Türkiye ‘adil aşı dağıtım girişimi’ COVAX’a katılım için niyet mektubu gönderdi

Yazan Hatice Pala Kaya

23 Eylül 2020 | Kategori: Sağlık Gündemi Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

5 Paylaşım

COVID-19 Aşısı Küresel Erişim Aracı-COVAX (COVID-19 Vaccine Global Access Facility) girişimi hız kazandı. Dünya Sağlık Örgütü ve GAVI peş peşe yaptıkları açıklamayla, COVAX’a 64 gelişmiş ülkenin fon sağlama taahhüdü içerecek şekilde katılım bildirdiği, yararlanıcı olması beklenen ülkelerle birlikte katılımcı ülke sayısının 156’ya ulaştığı duyuruldu. COVAX inisiyatifi güvenilir bir aşıya 2021 yılı içinde ulaşılacağı varsayımına göre hareket ediyor. COVAX, Dünya Sağlık Örgütü, gelişmekte olan ülkelere aşı sağlayan “Bill and Melinda Gates Vakfının” kurucusu olduğu GAVI vakfı ve CEPI (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) ortaklığıyla oluşturulan bir yapı. COVAX, COVİD-19 aşısının geliştirilmesi ve adil dağıtımı için mekanizma öneriyor.

GAVI ve DSÖ aynı gün içinde ortak bir açıklama yaparak katılımcı ülkeleri ilan ettiler. Açıklamada, gelişmekte olan ülkelere hızlı bir aşı dağıtımı için 2 milyar dolar hedeflendiği, hali hazırda 700 milyon doların biraz üzerinde fon oluştuğunu açıkladılar. Yeni katılımcı ülkelerle birlikte hedef tutara ulaşmak için umutların yeşerdiği ve ancak halen bu tutarın uzağında olunduğu kaydedildi.

COVAX girişimi bütün dünyada koruma sağlamak için hızla 2 milyar doz aşının ülkelere dağıtımını hedefliyor. Hesaplanan veriler ışığında yüksek risk altındaki kişilere erişim için her ülkenin nüfusunun yüzde 3’üne karşılık gelen aşının eşit şekilde ülkelere dağıtımı hedefleniyor. Nihai hedef ise küresel nüfusun yüzde 64’ünün aşılanmasını sağlamak. Böylece salgının zincirinin kırılacağı ve duracağı tahmin ediliyor. Yüzde 3 nüfusa acil erişim ile başlayacak süreç, zaman içinde yüzde 20’lere çıkarılmaya çalışılacak.

Covid19 aşısı yıl sonuna yetişebilir ama adil erişim için küresel işbirliği gerekli

Aşı geliştiren ülkelerden ABD, Çin ve Rusya, aşı erişiminde sıkıntı duymayacakları gerekçesiyle COVAX’a katılmadılar. Buna karşılık, aşı geliştiren ülkelerden biri olan İngiltere ile Almanya’nın da dahil olduğu AB 27 ülkelerinin katılımı önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Türkiye COVAX inisiyatifine ilişkin bir resmi açıklama yapmadı. Ancak DSÖ tarafından yayımlanan niyet mektubu gönderen ülkeler içinde Türkiye’nin de adı bulunuyor. Sağlık Bakanlığı yetkilileri de niyet mektubunun gönderildiğini teyit ettiler.

COVAX, güvenilir bir aşının bulunmasının ardından toplamda 2 milyar doz aşıyı adil ve hızlı biçimde bütün dünyaya dağıtmayı hedefliyor. Az gelişmiş ülkelerin bedelini ödeyerek aşı almasının mümkün olmadığından hareketle, gelişmiş ülkelerin mali katkılarıyla 2 milyar dolar düzeyinde bir havuz oluşturmayı, aşının alımının bu havuzdan yapılmasını hedefliyor. Böylece, programa katılan her ülke en riskli gruplarını aşılayabilecek şekilde, nüfuslarının yüzde 3’ü kadar aşı aynı anda elde edebilecek.

Hızlı ödeme yapıldığı için de aşı firmaları açısından finansman sorunu olmayacak, aşı fiyatının da yüksek olması gerekmeyecek. COVAX inisiyatifi kapsamında DSÖ’nün de desteklediği aşı geliştirme çalışmalarına kaynak aktaran bir mekanizma da bulunuyor.

Koronavirüs aşısı bulunsa bile 7 milyar insana nasıl yapılacağı belirsiz

Aşı geliştirme çalışmaları devam eden küresel ilaç şirketlerinin üye olduğu IFPMA’dan da COVAX’a destek verildi. DSÖ-GAVI açıklamasının hemen ardından yapılan yazılı açıklamada, “Aşı üreticileri, salgına karşı örneği daha önce görülmemiş iddialı bir girişime olan inancını ve sınırsız desteğini teyit ediyor” denildi. IFPMA’yı oluşturan küresel şirketlerin DSÖ ve COVAX’ın aşı geliştirme çalışmalarını desteklemeyi hedefleyen ACT-Accelerator girişimine kurucu olarak katıldığı hatırlatılan açıklamada, salgının önlenmesinin ancak küresel işbirliğiyle olabileceği vurgulandı.