Yüksek tansiyon neden olur, nasıl düşürülür? Belirtileri nedir?

Yüksek tansiyon, çok önemli bir sağlık sorunudur ve uzun dönemde ölümcül sonuçlara neden olur. Hipertansiyon, olarak ta tanımlanan bu durum tedavi edilmediği taktirde başta böbrekler olmak üzere kalp ve damar sağlığını olumsuz etkiler. Yüksek tansiyon, kan basıncınız 180/110 mmHg gibi aşırı yüksek seviyelere çıkmadığı sürece genellikle belirti vermez. En yaygın belirtileri arasında; kalp ağrısı, kulak çınlaması, baş dönmesi, baş ağrısı, nefes darlığı, bulanık görme, burun kanamaları ve düzensiz kalp atışı bulunur. Teşhis için öncelikle düzenli aralıklar ile kan basıncını bir tansiyon ölçüm aleti ile ölçmek gerekir. Ölçüm yapılırken sistolik  (büyük tansiyon, normali = 120 mm Hg), diastolik (küçük tansiyon, normali = 80 mm Hg) olmak üzere iki değere bakılır. 

Yüksek tansiyon nedir?

Yüksek tansiyon, kanın normalden yüksek bir kuvvetle damarlar boyunca aşırı basınç uygulaması ile oluşan bir durumdur ve düşük tansiyonun tam zıttıdır. Hipertansiyon olarak tanımlanır. Kan basıncınız günün farklı saatlerinde farklı olabilir. Genellikle uyandığınızda, egzersiz yaptıktan sonra veya stres altındayken daha yüksektir. Halen ideal normal tansiyon 120-80 mm Hg olarak kabul edilmektedir. Yüksek tansiyon tanısı için bu değerlerden birinin yüksek çıkması yeterlidir. Hipertansiyon, kalbi zorlayabilir, kan damarlarına zarar verir, ayrıca kalp krizi, inme, böbrek sorunları ve ölüm riskini artırabilir.

Hipertansiyon nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Tansiyon neden yükselir?

Olguların yaklaşık %90’ında yüksek tansiyonun nedeni bilinmemektedir. Esansiyel yüksek tansiyonun nedenleri bilinmemekle birlikte, bu rahatsızlığa yakalanma riskinizi arttırdığına dair güçlü kanıtlar olan bazı risk faktörleri mevcuttur. Obezite, egzersiz yapmama, yağlı yiyecekler yeme, fazla tuz tüketme ve sigara içme bu faktörler arasında sayılabilir.  Yaşlandıkça da tansiyonunuz yükselir. Hipertansiyon ailesel bir rahatsızlık olarak görülür. Yüksek tansiyona böbrek hastalığı, hormonal rahatsızlıklar, aşırı alkol tüketimi ve doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçlar da neden olabilir.

Yüksek tansiyon belirtileri 

• burun kanamaları
• baş dönmesi ve baş ağrısı
• kalp ağrısı ve düzensiz kalp atışları
• nefes darlığı,
• kulak çınlaması,
• yorgunluk, halsizlik,
• sık idrara çıkma,
• bacaklarda şişlik
• çift veya bulanık görme

Yüksek tansiyon nasıl düşürülür

• Başınızı soğuk su ile yıkayın, soğuk su sinirleri uyararak tansiyonun düşmesini sağlar. Eğer duş alacak kadar kendinizi iyi hissediyorsanız duş almanız daha faydalı olacaktır dikkat etmeniz gereken nokta suyun çok soğuk olmamasıdır.
• Tansiyonu düşürmede en bilindik yöntem “Limon ile Tansiyon Düşürme” yöntemidir. Bir bardak içerisine sıkacağınız yarım limonu sulandırarak içmeniz tansiyonunuzun düşmesini sağlayacaktır.
• Nar ve Nar suyu tansiyonu düşürmenin yanında uzun süreler tansiyonunuzun dengeli olmasını da sağlar.
• Greyfurt suyu da yine limonla aynı etkiyi göstererek tansiyonun düşmesini sağlar fakat ilaç kullanıyorsanız greyfurt suyu, düzenli alınan ilaçlarla etkileşime girerek ciddi yan etkiler oluşturabilmektedir. Greyfurt suyu ile ilaç kullanırken doktor tavsiyesi dışına çıkılmamalı ve ilacın prospektüsü dikkatli bir şekilde okunmalıdır.
• Tansiyon düşürmede en çok baş vurulan yiyeceklerden biri de sarımsaktır. Sarımsağın limon nar gibi diğer besinlere oranla daha hızlı tansiyon düşüşleri sağladığı bilinmektedir.
• Kekik de yine aynı şekilde iyi bir tansiyon düşürücüdür.
• Tuzsuz ayran ve yoğurt da yüksek tansiyon için hızlıca tüketilebilecek besinler arasındadır fakat tuzsuz olmasına özellikle dikkat etmeniz gerekir.

