Uzm. Dyt. Dursun: Pandemide mikro besinleri tüketmek hayati önem taşıyor

29 Ocak 2021 | 3 Mart 2023 | Kategori: Beslenme ve Diyet, Güncel / Literatür Print

0 Paylaşım

Pandemi sürecinde yetersiz beslenen kişilerin COVİD-19 ve çeşitli enfeksiyon türlerine karşı daha yüksek risk altında olduğunu belirten Uzman Diyetisyen Elif Melek Avcı Dursun, bağışıklık sistemini güçlendirebilmek ve hastalıklardan korunabilmek için vitamin, mineral ve antioksidanlardan oluşan “mikro besin maddeleri”nin tüketilmesi gerektiğini vurguladı.

Özellikle pandemi döneminde bu besinleri tüketmenin hayati önem taşıdığına dikkati çeken Uzm. Dyt. Dursun, güçlü bir bağışıklık sisteminin temelinin, sağlıklı ve dengeli beslenmekten geçtiğini, bu nedenle pandemi döneminde beslenme durumunun değerlendirilmesinin her zamankinden daha çok önem kazandığını hatırlattı.

Uzm. Dyt. Dursun, kronik ve şiddetli enfeksiyonların beslenme bozukluklarına neden olabileceğine dikkati çekerek, “Bu durum hastaların beslenme durumunu da kötüleştirebilir ve sonuç olarak diğer enfeksiyonlara karşı da duyarlı hale getirir. Özellikle hipertansiyon, diyabet, kanser gibi komorbiditeleri olan bireyler ve yaşlılar, COVID-19’ a karşı yüksek risk altındadır. Bu nedenle mikro besinler tüketerek, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi gerekir” dedi.

Batı tarzı beslenme viral enfeksiyonlara karşı direnci azaltıyor

Mikro besin eksiklikleri immün sistemi baskılar

Sağlıklı beslenmenin yeterli sayıda bağışıklık hücresi ve antikor üreten gerekli vitamin ve mineralleri sağladığını anlatan Uzm. Dyt. Dursun, “Sağlıklı beslenme, bağışıklık sistemini güçlendirerek, vücudu enfeksiyonlarla savaşmaya hazırlar. Mikro besin eksiklikleri, immün sistemi baskılamaktadır. Dengeli bir diyet planı; sebze, meyve, kuruyemiş, baklagiller, tam tahıllar ve orta düzeyde süt ürünleri, balık ve kümes hayvanlarını içerir.

Şeker, rafine karbonhidrat, işlenmiş gıdalar ve kırmızı et alımının sınırlandırılması önerilir. Pişirme yöntemlerinde tekli doymamış yağ asitlerinden zengin omega 9 kaynağı zeytinyağının kullanılması önerilir. Bu şekil bir beslenme düzeni ile gerekli miktarda makro besinler, temel vitamin ve mineraller sağlanır, metabolik durum düzenlenir, sağlıklı vücut ağırlığı korunmuş olur” diye konuştu.

Hangi gıdalardan doğal yollarla mikro besin alınır?

Uzm. Dyt. Dursun, doğal yollarla mikro besin alımının sağlanabileceği gıdalar hakkında da bilgi verdi. Balık, kabak çekirdeği, yumurta sarısı, hindi eti, sarımsak, ıspanak gibi besinlerde bulunan çinkonun doğuştan gelen bağışıklık sisteminin işlevini düzenlemede anahtar rol oynadığını belirten Uzm. Dyt. Dursun, şunları söyledi:

“Yapılan çalışmalar, solunum yolu hastalıklarının önlenmesinde çinko desteğinin etkinliğini doğrulamaktadır. Toprakta bulunan selenyum miktarına bağlı olarak gıda ürünlerinde bulunan selenyum içeriği değişiklik göstermektedir. Selenyumun birincil kaynakları; et, süt ürünleri, balık, deniz ürünleri ve kuruyemişlerdir.

Selenyum eksikliği olan bir diyet, vücutta oksidatif stresin artmasına yol açarak viral genomun mutasyona uğramasına ve daha bulaşıcı bir patojene dönüştürmesine neden olabilir. Demir; hücre farklılaşması, büyümesi ve işleyişinde önemli bir bileşen olarak görünür. T-lenfosit immün hücre proliferasyonunu ve olgunlaşmasını sağlar. Ayrıca sitokin üretimini düzenleyerek, enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olur. Kırmızı et, yumurta, kuruyemişler, pekmez, kuru meyveler gibi besinler demir yönünden zengindir.”

Selenyum nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

Vitaminler enfeksiyonlardan korunmada önemli rol oynuyor

Mikro besinler içinde vitamin tüketiminin çok önemli olduğuna işaret eden Uzm. Dyt. Dursun, bağışıklık sistemini korumak ve enfeksiyonlarla mücadele edebilmek için gerekli olan vitaminlerle ilgili şu bilgileri verdi: “Özellikle protein ve et alımının düşük olduğu ülkelerde en çok görülen mikro besin eksikliklerinden biri A vitaminidir.

A vitamini, müsin salgılanması ve antijene spesifik olmayan bağışıklık fonksiyonlarının güçlendirilmesi için gerekli olan solunum yolu ve bağırsak gibi sağlıklı mukus tabakalarının oluşumunda rol oynar. Karaciğer, balık yağı, süt, tereyağı, yumurta, böbrek, peynir, yoğurt, ıspanak, havuç, patates, kırmızı biber gibi besinler A vitamini yönünden zengindir.

Diyetle birlikte artan askorbik asit (C vitamini) alımı, düşük konsantrasyonlarda C-reaktif protein ve doku plazminojen aktivatörü ile ilişkilendirilmiştir. Yapılan çalışmalar, 4 hafta süreyle 200 mg/ gün, askorbik asit solunum durumunu iyileştirmiştir. Portakal, mandalina, kuşburnu, greyfurt, kivi, ananas, çilek ve daha birçok taze meyve, kırmızı ve yeşil biber, domates, roka, maydanoz, marul gibi yeşillikler, brokoli, lahana, ıspanak gibi sebzeler, C vitamininin önemli kaynakları arasında yer alır.”

Antioksidan nedir, ne işe yarar? Hangi besinlerde bulunur?

E vitamini güçlü bir antioksidandır

E vitamininin yağda çözünen güçlü bir antioksidan olduğunu, oksidatif stresi azaltmak ve bağışıklık sistemini korumak için gerekli olan en önemli vitaminlerden biri olduğunu anlatan Uzm. Dyt. Dursun, “Hücre zarını korur. Akciğer hastalıklarına ve solunum yolu enfeksiyonlarına karşı güçlü etkileri bulunur. Fındık, badem, ceviz, ay çekirdeği gibi yağlı tohumlar, ıspanak, tere, maydanoz, marul, kereviz, lahana, brokoli, balkabağı gibi sebze ve yeşillikler, yumurta, balık, avokado, muz gibi besinlerde yer alır” dedi.

D vitamini COVID-19’a karşı bağışıklık sistemini güçlendirebilir

Uzm. Dyt. Dursun, COVID-19 vakalarının çoğunu yetersiz D vitamini seviyesine sahip orta yaşlı ve yaşlı kişilerin oluşturduğunu hatırlatarak, D vitamininin enfeksiyonlara karşı koruyan fiziksel bariyeri iyileştirdiğini bildirdi. Son araştırmaların D vitamininin influenza ve COVID-19 ile mücadelede güçlü bir vitamin olduğunu gösterdiğine değinen Uzm. Dyt. Dursun, “Oral dozda D vitamini ve bir hafta süreyle diğer mikro besin takviyelerinin kullanılmasının COVID-19’a karşı bağışıklık sistemini güçlendirebileceği belirtilmektedir. Yapılan çalışmalarda D vitamininin bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olduğu bulunmuştur. D vitamini balık, yumurta, süt ürünleri ile besinler yoluyla alınabilir ve UV ışığı varlığında deri altında sentezlenebilir. D vitamini eksikliğinin düzenli olarak takibi yapılmalıdır” bilgisini verdi.