Yapay zeka uygulamalarının sağlıkta kullanım alanı genişliyor. Maruz kaldığımız haber fırtınası bu teknolojinin hayatımızdaki yerinin artmaya devam edeceğini ve çok büyük bir devrimin eşiğinde olduğumuzu gösteriyor. İlaç araştırmalarından radyolojik tanıya, klinik araştırmalardan hastalık yönetimi ve cerrahi işlemlere kadar, yapay zeka kullanımı hızla yaygınlaşıyor. Neredeyse tüm tıp dergilerinin yeni sayılarında yapay zeka ile ilişkili bir kaç makale görmek artık olağan bir rutine dönüştü. American College of Surgeons (ACS) editörleri tarafından kaleme alınan yeni bir analize göre ‘Yapay zeka cerrahide devrim yaratacak bir dünüşüme neden olabilir.’ Yapay zeka, milyonlarca ameliyatı hasta özellikleriyle birlikte analiz edebilir, cerrahlara belirli bir ameliyatla ilişkili riskleri gösterebilir ve operasyonu planlamada yardımcı olabilir.
ACS yorumcularına göre yapay zeka (YZ), sağlık yönetimi ve hasta bakımında genişleyen bir role sahip olacak. Bu teknoloji, hastanelerin ve sağlık sistemlerinin operasyonlarını daha verimli, az maliyetli hale getirecek. Tedavilerin planlanmasından kaynak kullanımına, tıbbi hataların önlenmesinden doğru tedavi yaklaşımının belirlenmesine kadar her alanda hekimlere ve sağlık yöneticilerine destek olabilecek.
Yapay zekanın cerrahi karar verme süreçlerinde çok önemli bir rol oynaması bekleniyor. YZ asistanları, bir cerrahi prosedür öncesinde, sonrasında ve hatta sırasında birçok farklı veri kaynağından gelen bilgilerin doğru şekilde analiz edilmesini sağlayarak tüm aşamalarda operasyon ekibini destekleyebilir.
ChatGPT, doktorları geride bıraktı: Daha bilgilendirici, detaylı ve empatik yanıtlar verdi
Çok merkezli veri kayıtlarının incelemelerine dayalı olarak risklerin değerlendirilmesinde yapay zeka çok önemli bir işlev üstlenebilir. Hangi hastaya nerede nasıl bir operasyon yapılması gerektiği tüm geçmiş veri analiz edilerek daha doğru şekilde belirlenebilecek. Yapay zeka asistanları ameliyat sonrası komplikasyon riski de dahil olmak üzere çeşitli faktörleri analiz ederek cerrahi karar verme sürecini destekleme potansiyeline sahip.
Yapay zekanın hasta kayıtlarından, radyolojik taramalara kadar çok büyük miktarda veriyi analiz edebileceğini ve karar süreçleri konusunda önemli bir role sahip olacağını söyleyen South Carolina Tıp Üniversitesi HMS Cerrahi İnovasyon Merkezi Direktörü Kardiyotorasik Cerrahi Uzmanı Dr. Arman Kılıç, şu değerlendirmelerde bulunuyor:
”Yapay zeka teknolojisi, hastane ve sağlık sistemi operasyonlarını daha verimli ve daha az maliyetli hale getirebilir. Ayrıca iş gücü eksikliklerinin giderilmesine yardımcı olabilir. Örneğin, ameliyata ne kadar zaman kaldığını tahmin ederek hastanelerin mevcut yatak kaynaklarını daha iyi planlayabilir ve hastanın ailesini ameliyatın ne zaman tamamlanabileceği konusunda daha doğru bir şekilde bilgilendirebilir.”
Yapay zekanın, radyologların her gün karşılaştığı yüzlerce görüntüyü öncelik sırasına göre sınıflandırarak çok kısa sürelerde analiz edebileceğini belirten Dr. Kılıç, bu alanda yayımlanan bir çalışmaya dikkat çekiyor:
”Kurul onaylı radyologların yüzlerce akciğer röntgenini okuduğu bir çalışmada, tüm sonuçları incelemeleri ortalama 4 saat sürerken, araştırma grubu tarafından geliştirilen yapay zeka algoritması aynı işi benzer doğrulukla 90 saniyede tamamlıyor. Araştırmaların çoğu, yapay zekanın tarama yorumlamasının radyologlarınkinden daha doğru olduğunu gösteriyor.”
Yapay zeka uygulamaları yeni ilaçların keşif sürecini çok hızlandıracak
Prof. Dr. Kılıç ve ekibi, halen organ nakline ihtiyaç duyan yüksek riskli hastaların belirlenmesine, potansiyel bağışçıların değerlendirilmesine ve bağışçı organlar ile alıcıların eşleştirilmesine yardımcı olacak bir yapay zeka algoritması geliştirmeye çalışıyor. Bir analiz platformu, donör organı kabul etmeleri veya reddetmeleri durumunda olası sonuçları gösteren birbiriyle ilişkili verileri birleştiriyor. Şu anda bunların tümü yalnızca klinisyen kararları ve deneyime dayalı olarak yapılıyor. Nihai hedef ise yapay zeka ile daha iyi nakil kararları almak ve kıt donör organlarını en uygun şekilde tahsis etmek.
ACS raporunda görüşlerine başvurulan Minnesota Üniversitesi Klinik Yapay Zeka Programı Cerrahi Direktörü Prof. Dr. Christopher J. Tignanelli, şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Yapay zeka kararları yönlendirmeye yardımcı olabilir, cerrahları ve hastaları belirli ameliyatların bireyselleştirilmiş riskleri ve faydaları hakkında daha iyi bilgilendirebilir. Yapay zeka, ameliyatları yapılırken analiz edecek ve cerrahlara ameliyat sırasında karar verme konusunda yardımcı olabilir. Böyle bir destek özellikle robotik cerrahide bir video ekranı üzerinden işlem yapan cerrahlar için hayati derecede faydalı olabilir.”
Yapay zeka uygulamalarının tıpta etkili şekilde kullanımı, sağlık uzmanları tarafından düzenli olarak benimsenmesine ve kullanılmasına bağlı ancak bu alanda hala çok büyük miktarda şüphecilik ve değişime karşı direnç var. Bu direncin üstesinden gelmek, yapay zeka kullanımını teşvik etmeye yardımcı olmak için kanıta dayalı uygulama ve araştırmaların daha yakından takip edilmesi çok faydalı olacaktır. Örneğin, simülasyon egzersizleri, cerrahların çeşitli yapay zeka araçları hakkında neyi sevip neyi sevmediğini anlamada ve bunları kullanmama nedenlerini belirlemede yardımcı olabilir.
Yapay zeka kanser tanı ve tedavisinin kaderini değiştirebilir mi?
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Artificial intelligence-enabled decision support in surgery: State-of-the-art and future directions.2- Johns Hopkins robot performs first laparoscopic surgery without human help. Scientific American3- American College of Surgeons: AI Is Poised to Revolutionize SurgeryYAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?