Stres hangi hastalıklara yol açar? Nasıl yönetilir?

15 Ağustos 2014 | 3 Mart 2023 | Kategori: Stres Print

596 Paylaşım

Kontrol altında tutulamayan stres vücudun savunma sistemini zayıflatıyor bununla kalmayıp, gizli ve bastırılmış önemli hastalıkların da ortaya çıkmasına neden oluyor. Kişinin hastalığa yakalanmasında stresin önemli bir faktör olduğuna vurgu yapan Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatr Prof. Dr. Nevzat Tarhan, stresi kontrol edebilmenin ve onunla baş etmenin ilk adımının onu tanımak olduğunu belirterek önemli uyarılarda bulunuyor.

Geçici kısa süreli stresle, uzun süreli tekrarlayan stresin bedendeki tepkileri farklıdır diyen Tarhan, vücudun strese bağlı salgıladığı maddelerin vücudu tahrip ettiğini belirtiyor. Kontrol edilemeyen stresin vücut savunma sistemini zayıflatıp, gizli ve bastırılmış hastalıkların ortaya çıkmasına neden olduğunu kaydeden Tarhan, stresi tanımanın onu kontrol edebilmenin ilk adımı olduğunu ifade ediyor. Tarhan stresin belirtilerini şu şekilde sıralıyor.

İçindekiler

Stresin Belirtileri

Saldırgan veya kayıtsız hissetme
Sıkıntı, gerilim hali, sinirlilik
Neşesizlik, durgunlaşma
Dinlenmekle geçmeyen yorgunluk
Unutkanlık, korkulu rüyalar
Karamsarlık, yalnızlık hissi
Yersiz suçluluk duyguları

Bu belirtiler 3 günden fazla sürüyorsa destek şart!

Organik bir açıklaması olmayan; ağız kuruluğu, üşüme, titreme, vücutta uyuşma, karıncalanma hissi, sebepsiz çarpıntı, soğukluk veya sıcaklık hisleri, baş ağrısı, baş dönmesi, idrar sıklaşması, mide bulantısı, kusma, ishal, uyku ve iştah bozuklukları, konuşma güçlükleri, uykuda diş gıcırdatma, gürültü ve sese karşı aşırı hassasiyet gibi belirtiler 3 günden fazla sürüyorsa mutlaka bir uzmana danışılması gerekiyor.

Stresin neden olduğu hastalıklar

Kronik (uzun süreli ) stres çeşitli hastalıkların gelişmesine veya alevlenmesine katkıda bulunabilir. Stresle bağlantılı hastalıklardan bazıları şunlardır:

Kalp hastalıkları

Stresli durumlarda vücut, kalbin daha hızlı atmasına ve kan damarlarının daralmasına neden olan bir hormon akışı üretir. Bu da arterlere zarar verebilecek ve kalp krizi ve felç riskini artırabilecek yüksek tansiyona yol açabilir. Kalp atışını hızlandırarak kalbe daha çok yük binmesine neden olabilir. Ayrıca kronik stresin neden olabileceği iltihap da kalp hastalıklarını tetikleyebilir.

Yüksek tansiyon neden olur, nasıl düşürülür? Belirtileri nedir?

Depresyon ve anksiyete

Çok fazla stres, risk taşıyan ya da duruma duyarlı kişilerde majör depresyona yol açabilir. Zor yaşam durumlarıyla başa çıkmakta zorlanmak, kronik stres yıpratıcı ve bunaltıcı olabilir. Ayrıca vücudun salgıladığı hormonlarda oluşan düzensizlik de depresyon ve anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıkları tetikleyebilir.

Diyabet

Araştırmalar kronik stresin tip 2 diyabet riskinde artışa neden olabileceğini göstermektedir. Stresle birlikte salgılanan kortizol ve adrenalin gibi hormonlar veya oluşan insülin direnci kan şekeri seviyelerinin yükselmesine neden olabilir. Ayrıca stres altındaki kişi beslenme düzenine dikkat etmeyebilir, aşırı yemek yeme ya da öğün atlama gibi değişiklikler kan şekerinde dengesizliği tetikler. Stres nedeniyle ruh hali olumsuz etkilenen kişiler almaları gereken diyabet ilaçlarını unutabilir ya da kasıtlı olarak dozları atlayabilirler.

Tip 2 diyabet nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Sindirim sorunları

Stres, hassas bağırsak sendromu (IBS), ülserler ve asit reflü gibi sindirim sorunlarına neden olabilir veya şiddetlendirebilir. Ayrıca kabızlık, ishal, mide bulantısı, kusma, karın ağrısı gibi semptomlara da neden olabilir.

Bağışıklık sistemi bozuklukları

Kronik stres, beyaz kan hücrelerinin ve antikorların üretimini azaltarak bağışıklık sistemini baskılar ve bireyleri otoimmün hastalıklar da dahil olmak üzere enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı daha duyarlı hale getirir. Ayrıca proinflamatuar sitokinlerin üretimini artırarak kronik enflamasyona ve kronik hastalık riskinin artmasına neden olabilir. Ek olarak stres, yaralanmaya karşı bağışıklık tepkisini bozarak yara iyileşmesini geciktirebilir.

Kortizol (stres hormonu) nedir? Ne işe yarar? Yüksekliği ve düşüklüğü

Cilt sorunları

Stres sonucu artan kortizol hormonu üretimi ciltte iltihaplanmayı tetikleyebilir ve egzama, sedef hastalığı ve akne gibi durumları şiddetlendirebilir. Ayrıca cildin doğal bariyer işlevini bozarak tahrişe ve enfeksiyona karşı daha duyarlı hale getirebilir. Stres ayrıca cilt yağı üretiminde değişikliklere yol açarak cildin daha kuru veya daha yağlı olmasına neden olabilir. Stres cildin daha genç ve esnek kalmasını sağlayan kolajen üretimini azaltabilir.. Ek olarak uyku kalitesini etkileyerek gözlerin altında koyu halkalara ve torbalara yol açabilir ve cilt koşullarını şiddetlendirebilir.

Stres nedir? Stresle nasıl başa çıkılır? Neden olduğu hastalıklar…

Stres nasıl yönetilir?

Aşağıdaki bazı yaşam tarzı değişiklikliği önerileri stresinizi yönetmenize yardımcı olabilir:

Düzenli olarak, yürüme, koşma veya yoga gibi endorfin salgılamanızı teşvik edebilecek egzersizler yapın.
Derin nefes alma, meditasyon veya progresif kas gevşetme gibi stresinizi azaltmaya ve gevşemenize yardımcı olabilecek teknikler deneyin.
Üzerinizdeki baskıyı azaltmak için görevlere öncelik vermeyi ve zamanı etkili bir şekilde yönetmeyi öğrenin.
Arkadaşlarınızdan, ailenizden veya bir akıl sağlığı uzmanından destek alın.
Dengeli beslenerek, uykunuzu alarak, uyuşturucu ve alkolden kaçınarak sağlıklı bir yaşamı tercih edin.

Ayrıca aşağıdaki psikoterapi yöntemleri de stresinizi yönetmenize ve hayat kalitenizi arttırmanıza yardımcı olabilir:

Bilişsel-davranışçı terapi: Bireylerin olumsuz düşünce ve davranışları tanımlamasına ve stres ve kaygıyı yönetmek için yeni başa çıkma stratejileri öğrenmesine yardımcı olan bir terapi türüdür.
Farkındalık temelli stres azaltma: Bireylerin stresi azaltmasına ve genel refahını iyileştirmesine yardımcı olmak için farkındalık meditasyonu, yoga ve diğer zihin-beden tekniklerini birleştiren yapılandırılmış bir programdır.

Farklı yöntemler farklı insanlar için daha etkili olabileceğinden, her birey için en iyi şekilde çalışan stres yönetimi tekniklerini bulmak önemlidir. Ek olarak, bir akıl sağlığı uzmanından yardım almak, kronik veya şiddetli stres yaşayanlar için faydalı olabilir.

Yardım için!

Diğer insanlara yardım edebilmek için onlardaki stres belirtilerinin bilinmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, gittikçe artan içki, sigara, hap kullanımı, kolay heyecana kapılma, ani patlamalar, öfke hali, yetersiz yeme içme, çocuksu tepkiler, huzursuzluk, gereksiz riske girme, eleştiriye aşırı hassasiyet hallerinde de kişilerin destek alımının gerekli olduğunun altını çiziyor.

Stres hakkında sık sorulan sorular

Kısa Bilgiler

Stres hangi organlara zarar verir?

Stres, kalp, beyin, sindirim sistemi, bağışıklık sistemi, cilt, akciğerler, kaslar ve eklemler de dahil vücudun neredeyse tüm sistemi üzerinde olumsuz etkilere sahiptir.

Stres olunca vücutta neler olur?

Stres vücutta "savaş ya da kaç" tepkisini tetikler ve bu da sizi algılanan bir tehdide yanıt vermeye hazırlar. Bu yanıtla birlikte kas gerginliği artar, aktive olan sempatik sinir sistemi adrenalin ve noradrenalin salgılanmasını teşvik eder ve bu da kalp atış hızını, kan basıncını ve solunum hızını artırır. Metabolizmayı değiştiren bir stres hormonu olan kortizolun salgılanması, kandaki glikoz seviyelerini artırır.

Aşırı stres öldürür mü?

Kronik stres, belli durumlarda ölücül olabilen kardiyovasküler hastalık, inme, diyabet ve kanser gibi çeşitli sağlık sorunlarının gelişme riskinin artmasına neden olabilir. Ayrıca bağışıklık sistemini zayıflatabilir, bireyleri enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı daha duyarlı hale getirebilir ve mevcut sağlık sorunlarını şiddetlendirebilir.

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle