Pandemide Çocuk Olmak: Çocukların Pandemide Yaşadığı Psikolojik Sorunlar

Medikal Akademi Güncel Sağlık söyleşimizin bu haftaki bölümünde ”Pandemide Çocuk Olmak: Çocukların Pandemide Yaşadığı Psikolojik Sorunlar” konusunda Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yasemen Işık, Medikal Akademi Ankara Temsilcisi Hatice Pala Kaya‘nın sorularını yanıtladı. Youtube kanalımıza abone olarak sonraki etkinliklerden haberdar olabilirsiniz. 

Toplantımızda ele alınan bazı başlıklar:

1. İçinde bulunduğumuz dönem; hem çocukları hem de aileleri oldukça etkileyen, belirsiz ve sıkıntılı bir süreç. Pandemi sebebiyle değişen hayat tarzından en çok etkilenenlerin başında da çocuklar geliyor. Salgında bir seneyi geride bırakırken, Covid-19 pandemisinin çocuklar, gençler ve aileler üzerinde ne tür psikolojik yansımaları oldu, genel bir değerlendirme yapar mısınız?
2. Covid-19 salgını, evlerde bir ‘korku’ ve ‘paranoya’ ortamı oluşmasına neden oldu. Çocuklar yaş ve gelişim dönemlerine göre bu süreçten ruhsal olarak nasıl etkilendi? Okul öncesi dönemdeki çocuklar ve ergenler yaygın olarak ne gibi tepkiler gösterdiler?
3. Salgın öncesinde çeşitli ruhsal sorunları olan, aile sorunları yaşayan veya yakınlarını kaybeden çocuklarda pandemi dönemi ruhsal anlamda ek olarak ne gibi sıkıntıları beraberinde getirdi? Bu çocuklarda ruhsal değişimler ve korkular arttı mı?
4. Pandemi sürecinin yarattığı kaygı, korku, güvensizlik gibi duyguları çocukların ne ölçüde yaşaması sağlıklı? Korkunun aşırı bir seviyeye gelmemesi için aileler nasıl davranmalı? Korku yaymadan pandemi süreci ne şekilde öğretilebilir, farkındalıklarının artması için neler yapılabilir?
5. Çocukların kaygılarını kontrol edebilmek ve kendilerini güvende hissetmesini sağlamak için nasıl bir bilgilendirme yapılmalıdır? Bu tip durumlarda çocuklarla konuşmanın belli prensipleri var mıdır? Çocukların merak ettiği soruları nasıl yanıtlamak gerekir? Cevapsız bırakmak veya geçiştirmek ne gibi sonuçlara neden olur? Gereksiz detay vermek çocuklarda nasıl bir etki yaratır?
6. Çocuklar, COVID-19 şüphesiyle ailesinden biri karantinaya alındığında ya da hastalık tanısı konulduğunda, ne gibi tepkiler verebilir?
7. Ailelerin kaygı düzeyi çocukların duygu-durumunu nasıl etkiler? Çocuklar, ebeveynlerin yaklaşım ve tutumlarından etkilenir mi? Kaygılı anne ve baba modelinde olan ebeveynlerin çocukları da sürekli el yıkama, hasta olacağına dair şüphe duyma ve kendini dinleme gibi davranışlar geliştirebilir mi? Yaşadıkları kaygı ve korku duygusuyla başa çıkmakta güçlük çekerler mi?
8. Salgından dolayı anne, baba ve çocuğun ya da çocukların bütün gün evde olmasının faydaları nelerdir? Bu durum sağlıklı bir şekilde bağ kurma gelişimini destekler mi? Mesela; hala sosyal gelişimin erken aşamalarında olan 5 yaşın altındaki çocuklarda anne ve baba ile uzun süre vakit geçirmek duygusal doyum sağlamaları açısından bir fırsat olarak görülebilir mi?
9. Salgınla birlikte çocuklar sosyal mesafe kavramı ile tanıştı. Arkadaşları ve akranları ile oyunlar oynayamadılar, akrabaları ile görüşemediler. Bu durum çocukların iletişim ve ilişki altyapısını sarsıcı bir rol oynadı mı?
10. Salgın hayatı yavaşlatınca, çocuklarda ve gençlerde bir de eve kapanmanın neden olduğu can sıkıntısı, nasıl vakit geçireceğini bilememe durumu ortaya çıktı. Bu sıkılma durumu nasıl giderilebilir? Aileler çocukların fiziksel, ruhsal ve zihinsel gelişimlerini destekleyebilecek ne gibi etkinlikler yapabilir?
11. Fiziksel aktivitenin azalması çocuklarda ev içi aktiviteyi, hareketliliği artırdı mı? Hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda evde davranış problemleri arttı mı?
12. Özellikle aktif bir yaşam süren gençlerin evde uzun saatler geçirmesi, daha gergin olmalarına ve ebeveynlerine karşı daha agresif davranmalarına neden olabiliyor mu? Çocuklarda bu agresifliğin kalıcı olmaması, pandemi dönemi sonrasında ebeveyn-çocuk ilişkisini olumsuz etkilememesi için ailelere neler önerirsiniz? Nasıl davranmaları, bu süreci ne şekilde yönetmeleri gerekir?
13. Bu süreçte neredeyse tüm çocukların ebeveynleriyle geçirdiği vakit ve kurduğu iletişim rutini oldukça değişti. Özellikle sağlık çalışanlarının çocukları, boşanmış ebeveyn çocukları gibi bu konuda daha hassas olan gruplarda etkilenmeyi azaltmak için ne gibi önerilerde bulunmak istersiniz, nasıl bir yol izlemeli?
14. Pandemi döneminde çocuk ve ergenlerde uyku değişiklikleri ortaya çıktı mı? Sürekli uyku sorunu yaşayan, korkularını kontrol edemeyen, anne babasından ayrılamayan çocukların profesyonel yardıma ihtiyacı olabilir mi?
15. Salgının yayılmasıyla dünyada başvurulan ilk önlemlerden birisi okulların kapatılması oldu ve uzaktan eğitime geçildi. Çocukların okuldan uzak kalması; sosyal alanda, duygusal ve zihinsel gelişim anlamında çocukları nasıl etkiledi, bu konudaki gözlemlerinizi bizimle paylaşır mısınız?
16. Özellikle ergenlerde okul ortamının kaybolması ne gibi olumsuz duygulara yol açtı? Bu duyguları normalleştirmek için aileler ne yapabilir?
17. İlkokul 1. sınıf öğrencilerinin okulu tanıma aşamasında uzaktan eğitim sistemine geçilmesi onları zorladı mı? Ders başına oturmakta direnen, bunun gerçek bir ders olmadığını söyleyen çocukları ikna ederken nasıl bir tutum takınmak gerekir? Uzaktan eğitimdeki sıkıntılar nasıl aşılabilir? Ailelere ve öğretmenlere ne gibi görevler düşüyor?
18. Online eğitim ile ekran başında kalma süresi uzadı. Çocuklar dijital medyayı özellikle sosyalleşmek için daha fazla kullanmaya başladı. Bu dönemde çocuklarda ekran bağımlılığı arttı mı? Bu ne gibi sorunlara neden olabilir? Sürekli ekran başında olunca, dikkati toplama, geri bildirim alma zorlaşabilir mi?
19. Ebeveynler çocukların ekran başında geçirdikleri zamanı nasıl kontrol etmeli, nelere dikkat etmeli? Dijital dünya ile gerçek dünya arasında nasıl bir denge kurmak gerekir?
20. Daha fazla çocuğun online olmasıyla dijital dünyada çocukların maruz kalabilecekleri riskler de arttı mı? Dijital medyada çocuklar ne tür risklerle karşı karşıya kalabilir? Bu riskler konusunda aileler çocukları nasıl bilinçlendirmeli?
21. Covid-19 pandemisinin uzun vadeli sonuçları olabilir mi? Bu süreç hangi hastalıkların artışına zemin hazırlayabilir? Covid-19 sonrası çocuklarda psikiyatrik sorunların artması bekleniyor mu? Bu sürecin kalıcı bir etki bırakmaması için neler yapılmalı?
22. Belirsizliğin hakim olduğu bu dönemde, çocukların stres belirtilerine toleransının artması ve psikolojik sağlamlıkları için neler yapılabilir?
23. Pandemiden sonra çocuklar eski alışkanlıklarına kolayca adapte olabilirler mi yoksa eski rutinlerine dönmeleri zor olabilir mi? Özellikle dikkatini toparlamada, kurallara uymakta sorun yaşayan çocuklar, sosyal açıdan sorun yaşayanlar tekrar alışmakta zorluk yaşar mı?
24. Bu dönemde hastalarınıza nasıl yardımcı oldunuz, tele-psikiyatri yöntemini kullandınız mı, dijital ortamlardan yararlandınız mı?
25. Covid-19 pandemisinde çocukların ve ergenlerin psikolojik bütünlüklerinin korunması ve mümkün olan en az düzeyde etkilenmelerinin sağlanması için ebeveynlere, öğretmenlere ne gibi roller düşüyor? Neler söylemek istersiniz, çocuklara ve topluma vermek istediğiniz mesajları alabilir miyim?
26. İzleyici soruları…

Yukarıdaki kayıt butonu ile etkinliğe kayıt yaptırarak daha kolay erişebilirsiniz. Ayrıca aşağıdaki sosyal medya hesaplarımız üzerinden de yayınlarımız izleyebilirsiniz:
https://www.facebook.com/medikal.akademi
https://twitter.com/MedikalAkademi