Türkiye’de engellilerin sağlık alanında karşılaştıkları başlıca problemler

Engelli bireyler, yaşamın birçok alanında çeşitli sorunlar ile karşı karşıya kalırlar. Bunların içinde en önemlisi sağlık problemleridir. 

Karşılaşılan Başlıca Problemleri:

• Sağlık kuruluşlarının zihinsel engelliye uygun yeterli donanımda olmaması.
• Sağlık hizmetlerinin yeterli olmaması.
• Rehabilitasyon hizmetlerinin yeterli olmaması.
• Diş Sağlığı hizmetlerinin yeterli olmaması.
• Sağlık ocaklarının yeterli donanımda ve engelliye uygun hizmet kalitesinde olmaması.
• Engelli bireylerin kullandıkları ilaç ve sarf malzemelerin aylık periyotta verilmesi engelli bireylerin her ay hastanelerde bekletilmesi.
• Hem zihinsel engelli olup hem de fiziksel, görme, işitme engelli olan bireylerin kullandıkları sarf malzemelerin (tekerlekli sandalye, yürüme cihazları, protezler, işitme cihazlar) eski ve kalitesiz olmasından kaynaklanan sağlık problemleri.
• Hastanelerde ve sağlık ocaklarında öncelik tanınmaması,
• Engellilerin çeşitli psikolojik ve bedensel zorluklarla karşı karşıya kalması
• Engelliler ile ilgili sağlık personelinin yetersiz, ilgisiz ve bilgisiz olması.
• Ruh sağlığı ve zihinsel engelli tedavisine yönelik hizmetler in büyük kısmı kurum temellidir. Hastaneye ulaşımın zor olması engelli bireyin tedavi edilmesinin gecikmesine neden olmaktadır.
• Zihinsel engelli bireyler için yatılı balkım ve yatılı rehabilitasyon merkezi bulunmaması.
• Ruh sağlığı merkezlerinden hizmet alan zihinsel engelli bireyler ile ruh sağlığı bozuk kişilerin toplum tarafından dışlanması. Ruh sağlığı merkezlerinin damgalama ve ayrımcılığa karşı yetersiz kalması.
• Psikolojik bozukluğu olan ve zihinsel engele sahip bireylerin en basit tedavi süreçlerinde bile engelli bireyin tedavi süreci ile ilgili yeterli bilginin verilmemesi, anlamaz mantığıyla yaklaşılması engelli bile olsa hayati kararlarda bilgilendirmenin yapılmaması büyük bir sağlık sorunudur.
• Hastane çalışanlarının, sağlık personeli, hemşire ve doktorun engelli bireyler ile iletişiminin yetersiz olması onları tam olarak anlayamamaları sonucu iletişim kopukluğunun yaşanması sağlık problemlerine neden olmaktadır.