Tansiyonun aşırı yükselmesi bazen Ölüm ve Felç gibi acı sonuçlar doğurabilir, bu sebeple tansiyonun nasıl düşürüleceğini bilmek önemlidir.

Sarımsak neye iyi gelir, nasıl tüketilmeli? Faydaları ve zararları

Yüksek tansiyon teşhisi 

Yüksek tansiyon genellikle sfigmomanometre adı verilen tansiyon aletiyle ölçülür. Günümüzde yüzlerce değişik tansiyon ölçüm cihazı vardır. Tansiyonunuzu evde kendiniz de sık sık ölçerek ortalamasını saptayabilirsiniz. Tansiyonunuzun bir kez yüksek çıkması sizde yüksek tansiyon olduğu anlamına gelmez. Tansiyonunuz gün içinde inip çıkar.

Yüksek tansiyon tedavisi

Tansiyonunuz biraz yüksekse, yaşam tarzınızda beslenme biçiminizi değiştirmek ve düzenli egzersiz yapmak gibi basit değişikliklerle bunu kontrol altına alabilirsiniz. Tansiyonunuz orta derecede veya ciddi şekilde yüksekse, yaşam tarzınızda değişiklik yapmanızın öğütlenmesinin yanında size bir takım ilaçlar da verilir. Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ADE) inhibitörleri tansiyonun düzenlenmesine yardımcı olan bazı hormonların aktivitelerini bloke ederek etki gösterir.

Bu ilaçlar söz konusu hormonların işlevlerini engelleyerek, kanınızdaki su miktarının azaltılmasına yardımcı olur ve ayrıca atardamarlarınızı genişletirler; bu iki etki sayesinde de tansiyon düşer. Kalsiyum kanal blokerleri arterlerinizin duvarlarını oluşturan kasların gevşemesini sağlar. Bu sayede arterler genişleyerek tansiyonunuzu düşürür. Tiazid diüretikleri kanınızdaki su miktarını azaltır ve damar çeperlerinizi genişletir.

Yüksek tansiyonun neden olduğu sorunlar

Yüksek tansiyon ihmal edilmemelidir. Bu rahatsızlıktan kaynaklanan komplikasyonlar diğer hastalıklara kıyasla daha fazla ölüme ve ağır sakatlıklara neden olabilir. Sürekli yüksek tansiyon kan damarlarınıza zarar verecektir, bu da beyninize giden kan beslemesinin bloke olması ya da damarların yırtılmasına neden olabilir. Her iki durum da inmeye sebep olabilir.

Yüksek tansiyon, daha fazla çalışıp vücudunuza kan pompalamak zorunda olduğundan kalbinize de zarar verir. Bu kalp hastalıklarına, hatta kalp krizine neden olabilir. Yüksek tansiyon böbreklerinizdeki ince damarlara zarar vererek gerektiği şekilde çalışmalarını engelleyebilir. Bu da yorgunluk, ayak bileklerinde şişlik ve ciltte kaşıntıya neden olabilir.

Hipertansiyon hastaları nasıl beslenmeli, nelere dikkat etmeli?

Yüksek tansiyondan korunma

• Sağlıklı beslenin: Düşük yağ içeren, lif yönünden zengin, bol taze meyve ve sebzenin (günde en az 5 porsiyon) yanı sıra tam tahılları da içeren bir beslenme önerilir.
• Sağlıklı bir kiloda kalın
• Düzenli egzersiz yapın: Düzenli egzersiz kalp ve dolaşım sisteminizin daha güçlü olmasını sağlar; kolesterolünüzü düşürür ve tansiyonunuzu sağlıklı bir düzeyde tutar. İnsanların çoğunluğu için haftada en az beş defa olmak üzere 30 dakikalık tempolu egzersiz önerilir.
• Fazla miktarda alkol tüketmeyin
• Sigaradan uzak durun
• Tuzu azaltın: Günlük olarak tükettiğiniz tuz miktarını 6 gramdan fazla olmayacak şekilde sınırlandırmanız gerekir çünkü çok fazla tuz tüketmek tansiyonunuzu yükseltir. Bir çay kaşığı dolusu tuz yaklaşık 6 gramdır.

Yüksek tansiyon ve egzersiz

Yüksek tansiyonu ilaçlar ile kontrol altına alındıktan sonra, egzersiz programına başlanabilir.

Düzenli egzersizin faydası nedir?

Düzenli egzersiz kan basıncını azaltır. Araştırmalar düzenli egzersizin hafif ve orta derecede hipertansiyonda kan basıncını ortalama 10 mmHg düşürdüğünü göstermektedir. Bu miktar kan basıncı ilaçları ile elde edilen etki ile aynıdır. Ayrıca:

• Kullanılan ilacın dozunu azaltabilir veya ilaca gereksinimi ortadan kaldırabilir.
• Kalp hastalığı ve diğer kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
• Kişiyi enerjik kılar; stresi azaltır.
• Kilo vermeye yardımcı olur.
• Kasları ve kemikleri güçlendirir.
• Yaşam kalitesini artırır.

Yüksek tansiyon için egzersiz programları

Orta ve ağır derecede egzersiz programlarına başlamadan önce risk analizi yapılması ve ön bir egzersiz testinden geçilmesi gerekir. Aerobik aktiviteler, yüksek kan basıncınızı kontrol etmenizi sağlar. Esneklik (germe) ve kuvvetlendirme egzersizleri ise egzersiz programının önemli bir parçasıdır.

Yüksek tansiyon sorununun tedavisinde egzersiz ne kadar etkili?

Egzersiz sırasında dikkat edilmesi gereken konular

• Önce ısınma egzersizleri (10-15 dakika) yapılmalıdır.
• Isınma ve soğuma sırasında esneklik egzersizleri yapılmalıdır.
• Egzersiz yapılırken kalp atım hızı izlenmelidir. (Kalp atım hızı sayılarak veya kalp atım hızını gösteren aletler kullanılarak izlenebilir)
• Yapmaktan zevk alınan aktiviteler, grup halinde uygulanmalıdır.
• Egzersizlerin sonunda aktivite düzeyi yavaş yavaş azaltılmalıdır (5-10 dakika soğuma).
• Egzersiz sırasında nefes tutulmamalıdır. Egzersiz sırasında nefesi tutmak, kanın kalbe geri dönüşünü azaltır.

Yüksek tansiyonda aerobik egzersizler

Kalp hızını veya nefes alış verişini hızlandıran uzun süreli hareketler, aerobik (oksijen alarak yapılan) egzersizler olarak düşünülür. Merdiven çıkma, yürüyüş, hafif koşu, bisiklete binme ve yüzme aerobik aktivitelere örnek olarak verilebilir.

Yürüyüş

Organizmanın temel fiziksel aktivitesidir. Herkes tarafından, her zaman ve her yerde yapılabilir. Yürüyüş, bacaklarda kan dolaşımını artırır ve kalp kasını kuvvetlendirir. Kemik ve kaslar için çok az yaralanma riski oluşturur. Hızlı ve tempolu yürüyüş aerobik egzersizdir. Hızlı adımlarla yürüyüş, aynı mesafede, en az koşu kadar kalori yakar.

Koşu

Kasların ve kalp-solunum sisteminin kapasitesini dereceli olarak güçlendiren bir fiziksel aktivitedir. Yaralanmalardan korunmak için bilinçli bir programın uygulanması gerekir. 40 yaş üzeri iseniz, spor geçmişiniz olsa bile bir hekim kontrolünden geçerek ve düzenli bir antrenman programı uygulamalısınız.

Yüzme

Koşu gibi, yüzmeye de dereceli olarak başlamak gerekir. Başlangıçta en fazla 500 m yüzülür ve dinlenilir. Mesafe azar azar artırılır. Havuz kurallarına ve güvenlik tedbirlerine dikkat edilmesi gerekir.

Bisiklet

Bisiklet, bacakları ve ayakları, vücudun ağırlığından kurtaran bir koşulda uygulanır. Bacaklar, koşudakinden çok daha az yaralanma ve burkulma riski ile karşı karşıyadır. Bisiklet çevirme kalp-solunum kapasitesinin geliştirilmesi için önerilir. Evde sabit bisiklet kullanımı, bacak, uyluk ve kalça kaslarınızı çalıştırır.

• Aerobik tipteki egzersizler, haftanın çoğu gününde, her seferinde en az 30 dakika olarak uygulanmalıdır.
• Eğer bir seferde bu kadar zaman ayrılamıyorsa, aktivite süresi gün içinde daha kısa sürelere bölünebilir.
• Egzersizi düşük-orta düzeyde ve tahmini en yüksek kalp hızında (220-yaş) [%60-80’inde] yapınız. Bu seviyenin düzenlenmesinde fizyoterapistten yardım alınmalıdır.

Sodyum nedir, neye yarar? Hangi besinlerde bulunur, fayda ve zararları

Günlük yaşamla ilgili ipuçları

• Asansör kullanmak yerine merdivenlerden inip çıkınız.
• İşyerinize giderken araba ile gitmek yerine yürüyün veya otobüsten bir veya iki durak önce ininiz.
• İşyerine geldiğinizde arabanızı park yerinin en uzak bölgesine park ediniz.
• Sizinle birlikte egzersiz yapacak birini bulunuz. Bu sayede daha istekli egzersiz yapabilirsiniz.

Egzersiz sırasında aşağıdaki uyarıcı belirtilerden birini hissettiğinizde, hemen egzersizi bırakınız ve doktorunuza başvurunuz:

• Göğüs ağrısı veya rahatsızlık hissi,
• Baş dönmesi veya bayılma,
• Kol veya çenenizde ağrı,
• Ciddi nefes alamama hissi,
• Düzensiz kalp atımı,
• Aşırı yorgunluk

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör