Vajinismus nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

18 Paylaşım

Vajinismus kadınlarda sık rastlanan cinsel işlev bozukluklarından biridir. Bu sorunu yaşayan kadınlar cinsel istek duysa da vajina kaslarında gelişen istem dışı, refleks kasılmalar nedeniyle ya birleşme anını gerçekleştiremez ya da oldukça zor ve acılı yaşarlar. Pelvik inflamatuar hastalık, çikolata kisti veya genital bölgedeki yapısal bozukluklar gibi fiziksel nedenlerden kaynaklanabilir. Ancak vajinusmusun altta yatan nedenleri çoğunlukla psikolojiktir. Özellikle cinsellikle ilgili olumsuz yaklaşımı veya cinsel travma öyküsü olan genç kadınlarda daha sık görülür. En temel belirtisi cinsel birleşme anında duyulan acı ve gerginlik hissidir. Fiziksel nedenler genellikle ilaçla tedavi edilir. Yapısal bozukluklarda nadiren de olsa cerrahi işlem uygulanır. Psikolojik kökenliyse hastaya bilişsel, davranışsal, cinsel ve-veya hipnoz terapi yöntemleri uygulanabilir.

İçindekiler

Vajinismus nedir?

Vajinismus kadının cinsel ilişki arzusuna rağmen vajina kaslarındaki istemsiz (kontrol dışı) kasılmalar (spazmlar) yüzünden birleşmenin gerçekleşemediği bir cinsel işlev bozukluğudur. Bu durum genellikle ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir. Cinsel yaşamı olumsuz etkilediğinden ilişki sorunlarına ve aile kurmaya engel oluşturabilir. Ayrıca jinekolojik muayeneleri zorlaştırır ve bazı durumlarda doktor hastayı muayene edebilmek için anesteziye ihtiyaç duyabilir. (1)

Vajinismus cinsel fobi veya tamamlanmamış evlilik olarak da tanımlanmaktadır. Vajinismus utanılacak bir durum değildir. Kişiye özel seçilen uygun tedavi yöntemiyle sorun çözülebilir ve sağlıklı bir cinsel hayata kavuşulabilir.

Cinsel ilişki sırasında ağrı nedenleri ve tedavisi

Vajinismus nedenleri

Psikolojik nedenler

Cinselliğin utanç verici veya yanlış olduğu inancı
Özellikle ilk cinsel deneyimin acı verici ve nahoş olması
Tecavüz, taciz gibi travmatik cinsel deneyimler (2)
Hamilelik ve doğum yapma korkusu
Vajinanın cinsel birleşme için küçük olabileceği korkusu
Acı verici bir jinekolojik muayene
Otokontrolü yüksek, mükemmeliyetçi veya kaygılı, panik kişilik yapısına sahip olmak

Fiziksel nedenler

Doğuştan gelen genital bölgedeki anatomik-yapısal sorunlar
Vulvar vestibulitis, vulvodini gibi kronik ağrı sendromları
Pelvik inflamatuar hastalık veya ameliyatı
İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ya da mantar enfeksiyonu (pamukçuk vb.)
Endometriozis (çikolata kisti), bartholin kisti ve apsesi
Genital liken skleros
Çocuk doğurmak
Menopoz
Bazı ilaçların yan etkileri
Prezervatife karşı geliştirilen kötü bir reaksiyon

Dış genital bölge (vulva) hastalıklarının nedenleri ve tedavisi

Vajinismus çeşitleri

Birincil vajinismus

En ağır şeklidir ve tedavi edilmezse ömür boyu sürebilir. Genellikle ilk cinsel birleşme deneyiminde fark edilir. Vajinal cinsel ilişki kurmak, jinekolojik muayene olmak ve tampon kullanmak şiddetli ağrıya yol açtığından mümkün değildir. Ağrının en çok hissedildiği anda geçici olarak nefes alamama ve kaslarda spazmlar yaşanır.

Cinsel birleşme durdurulduğunda bu semptomlar kendiliğinden ortadan kalkar. Genellikle genital bölgedeki yapısal sorunlardan veya psikolojik nedenlerden kaynaklanır. Ciddiyeti kadından kadına farklılıklar gösterebilir.

İkincil vajinismus

Yaşamın herhangi bir aşamasında –öncesinde sağlıklı bir cinsel hayata rağmen– ortaya çıkabilen, sonradan gelişebilen bir çeşididir. Genellikle enfeksiyon, menopoz, travmatik bir olay, tıbbi bir durumun gelişimi, ilişki sorunları, cerrahi veya doğum ya da kürtaj gibi belirli bir olaydan kaynaklanır. Vücut vajinismus belirtileriyle sonuçlanan tepkiyi alışkanlığa dönüştürdüğünden altta yatan tıbbi durum düzeltildikten sonra bile ağrı devam edebilir.

Küresel vajinismus

Vajinusmusun bu çeşidinde ağrı belirli bir nesne veya durum olmadığı halde her an ortaya çıkabilir.

Durumsal vajinismus

Normal bir cinsel hayata rağmen ağrı belli bir durumda örneğin sadece jinekolojik muayene esnasında yaşanır.

Vajinal kasların kasılmasına rağmen girişe olanak veren ancak yine de aynı ağrı algısını oluşturan daha hafif derecelerde vajinusmus vakaları vardır.

Kadınlarda kasık ağrısı neden olur? Tedavisi ve çözüm önerileri

Vajinismus belirtileri

Vajinaya erkeğin cinsel organının veya herhangi bir nesnesin girmesinin zor veya imkânsız olması; ayrıca yanma ya da acı veren ağrı ve gerginlik hissi,
Cinsel ilişki sırasında vücuttaki büyük kas gruplarında (alt sırt, bacak kasları vb.) spazmlar ve soluğun geçici olarak durması,
Acı korkusu ve-veya cinsel istek kaybı
Jinekolojik muayenenin zor veya imkânsız olması (anesteziye ihtiyaç duyulabilir)

Vajinusmusun çeşidi ve ciddiyetine göre farklılık gösterebilen diğer belirtiler ise şunlardır:

Vajinaya hiçbir şey sokulamaz.
Tampon vb. takılabilir, jinekolojik muayene olabilir ancak cinsel ilişki mümkün değildir.
Cinsel ilişkiye zor da olsa girilebilir ancak bu çok acı vericidir.
Cinsel ilişkiye girilebilir ancak gerginlik ve ağrı orgazmı önler.
Vajinal bölgeye dokunulamaz, hatta bakılamaz.

Bu belirtiler tamamen istemsizdir ve kendiliğinden kontrol altına alınamazlar. Beden vajinaya herhangi bir şeyin nüfuz etmesini ağrıyla ilişkilendirmeyi öğrendiğinden vajinal kaslar koruyucu bir reaksiyon olarak sıkılır.

Vajinismusu olan kadınların seks yapmaktan hoşlanmadığı veya sevmediği doğru değildir. Bu durum sadece cinsel birleşme söz konusu olduğunda ortaya çıkar. Erkekler tarafından “duvara çarpma hissi” gibi tanımlanabilir.

Kadınlarda idrar kaçırma neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Vajinismus teşhisi

Vajinusmus tanısı genellikle belirtileri tanımlamakla başlar. Net bir teşhiste bulunmak için fiziksel (pelvik) muayene yapılıp hastanın tıbbi ve cinsel geçmişi öğrenilir. Soruların içeriği genellikle şunlardan oluşur: (3)

Bu durumun ilk ne zaman fark edildiği
Ne sıklıkta meydana geldiği
Neyin tetiklediği
Cinsel travma veya istismara uğranıp uğranmadığı

Bu bilgiler kasılmaların altında yatan nedene dair ipuçları vermeye yardımcı olduğundan eksiksiz ve doğru yanıtlamalıdır.

Vajinismus tedavisi

Bu rahatsızlığın tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Eğer mantar, çikolata kisti gibi fiziksel bir rahatsızlıktan kaynaklanıyorsa çoğunlukla ilaçla tedavi yoluna gidilir. Cerrahi müdahale ancak vajinada anatomik-yapısal bir sorun varsa uygulanabilir. Nedeni psikolojik kaynaklıysa birçok terapi yöntemi tek başına veya bir arada kullanılabilir. Başlıca terapi yöntemleri şunlardır: (4)

Bilişsel terapi

Cinsellik, ilk cinsel tecrübe, genital anatomiyle ilgili bilimsel bilgiler verilerek olumsuz düşünceler giderilmeye çalışılır. Kadının ağrılarını ve bedeninin yaşadığı süreçleri anlamasına yardımcı olunur.

Vajinal mantar enfeksiyonu nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Cinsel terapi

Kadının vajinusmusuna neden olabilen duygusal faktörleri tanımlayabilmesine, ifade edip çözebilmesine yardımcı olabilir.