Engelliler için Türkiye ve dünyada yapılan yasal düzenlemeler

• Hastane basamaklarının engellilere uygun yapılmaması, sürekli bozulan asansörler, engellilerin kullandığı tuvaletlerin olmayışı, dar kapı ve eşikler, röntgen ve tomografi cihazlarının engellilere uygun olmayan konumlara yerleştirilmesi.
• Doktorun engelli hastaya ilaç yazması için hastayı görmek istemesi hastanın evden çıkamayacak durumda olması, doktorun hastayı görmeden reçete yazmaması, doktorunda iş yükünden dolayı hastayı ziyaret edememesi yâda geç ziyaret etmesi zihinsel engelli bireyi sağlık açısından mağdur etmektedir.
• Üniversite ve Kamu hastanelerinde engelli araç parkının olmaması veya olsa bile bu alanların başkaları tarafından işgal edilmesi. Tuvaletlerde zihinsel engelliye uygun çift kişilik olmaması, giriş–çıkış basamaklarının engelliye uygun olmaması. Engelliler için tıbbi malzemenin zamanında getirilmemesi ve bu malzemelerin yüksek kalitede olmaması sağlık sorununa neden olmaktadır.
• Mevcut sağlık kurumlarının mimari yapısının(dış kısmı) engellilere uygun olmaması,
• Engellilere hizmet veren sağlık çalışanının bilgisinin yeterli olmaması.
• Kullanılan sarf malzemenin eski veya yetersiz olması.
• Medikal malzemelerin günümüz teknolojisinden eski olması
• Sağlık Bakanlığının engelliler için çıkartılan tebliğine bazı sağlık çalışanlarının uymaması ve göz ardı etmeleri.
• Sağlık çalışanlarının engellileri ile iletişime geçememeleri, en son bilgi ve yönteme sahip olmamaları.
• Engellilerin birçok gereksinimlerine sağlık kurumlarının yetersiz kalması,
• Sağlık kurumlarının sapa ve uzak yerler olması.
• Engellilerin taşınması ile ilgili yol sorunları.
• İşaret dilinin birçok yerde kullanılamaması ve uzmanın yetersiz olması.
• Ameliyat önceliğinin verilmemesi.
• Sağlık çalışanlarının engellilere yaklaşımının iyi olmaması, itici bakmaları ve söylenmeleri.
• Engelli bireyler için hastanede özel eğitimli bir yardımcının bulunmaması.
• Hastanelerde rehabilite biriminin yetersi olması.
• Hastanelerde bulunan psikiyatri veya psikolog yardımının yetersiz olması.
• Engelli bireyler için hastanede çalışan uzmanın yok denecek kadar az olması.
• Sağlık kuruluşlarında bulunan tuvaletlerin engellilere uygun olmaması.
• Sağlık kuruluşlarında bulunan medikal cihazların engellilere uygun yerde bulunmaması ve kullanılırken çeşitli sıkıntılarla karşılaşılması.
• Engelliler için hastanede özel bir danışmanlık biriminin olmaması.
• Hastanelerde özürlü bireyler için özel bir odanın olmaması.
• Hastane koridorlarının ve merdivenlerinin engellilere uygun olmaması.
• Asansörlerin bozuk yâda ağır işliyor olması.
• Özel hastanelerin maliyetlerinin yüksek olması zihinsel engelliler için ek maliyet getireceğinden bu hastaneler tercih edilememektedir. Devlet ve Eğitim hastanelerinin aşırı iş yükü nedeniyle sıra bekleyen hasta fazlalığı hasta yakınlarının şiddete eğilim göstermelerine neden olmaktadır.
• Sağlık kuruluşlarında özürlülerin rahatça zaman geçireceği bir oyun, dinlenme,yemek yedirme odasının mevcut olmaması.
• Sağlık Bakanlığın Genelgesi olmasına rağmen önceliği olan engellilerin sıra beklemesi, sağlık personelinin tutum ve davranışları, eksik ve yetersiz bilgi, engelliler için özel eğitimli sağlık personelinin az olması ya da bulunmaması, engelli hastalara geciken müdahaleler hasta yakınları ve engelli hastaya karşı sağlık personelinin yeterli iletişim kuramaması çeşitli tartışmalara ve şiddet olaylarına yol açmaktadır.
• Zihinsel engelli bireyler sağlık ocaklarında çeşitli sıkıntılar yaşamaktadır. Taşra ile merkez sağlık ocaklarında bazen zihinsel engelli bireyler uzun süre bekletilmekte ve bunun neticesinde hoş olmayan görüntüler yaşanmaktadır. Muayene önceliği olan engelli bireylerin bu önceliği göz ardı edilmektedir.
• Hastanelerde zihinsel, fiziksel engelliler ile yaşlılar için gerekli sağlık hizmetleri ve personelinin temininde, eğitiminde sosyal bilincin ve duyarlılığın arttırılması için tüm sağlık çalışanlarının zihinsel engelliler için hizmet içi eğitim almaları bir gerekliliktir.
• Sağlık hizmetlerine ulaşım, engelliler için özel ambulans, asansör, özel hasta nakil aracı, ilaca erişimin kolaylığı gibi ihtiyaçların biran önce giderilmesi gerekmektedir. Kâğıt üzerinde yazılan genelgeler ile değil uygulamaların ciddi ve cezai şartlar ile denetlenmesinin aksatılmadan yapılması gerekmektedir.

Zihinsel engelli bireylerin diş tedavisinde özel hastanelerden ücretsiz faydalanmaları için raporlarının en az (%40) şartı olması gerekmektedir. Eğer bu %40 engellidir raporu bulunmuyorsa ek maliyetler ekonomik açıdan engelli bireyi zorlayacaktır. Bunun sonucunda ise tam teşekküllü özel hastanelerden maddi durumu iyi olmayan zihinsel engelli bireyler yararlanamayacaklardır.

TEŞEKKÜRLER
1- Prof.Dr.Ali SEZGİNGİLLER/ University of Texas
2- Doç.Dr.Mustafa YURTTADUR/ İstanbul Gelişim Üniversitesi
3- Doç.Dr. Sema OĞLAK/ Aydın Adana Menderes Üniversitesi

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör