Ülkemizde yeşil kart gerçeği ve güncel uygulamalarla değerlendirmesi

Toplumun tümüne sağlık güvencesi sağlamayı amaçlayan yeni bir örgütlenme ve finansman modeli arayışı sağlık alanında son yılların en güncel konularından birini oluşturmaktadır. Başlangıçta geçici bir uygulama olarak öngörülen “Yeşil Kart” uygulamasıyla Genel Sağlık Sigortası (GSS) sistemi kuruluncaya kadar belli bir gelir grubunun altında ve sağlık güvencesinden yoksun nüfusa sağlık güvencesi sağlamak amaçlanmıştır.

1.1.YEŞİL KART UYGULAMASININ TARİHÇESİ

Yeşil Kart Uygulamasının Amacı ve Kapsamı 3816 Sayılı 3.7.1992 tarihli “Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Yeşil Kart Verilerek Devlet Tarafından Karşılanması Hakkında Kanununun” amacı; hiç bir sosyal güvenlik kurumunun güvencesi altında olmayan ve sağlık hizmetleri giderlerini karşılayacak durumdan yoksun olan vatandaşlarının giderlerinin karşılanması amaçlanmıştır.

Yeşil kart uygulaması, Türkiye’de ilk kez 1992 yılında, DYP ile SHP’nin oluşturduğu 7’inci Demirel Hükümeti Koalisyon Protokolü’nde “Tüm vatandaşlar sigortalanacak ve hepsine tedavi olma imkânını sağlayan yeşil kart verilecektir” sözleri ile başladı. Sosyal güvencesi olmayan ve maddi durumu yetersiz olan vatandaşların sağlık giderlerini karşılamak için 1992 yılında dönemin Sağlık Bakanı Yıldırım Aktuna’nın tanıtımıyla başlatılan uygulama, fakirliğin yoğunlaştığı Doğu ve Güneydoğu’daki illerde büyük rağbet gördü. 1995 yılında 1.7 milyon kişi yeşil kart sahibiyken, bu sayı 2010 yılında 10 milyon kişiyi aştı. Ancak, gelir ölçütünün tam tespit edilememesi nedeniyle kötüye kullanımların artması sonucu hükümetler çok sayıda yeşil kartı iptal etti. Genel Sağlık Sigortası’nda yapılan düzenlemeler çerçevesinde, 1 Ekim 2010’da kaldırılması öngörülen uygulama, genel seçim sonrasına ve 1 Ocak 2012 tarihine ertelenmişti.( Çalışkan, 2014)

1.1.1.Yeşil kartın Yıllara göre kazandığı Haklar ve Değişiklikler

Madde l – Bu Yönetmeliğin amacı; 3816 sayılı Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Yeşil Kart Verilerek Devlet Tarafından Karşılanması Hakkında Kanun’dan yararlanmak üzere başvuran Türk vatandaşlarının aylık gelir veya gelir paylarının belirlenmesi, bu başvuruların değerlendirilmesi ve karara bağlanması, Yeşil Kartın şekli, hak sahiplerine dağıtılması, Yeşil Kart sahiplerinin sağlık kurumlarına sevki ve bunlara  tedavi hizmeti veril­mesi, bu konularda kullanılacak belgelerin şekil ve içeriği, Yeşil Kart uygulaması ile sağlanan tedavi hizmetlerinin bedellerinin ödenmesi hakkındaki usul ve esasları ve zikredilen Kanun’un uygulanması ile ilgili diğer hususları düzenlemektir. ( Resmi Gazete ,1992)

(Ek:RG-13/6/2003-25137) Yeşil Kart verilmesi uygun görülmeyen başvuru sahiplerine bu karar gerekçeleri ile bildirilir

(Değişik:RG-13/6/2003-25137) Yeşil Kart verilen kimsenin ölümü, boşanması, evlenmesi veya vatandaşlık hakkının sona ermesi halinde de, ilgili nüfus idaresi, bu değişiklikleri Yeşil Kartın verildiği valilik veya kaymakamlığa bildirmek zorundadır.

Madde 21 – (Değişik:RG-13/6/2003-25137) Yeşil Kart alındığı tarihten itibaren normal hallerde (ölüm, maddi durumda değişiklik vb haller dışında)bir yıl geçerlidir. Bir yılın sonunda vize edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle Yeşil Kart sahipleri; her yıl vize işlem süresini de dikkate alarak EK-V’e uygun olarak düzenlenmiş olan Yeşil Kart Yoklama Belgesini doldurarak, Yeşil Kartlarını aldıkları valilik veya kaymakamlığa vermek zorundadırlar. Yoklama Belgesini alan valilik veya kaymakamlık bu süre içerisinde vize işlemlerini tamamlayıp Yeşil Kart ve Sağlık Cüzdanı’nın ön kapak arka yüzündeki vize işlemi bölümüne kaydeder. Bir yılsonunda vize edilmeyen Yeşil Kartlar Valilik veya Kaymakamlıklarca nüfus kayıtlarına yazılan bilgilerin silinmesi için 4 ay içinde nüfus idarelerine bildirilir. Bu süre sonunda herhangi bir bildirimde bulunulmaması halinde, bilgiler nüfus idarelerince silinir.

Madde 2 – (Değişik:RG -22/12/2004 – 25678)

Bu Yönetmelik;

1. Hiçbir sosyal güvenlik kurumunun güvencesi altında bulunmayan, Türkiye’de ika-met eden,  Kanun ve bu Yönetmelik ile öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde belirlenecek aylık geliri veya hane içindeki gelir payı 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre tespit edilen asgari ücretin, eşi gelir getirici bir işte çalışmayan, evli ve bir çocuklu bir mükellefin ödemesi gereken en düşük gelir vergisi ve sosyal sigorta primi düşüldükten sonra geriye kalan miktarının 1/3’ünden (Bakanlar Kurulu’nca artırılması halinde belirlenen oranından) az olan Türk vatandaşlarının tespitine dair hususları,
2. Yukarıdaki (a) bendinde belirtilenlerin Türkiye’deki yataklı tedavi kurumlarında yatarak görecekleri tedavi hizmetlerini ve bu hizmetler için yapılacak her türlü masrafların ödenmesi ile ilgili usûl ve esasları,
3. Türkiye’deki birinci, ikinci ve üçüncü basamak tedavi kurumlarında ayakta tedavi kapsamında görecekleri muayene, tetkik, tahlil, pansuman, diş çekimi, diş protez, gözlük hizmetleri ve ilaç bedellerinin ödenmesi ile ilgili usûl ve esasları,
4. Doksan günün aşılmaması kaydıyla yeşil kart hamili anne ve/veya babanın yeni doğan bebeğinin yeşil kart çıkarılıncaya kadar, acil tıbbî müdahale ve tedavi gerektiren ve annenin doğum yaptığı hastanedeki tedavi giderleri ile sevk edildikleri sağlık kurum ve kuruluşlarında uygulanan yatarak ve ayakta tedavileri ve bunların bedellerinin ödenmesi ile ilgili usul ve esasları,
5. Doksan günün aşılmaması kaydıyla acil tıbbi müdahale ve tedavi gerektirdiği için hastaneye yatırılan hastaların yeşil kart çıkarılıncaya kadar hastanede yapılan tüm masraflarının karşılanması ile ilgili usûl ve esasları,
6. Söz konusu tedavi hizmetlerini verecek olan yurt içindeki kurum ve kuruluşları kapsar.

Kanunlar ile veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulmuş sosyal güvenlik kuruluşları kapsamında olup, sağlık yardımlarından yararlananlar veya yararlanması gerekenler, buralardan gelir ve aylık almakta olanlar ve bunların hak sahipleri gibi, herhangi bir sağlık güvencesi olanlara bağımlı olarak sağlık hizmetlerinden yararlananlar veya yararlanması gerektiği halde bu hakkını kullanmayanlar, silah altında bulunanlar, sağlık güvencesi olan yüksek öğrenim öğrencileri, Türk Vatandaşı olmayanlar ile yurt dışında görülen tedavi hizmetleri hakkında, bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz. (Resmi Gazete, 2004)

Sağlık  Kuruluşlarına Başvuru ve Sevk

Madde 15 — (Değişik fıkra:RG-17/3/2004 – 25405) Yeşil kart ve sağlık cüzdanı sahipleri, yeşil kart verilmesine esas alınan ikamet yerlerinde;

1. (Degişik:RG-22/12/2004 – 25678)Sağlık Bakanlığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, Belediyeler ile diğer resmi kurumlara ait birinci basamak sağlık tesislerine doğrudan,
2. Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumuna ait ikinci basamak sağlık tesislerine birinci basamak sağlık tesislerinden sevkle veya doğrudan,
3. Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumuna ait üçüncü basamak sağlık tesislerine birinci veya ikinci basamak sağlık tesislerinden sevkle veya doğrudan, başvurabilirler.

İkamet yerleri dışında rahatsızlanmaları halinde yine bulundukları mahalde yukarıdaki esaslara uymak kaydıyla kart sahiplerine sağlık hizmeti verilir.

(Değişik fıkra:RG-22/12/2004 – 25678) Tıbbi gerekliliğe bağlı olarak gerektiğinde yeşil kart ve sağlık cüzdanı sahipleri tedavisinin devam ettiği ikinci veya üçüncü basamak sağlık tesisinden en yakın üniversite hastaneleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait sağlık tesislerine sevk edilir. Sosyal Sigortalar Kurumu, Belediyeler ve diğer resmi kurum hastanelerinde tedavi gören ancak bu madde hükmü gereği üniversite hastanesine sevki gereken yeşil kartlı kimsenin sevki, bu kurum hastanelerince hazırlanacak hasta epikrizindeki gerekliliğe göre en yakın Devlet Hastanesi tarafından sevk işlemi yapılacaktır.”

(Değişik fıkra:RG-22/12/2004 – 25678) Acil hallerde, sevk zinciri dışında (Sosyal Sigortalar Kurumu hastaneleri sevk zinciri kapsamındadır) üniversiteler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait hastanelere başvurulabilir. Ancak, sağlık hizmeti bedellerinin Kanuna ve bu Yönetmeliğe göre ödenebilmesi için, acil halin varlığının başvurulan sağlık tesisinin yetkili hekimince kabul edilmesi ve durumun sevk zinciri kapsamında olan Sosyal Sigortalar Kurumu sağlık tesisleri hariç olmak üzere, başvuru yapılan sağlık tesisi tarafından başvuru tarihi dahil olmak kaydıyla en geç 5 (beş) iş günü içinde en yakın Devlet hastanesine bildirilmesi suretiyle konsültasyon için hekim çağrılması ve tedaviye burada devam edilmesinin konsültan hekimce uygun görülmüş olması gerekir.

(Değişik fıkra:RG-22/12/2004 – 25678) Tıbbi gerekliliğe bağlı olarak gerektiğinde yeşil kart ve sağlık cüzdanı sahipleri tedavisinin devam ettiği ikinci veya üçüncü basamak sağlık kuruluşundan en yakın üniversite hastaneleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait sağlık kurumlarına sevk edilir.

(Ek:RG-22/12/2004 -25678) Birinci Basamak Sağlık Tesisi: Sağlık ocağı, verem savaş dispanseri, ana-çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezi, sağlık merkezi, Sosyal Sigortalar Kurumu sağlık istasyonu ve dispanseri ile aynı kapsamda hizmet veren  Belediyeler ile diğer resmi sağlık kurumlarını,

(Ek:RG -22/12/2004 -25678) Sevk ile veya doğrudan faydalanırlar.  İkinci Basamak Sağlık Tesisi: Eğitim ve araştırma hastanesi olmayan Devlet hastaneleri, özel dal hastaneleri, Sosyal Sigortalar Kurumu hastaneleri, belediyeler ile diğer resmi kurum hastaneleri ve tıp merkezlerini,

(Ek:RG-22/12/2004 -25678) Sevk ile veya doğrudan faydalanırlar.   Üçüncü Basamak Sağlık Tesisi: Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumuna bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri, özel dal eğitim ve araştırma hastaneleri ile üniversite hastanelerini,

 (Değişik ibare:RG-22/12/2004 – 25678) 4857 sayılı İş Kanununa göre sanayide çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen yürürlükteki asgari Ücretin, eşi gelir getirici bir işte çalışmayan, evli ve bir çocuklu bir mükellefin ödemesi gereken en düşük gelir vergisi ve sosyal sigorta pri­mi düşüldükten sonra geriye kalan miktarının 1/3 ünden (Bakanlar Kurulu’nca artırılması ha­linde belirtilen oranından) az olduğu takdirde, o hanede yaşayan ve sağlık güvencesi bulunmayan talep sahiplerine Yeşil Kart verilmesi kararlaştırılır.

(Ek Fıkra:RG-22/12/2004 – 25678) Yeşil Kart sahibine verilen tedavi hizmet bedellerini gösteren fatura ve benzeri belgelerin gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet verilmesi halinde, fazladan ödenen meblağ, fatura veya belgeyi tanzim edenlerden iki misli olarak geri alınır.

(Ek fıkra:RG-1/7/2011-27981) 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylık bağlanmış olanlar hariç olmak üzere yeşil kart verilen kişilerden 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kurslarına

(Ek Fıkra:RG-22/12/2004 – 25678) Yeşil Kart sahibine verilen tedavi hizmet bedellerini gösteren fatura ve benzeri belgelerin gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet verilmesi halinde, fazladan ödenen meblağ, fatura veya belgeyi tanzim edenlerden iki misli olarak geri alınır.

(Ek fıkra:RG-13/10/2010-27728) (Değişik fıkra:RG-1/7/2011-27981) Acil müdahale edilememesi halinde hastanın uzuv kaybı ve/veya tüm vücut fonksiyonunu kaybetmesine sebep olacak reimplantasyon ihtiyacı, yanık, ağır travma gibi durumlar ile yoğun bakım tedavisine ihtiyacı olan yeşil kartlı hastaların ikinci ve üçüncü basamak sağlık tesislerinde tedavisinin sağlanamaması ve uygun yoğun bakım yatağı bulunmaması halinde bu durumun sağlık tesisi ve 112 Komuta Kontrol Merkezi tarafından belgelendirilmesi kaydıyla hastanın tedavi edilebileceği ve uygun yoğun bakım yatağı bulunan özel sağlık tesisine hasta sevk edilir. Sevk işlemi Bakanlığa ait sağlık tesisince, hasta nakli ise 112 sistemi ile yapılır. Bu şekilde özel sağlık tesisinde verilecek sağlık hizmetlerinin ücretlendirilmesi 16 ncı madde hükümlerine göre, tahakkuk işlemleri de 17 nci madde hükümlerine göre yapılır. Tahakkuk eden tutar sağlık hizmetini sunan ilgili özel sağlık tesisinin banka hesabına aktarılır.

(Değişik fıkra:RG-1/7/2011-27981) Sürekli hastane tedavisi gerektiren kronik hastalar ile hastanelerden tedavi ve kontrol için çağrılı olanlar, üniversite hastanesi de dahil tedavi gördükleri veya çağrılı oldukları hastaneye yeni sevk alınmaksızın çağrı evrakı ile başvurabilirler.

Ek fıkra:RG-1/7/2011-27981) Radyoterapi tedavisine ihtiyacı olduğu sağlık kurulu raporu ile belgelendirilen Yeşil Kartlı hastaların, Yeşil Kart verilmesine esas alınan ikamet yerlerinde ikinci ve üçüncü basamak sağlık tesislerinde radyoterapi merkezi bulunmaması halinde, bu durumun sağlık tesisi tarafından belgelendirilmesi kaydıyla aynı il içinde hastanın tedavi edilebileceği radyoterapi merkezi bulunan özel sağlık tesisine hasta sevk edilir. Sevk işlemi Bakanlığa ait sağlık tesisince yapılır. Bu şekilde özel sağlık tesisinde verilecek sağlık hizmetlerinin ücretlendirilmesi 16 ncı madde hükümlerine göre, tahakkuk işlemleri de 17 nci madde hükümlerine göre yapılır. Tahakkuk edecek tutar sağlık hizmetini sunan ilgili özel sağlık tesisinin banka hesabına aktarılır.

Yeşil Kart Sahiplerine Verilen Hizmetler için Fatura Tanzimi

Madde 16 – (Değişik:RG-1/7/2011-27981)

Bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre sağlık hizmeti veren sağlık tesisleri, verdikleri sağlık hizmetleri karşılığında EK-V’te gösterilen şekle uygun fatura tanzim ederler. Sağlık tesisleri tarafından, Yeşil Kart sahiplerine verilecek yataklı tedavi hizmetleri için gerekli olan tetkik, tedavi ve ameliyatlarda kullanılan her türlü tıbbi araç ve sarf malzemeleri ile ilaçlar, ilgili sağlık tesislerince karşılanarak faturaya dahil edilir. Söz konusu malzeme ve ilaçların alımı ile ilgili reçete ve benzeri belgeler Yeşil Kart sahibine veya yakınlarına verilmez.

Ayakta tedavi kapsamında reçete edilen tıbbi cihaz ve malzemelerden, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bütün genel sağlık sigortalıları için sağlık yardımı kapsamına dahil edilmiş olanlarının bedeli, Tebliğde belirlenmiş olan ilk defa reçeteleme veya yenileme usul ve esasları aynı şekilde uygulanmak kaydıyla ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından uygulanmakta olan birim fiyatları geçmeyecek şekilde Yeşil Kart sahipleri için de ödenir. Bu kapsamdaki tıbbi cihaz ve malzemelerin temini için Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşmesi bulunması gereken gerçek veya tüzel kişi satıcılar, söz konusu sözleşmelerinin kapsamına giren tıbbi cihaz ve malzemelerin bedelini, müdürlük ile ayrıca bir sözleşme yapılmasına gerek olmaksızın reçetenin ait olduğu kişi adına Yeşil Kartı düzenleyen müdürlüğe fatura ederler. Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşme yapılmış olması şartına bağlanmamış tıbbi cihaz ve malzemeler ise, reçete düzenlenen kişi adına Yeşil Kartı düzenleyen müdürlük ile münhasıran sözleşme yapmış olan gerçek veya tüzel kişi satıcılar tarafından müdürlük adına fatura düzenlenmek suretiyle temin edilir. Bedeli ödenecek tıbbi cihaz ve malzemelerin bedelinin, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından uygulanmakta olan birim fiyattan fazla olması durumunda, birim fiyatı geçecek şekilde ödeme yapılamaz. Gerçek veya tüzel kişi satıcılara, 18 inci maddeye göre ödeme yapılır.

Diş tedavisi; sevk usulüne uygun olarak Bakanlık ve üniversitelere bağlı diş hastaneleri, ağız ve diş sağlığı merkezleri ve hastanelerin diş ünitelerinde yapılır. Diş tedavisi kapsamında Tebliğde yer alan diş tedavileri yapılır. Sağlık tesislerinin sundukları sağlık hizmetlerinin faturalandırılması ve fiyatlandırılması Tebliğ ve Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili düzenlemelerine göre yapılır.

Göz hastalıkları uzmanları tarafından düzenlenen reçeteye göre renkli veya renksiz gözlük camları ve çerçeve bedelleri ile bunların yenilenme süreleri Tebliğ hükümlerine göre belirlenir. Gözlük cam ve çerçeveleri, 22/6/2004 tarihli ve 5193 sayılı Optisyenlik Hakkında Kanun hükümlerine uygun olarak faaliyetlerini sürdüren ve müdürlük ile optik sözleşmesi imzalayan sözleşmeli optisyenlik müesseselerinden temin edilir, bedelleri 18 inci maddeye göre ödenir. Ayakta veya evde tedavi sırasında gerekli görülen ilaçlar için Yeşil Kart sağlık karnelerinde bulunan kendinden kopyalı reçeteler kullanılır. İlaçların reçetelere yazılımı ve eczaneden alınmasına ilişkin hususlarda Tebliğdeki usul ve esaslar uygulanır.

Reçete muhteviyatı ilaçlar, müdürlükle sözleşme yapan eczanelerden alınır ve bedelleri 18 inci maddeye göre ödenir. Eczanelerle yapılacak sözleşmeler, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tespit edilen şartlar ve indirim oranı esaslarına göre yapılır. 15 inci maddede öngörülen sevk kapsamında birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık tesislerinde yapılan muayene, tetkik, tahlil, pansuman hizmetleri bedelleri de bu Yönetmelik ve Tebliğ esasları kapsamında ödenir.

Doksan günün aşılmaması kaydıyla Yeşil Kartlı anne ve babanın yeni doğan bebeğinin her türlü tedavisi ile yine doksan günün aşılmaması kaydıyla acil tıbbi müdahale ve tedavi gerektirdiği için hastaneye yatırılan ve tedavi edilen hastaların hastanede yapılan tüm masrafları bu Yönetmelik kapsamında ödenir. Yeşil Kartlarını, aldıkları makama geri vermek zorundadırlar. Geçersiz olan veya geçersiz hale gelen Yeşil Kart ile sağlık kurum ve kuruluşlarına baş­vurularak tedavi hizmetlerinden yararlanıldığı takdirde, Kanun’un 10 uncu maddesine göre işlem yapılır. Yeşil Kartın verilişinde talep sahiplerinin verdikleri bilgileri onaylayan muhtarlıklar, Yeşil Kart hakkının sona ermesini gerektiren durumları öğrendikleri takdirde, gecikmeksizin valili­ğe veya kaymakamlığa  bildirirler. Durum bildirim veya başka bir yol ile öğrenildiği takdirde, geçersiz hale gelmiş Yeşil Kartlar, kurul kararı üzerine valilik veya kaymakamlıkça geri alınır. ( Resmi Gazete, 2004)

1.1.2. Türkiye’de Yeşil kart ilişkin sayısal verileri

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, yürürlüğe girdiği01.10.2008tarihinde,mevcut SSK,Bağ-Kur ve Emekli Sandığı sigortalılarını;15.01.2010 tarihi itibariyle de kamuda çalışanlarını kapsamına almıştır. En son, büyük bir grup olan yeşil kartlıların 01.01.2012 tarihi itibariyle Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına alınmasıyla, kapsam dışı kalanların sayısı oldukça azalmıştır. 01.01.2013 tarihinde de, 506 sayılı Kanunun Geçici 20’inci maddesine istinaden varlıklarını devam ettirmekte olan özel banka ve oda sandıklarının da Sosyal Güvenlik Kurumuna(SGK) devredilmesi planlanmaktadır. Türkiye

Büyük Millet Meclisi üyeleri ve çalışanları (millet vekilleri, Meclis çalışanları),Anayasa Mahkemesi Üyeleri, kendi ülkesinde sigortalı olup da Türkiye’de bulunan yabancılar ve zorunlu askerlik görevini yapmakta olan er ve erbaşlar, cezaevlerindeki tutuklu ve mahkûmlar kapsam dışıdır. ( Topçuk, 2012)

Türkiye’de Yeşil kart kullanım oranı ve sayısal veriler, 2010

(Ekonomi ve strateji danışmanlık hizmetleri,2010 ) 

1.1.3.İstanbul’da ilçelere göre yeşil kart kullanımı, sayısal verileri

 İstanbul Sağlık Müdürlüğü, 2010

2. TÜRKİYEDE YEŞİL KART KULLANIMI

Yeşil Kart uygulamasına son verilmeden önce en çok yeşil Kartlı vatandaş o zaman 1 milyon nüfuslu Van ilimizdeydi. Türkiye genelinde ise 11 milyon 90 bin kişi Yeşil Kart taşıyordu. Yine Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre Van’da her 4 kişiden birinde Yeşil Kart vardı.  Bu verilere göre 1 milyon 51 bin 975 nüfusu olan Van’da 260 bin 498 kişinin yeşil kartı bulunuyordu. Sağlık Bakanlığı yaptığı geniş kapsamlı incelemelerde milyonlarca kişinin haksız yere yeşil kart kullandığını tespit ederek Türkiye genelinde 6 milyon 122 bin 334 yeşil kartı iptal etmişti.

Haksız alınıldığı tespitinden sonra iptal edilen Yeşil kart sayısı; Yeşil kart iptallerinde 388 bin 675 kişi ile İstanbul ve 227 bin 143 ile Diyarbakır başı çekerken bu illeri, 191 bin 201 ile Adana, 182 bin 657 ile Ankara, 181 bin 253 ile Samsun, 177 bin 606 ile Mersin, 165 bin 266 ile Kahramanmaraş, 150 bin 159 kişi ile Gaziantep, 146 bin 673 kişi ile Konya, 145 bin 688 kişi ile İzmir, 143 bin 879 kişi ile Erzurum ve 136 bin  808 kişi ile Ordu izledi. En az yeşil kart iptali ise 8 bin 345 ile Bilecik’te oluyordu. ( Çalışkan , 2014)

2.1.Yeşil kartın alınması için gereken şartlar

Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Devlet Tarafından Karşılanması ve Yeşil Kart Uygulaması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre kimlerin Yeşil Kart talebinde bulunacakları şöyle sıralanıyordu:

1-Hiçbir sosyal güvenlik kurumunun güvencesi altında bulunmayan ve bu Kanunun öngördüğü usul ve esaslar çerçevesinde aylık geliri veya aile içindeki gelir payı 1475 sayılı İş Kanununa göre belirlenen asgari ücretin vergi ve sosyal sigorta primi dışındaki miktarının 1/3′ ünden az olan vatandaşlar,

2- Özel kanunlarla sağlık hizmetlerinden ücretsiz faydalanması öngörülen vatandaşlar, ( Örneğin 2022 sayılı Kanundan yararlananlar)

3-Başvurular ikametgahları merkez ilçede ise Valiliğin, diğer ilçelerde ise Kaymakamlıkların belirlemiş olduğu Yeşil Kart bürolarına yapılır.

4-Aynı hane halkından Yeşil Kart talep edenlerin aynı form ile başvuruda bulunmaları asıldır.Aynı hanede yaşayanlardan biri veya bir kaçı Yeşil Kart talep etmemiş olsa bile, hane halkının tamamı formda gösterilir.Başvuru, velayet veya vesayet altında bulunan kimseleri de kapsıyorsa, bu kişiler adına kanuni temsilci olarak başvuruda bulunulduğu bildirilir.Aynı form ile yapılan Yeşil Kart talepleri, hane halkından hane halkı reisi dışında kalan reşit kimseleri de kapsıyor ise, formun beyan, talep ve taahhüdü gösteren bölümü, isimleri ayrı ayrı gösterilerek bunlar tarafından da imzalanır.

5-Yeşil Kartın kayıp veya zayi edilmesi halinde yahut sevk zincirinin değişmesini gerektiren hallerde Yeşil Kart ve Yeşil Kart Sağlık Cüzdanı, ilgililerin talebi üzerine, Yeşil Kart Uygulaması Kayıt Defteri ve Yeşil Kart Bilgi ve İşlem Dosyası’ndaki bilgiler esas alınarak, tekrar verilir. Verilen sağlık hizmetleri sebebiyle sayfalarının tükenmesi halinde, Yeşil Kartın ibrazı ve Cüzdan’ın geri verilmesi şartı ile, yeniden verilmiş olduğu Cüzdan’ın fotoğraflı sayfasına işlenerek ve ilgilinin Yeşil Kart Numarası aynen korunarak, yeni Cüzdan tanzim edilir. (Çalışkan, 2014)

2.1.1.Yeşil kartın kaldırılması

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından 1 Ocak 2012 de Yeşil kart uygulamasına son verilmiştir. En önemli sosyal yardım yöntemlerinden sayılan yeşil kart uygulaması artık tarihe karışmıştır. Tüm vatandaşları, kapsama alma amacıyla uygulamaya konulan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinde, mevcut SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı sigortalılarını;15.01.2010 tarihi itibariyle de kamuda çalışanlarını kapsamına almıştır.

En son, büyük bir grup olan yeşil kartlıların 01.01.2012 tarihi itibariyle Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına alınmasıyla, kapsam dışı kalanların sayısı oldukça azalmıştır. 01.01.2013 tarihin dede, 506 sayılı Kanunun Geçici 20’inci maddesine istinaden varlıklarını devam ettirmekte olan özel banka ve oda sandıklarının da Sosyal Güvenlik Kurumuna(SGK) devredilmesi planlanmaktadır. ( Topcuk, 2012)

Yeşil kartalan vatandaşların veri tabanı bilgileri, olduğu gibi SGK veri tabanına aktarıldı. Böylelikle 01.01.2012 tarihi itibariyle GSS’li olan yeşil kart alan vatandaşların, yeşil kart vizeleri doluncaya kadar herhangi bir işlem yapmalarına gerek olmaksızın yeşil kart sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edeceklerdir. Vizeleri dolması halinde, bir ay içinde ikametgâhının bağlı bulunduğu Sosyal Yardımlaşma veDayanışma Vakıflarına, (bundan sonra ‘Vakıf’ olarak adlandırılacaktır) gelir testi yaptırmak için müracaat edeceklerdir. Vakıf tarafından yapılan gelir testi sonucu, SGK’ya bildirilecektir. Gelir testi sonucuna göre kişilerin ödeyeceği GSS primi belirlenmiş olacaktır ( Topcuk, 2012)

 2.1.2.GSS Hesaplamaları

GSS Statüsü

Gelir Testi Sonucu Aile İçindeki Kişi Başına Düşen Ortalama Aylık Gelir

Ödemesi Gereken Prim Tutarı

01.01.2012 – 30.06.2012

01.07.2012 – 31.12.2012

01.01.2012 – 30.06.2012

01.07.2012 – 31.12.2012

60/c.1

(Yeşil kart)

0 – 294,50 TL

0- 313,50 TL

Devlet tarafından ödenecektir

Devlet tarafından ödenecektir.

60/g

(1.grup)

294,51 – 886,50 TL

313,51 – 940,50

35,46 TL

37,62 TL

60/g

(2.grup)

886,51 – 1.773 TL

940,51 – 1.881 TL

106,38 TL

112,86 TL

60/g

(3.grup)

1.773 TL ve üzeri

1.881 TL ve üzeri

212,76 TL

225,72 TL

Not: Tablo, SGK Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğinin 02.01.2012 tarihli Basın Açıklamasındaki veriler esas alınarak hazırlanmıştır. Tabloda yer alan ‘yeşil kart’, ‘1.grup’, ‘2.grub’ ve ‘3.grup’ ibareleri, kanunda ve yönetmelikte yer almamaktadır. Konunun daha kolay anlaşılması için kullanılmıştır. ( Topcuk, 2012)

3.SONUÇ

Yeşil kartalan vatandaşlarımız ile herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayan vatandaşlarımızın da GSS kapsamına alınmasıyla, GSS kapsamına alınma süreci tamamlanmış olacaktır. Yeşil kart alan vatandaşlarımızın sağlık harcamaları, daha önce Sağlık Bakanlığına konulan bütçeden karşılanırken, 01.01.2012 tarihinden sonra GSS olmaları nedeniyle, sağlık giderleri SGK tarafından karşılanacak; SGK, yaptığı bu harcamalar karşısında,

Hazineden GSS primi tahsil edecektir. Bu açıdan bakıldığında, devirden yeşil kart almış vatandaşlarımızın etkilenmeyeceği söylenilebilir. GSS, uygulamalarından asıl etkilenecek kesim, herhangi sosyal güvencesi bulunmayan kesimdir. GSS’nin zorunlu sigorta olması nedeniyle, bu gurupta ki kişiler,

SGK tarafından 5510 sayılı Kanunun 60/g maddesi gereğince re’sen GSS, kapsamına alınacaklar, prim tahakkuku yapılacak; primler süresi içinde ödememeleri halinde ise zorunlu tahsilat başlatılacaktır. Herhangi bir sosyal güvencesi olmayan vatandaşlarımızın, yüksek GSS prim yüküyle karşı karşıya kalmamaları için biran önce Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına gelir testi için başvurmaları gerekmektedir. Yeşil kart uygulaması Başbakan Erdoğan  tarafından kademeli olarak kaldırılmıştır.

KAYNAKÇA

Written by Yıldırım Bayezit DELDAL, 2015

Ekonomi ve Strateji Danışmanlık Hizmetleri,  “ Seçilmiş illerde işgücü, sigortalı,işsiz ve yeşil kartlı sayısı 2009 “http://www.esdh.com.tr/pdf/secilmis_illerde_isgucu_issiz_ve_yesil_kart_sayisi.pdf (Erişim tarihi: 28.12.2014)

Menderes Tarcan ve İsmet Şahin, “ Hastanede yeşil kart uygulamasında karşılaşılan sorunlar” 74 Hacettepe Üniversitesi Sağlık İdaresi Dergisi,2000,  Cilt.’5, Sayı:4

Resmî Gazete, Sayı 5522, 14 Temmuz 2004.

Resmi Gazete Sayı: 21314, 13.Ağustos 1992

Selami Çalışkan, “ Yeşil kartın Hikâyesi,  “ ( Erişim tarihi: 25.12.2014)

T.C. İstanbul Sağlık Müdürlüğü Resmi İnternet Sayfası, “İstanbul ili, ilçelere göre yeşil kartlı sayısı. 2010” (Erişim tarihi:02.01.2015)

Yılmaz Topcuk,“Yeşil Kart Alan Vatandaşlarımız Genel Sağlık Sigortalısı Oldular.” http://www.turkhukuksitesi.com/makale_1432.htm ( Erişim tarihi: 01.01.2015)

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

1 Yorum

En Yeniler

Eskiler Beğenilenler

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör

Sabiha Ekinci

7 yıl önce

İyi günler hocam, biz Adıyaman da oturuyoruz ama Gaziantep e Romatoloji polikliniğe sevk istedik aldık. Sevk kağıdını aldik fakat Gaziantep teki hastahaneden sira almamiz gerekiyor mu ve sevk alidigimiz icin herhangi bir ücret bize ödeniyor mu? Sevk kagidi haric bir islem yada dosya almamız gerekiyor mu?

0

Yanıtla