Davranışsal terapi

Bu terapi yönteminde bazı teknik ve egzersizler uygulanır. En sık kullanılanları şunlardır:

Odağı algılama (sensate focus): Seks sırasında rahatlamaya yardımcı olan ve cinsel dürtüyü artıran egzersizlerdir.
Rahatlama teknikleri: Farkındalık geliştirmek ve vajinal kasları gevşetmek için masaj ve nefes teknikleri öğretilir. Fizyoterapistlerle birlikte çalışılır.
Kegel (pelvik taban) egzersizleri: Vajinal kasların kontrolünü kazanmak için sıkma-serbest bırakma egzersizleri yaptırılır.
Parmak (veya dilatör) egzersizleri: Vajinaya önce parmak sonrasında dilatör (genişletici araç) vb. nesneler sokularak penetrasyon egzersizleri uygulanır.(5)

Uzman terapistler tarafından öğretilen teknik ve egzersizler evde hasta tarafından tek başına uygulanmaya devam edilir.

Vajinismus hipnoz tedavisi (hipnoterapi)

Hipnoz kişinin bilinçaltının onun isteği doğrultusunda telkin alabilir hale gelmesi, yönlendirilmesidir. Özellikle kesin bir nedeni olmayan vajinusmus vakalarının tedavisinde son derece etkilidir. Kadının bilinçaltına yapılan yolculukla sorunun kaynağına inilip tedavi edilebilir. Ayrıca özgüvenin artışı ve tedaviye uyum bu teknikle sağlanabilir. Vakanın durumuna göre birkaç seans uygulamak gerekebilir. (6)

Terapiler genellikle etkilidir ve birkaç haftada ilerleme kaydedilir. Terapilerden bazılarına (örneğin cinsel terapiye) eşlerin de katılımı istenebilir.

Vajinismus için alternatif tedavi yöntemleri

Akupunktur, EFT (akupunktur yöntemlerine dayanan enerji çalışması), EMDR (psikotravmatoloji dalına bağlı bir ruhsal tedavi yöntemi), NLP (beyin dili programlama) vajinismus tedavisinde kullanılabilen alternatif yöntemlerdir.

Akupunktur nedir? Hangi hastalıklara iyi gelir? Tedavisi ve faydaları

Vajinismus için Kegel egzersizi

Kegel egzersizlerini yapmak için vajinanızı, rektumunuzu ve mesanenizi kontrol eden pelvik taban kaslarını tekrar tekrar sıkın ve gevşetin. İdrara çıkmaya başladıktan sonra akışı durdurduğunuzda bu kasların yerini kolayca bulabilirsiniz. Bu kaslar grup halinde hareket eder, bu nedenle hepsi aynı anda kasılıp gevşer. Bu egzersizi uygulamak kaslarınızın kasıldığını ve rahatladığını kontrol etmenize yardımcı olur. Sırasıyla şu adımları takip edin:

Mesanenizi boşaltın
Pelvik taban kaslarınızı sıkın ve 10 kadar sayın
Kaslarınızı gevşetin ve 10’a kadar sayın

Bu döngüyü 10 defa günde üç kez tekrarlayın.

Vajinismus tedavisi için nereye ve hangi doktora gitmelidir?

Vajinismus tedavisi için öncelikle hastanelerin veya kliniklerin kadın doğum servislerine gidilir. Rahatsızlık jinokolog tarafından teşhis edildikten sonra altta yatan neden psikolojikse hasta psikiyatri-psikoloji servislerine yönlendirilir. Ve bu konuda uzman (cinsel danışman gibi) terapistlerden ve fizyoterapistlerden oluşan bir sağlık ekibi hastayı tedavi eder.

Vajinismus sorunu olan kadınlara öneriler

Vajinismusun utanılacak bir durum olmadığını hatırlamak önemlidir. Eşinizle hisleriniz ve korkularınız hakkında konuşmak daha rahat hissetmenize yardımcı olabilir.
Doktorunuz veya terapistiniz vajinismusu aşmanın yollarını size gösterebilir. Bu nedenle onlarla konu hakkında dürüstçe konuşmalısınız.
Jinekolojik muayenelerde doktor durumunuzu gözeterek davranacaktır. Doktorunuzdan muayenenin her aşamasını açıklamasını isteyebilir, ayrıca muayeneyi kolaylaştıracak yöntemler hakkında konuşabilirsiniz. Örneğin ne yaptığını görmek için bir ayna kullanmasını isteyebilirsiniz. Böylece kendinizi daha rahat hissedebilirsiniz. Ayrıca muayeneye, destek olması için güvendiğiniz bir arkadaşınızla da gidebilirsiniz.
Terapiler esnasında verilen egzersiz ve teknikleri evde uygulamak tedavi sürecinizi hızlandıracaktır.

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Vaginismus,2- Advice for vaginismus,3- What is vaginismus?

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle