu, sınırlı kübik spline modelleri ve poligenik risk skorları kullanıldı.

Bulgular: Ortalama 14,44 yıllık takip süresi boyunca 6.868 (%1,72) katılımcıya glokom tanısı kondu. Çok değişkenli Cox regresyon analizine göre, HDL-C seviyelerinin daha yüksek olması glokom riskinde artış ile ilişkili bulundu (HDL-C’de 1 standart sapmalık artış için HR: 1,05, %95 CI: 1,02-1,08, p=0,001). Öte yandan, LDL-C (HR: 0,96, %95 CI: 0,94-0,99, p=0,005), TC (HR: 0,97, %95 CI: 0,94-1,00, p=0,037) ve TG (HR: 0,96, %95 CI: 0,94-0,99, p=0,008) seviyelerinin daha yüksek olması glokom riskinde azalma ile ilişkiliydi. Serum lipidlerinin poligenik risk skoru ile glokom arasındaki ilişkiyi inceleyen analiz, HDL-C genetik riskinde 1 standart sapmalık artışın glokom riskinde %5 artışla ilişkili olduğunu gösterdi (HR: 1,05, %95 CI: 1,00-1,11, p=0,031). Ancak, LDL-C, TC ve TG’nin poligenik risk skorları glokom ile anlamlı bir ilişki göstermedi.

Sonuçlar: Yüksek HDL-C seviyeleri, artmış glokom riski ile ilişkiliyken, yüksek LDL-C, TC ve TG seviyeleri daha düşük glokom riski ile ilişkilidir. Bu çalışma, lipid profili ile glokom arasındaki ilişkiye dair anlayışımızı geliştirmekte olup, lipid odaklı tedavilerin glokom yönetimindeki potansiyel rolünü daha fazla araştırmayı gerektirmektedir.