Tüm yeni kanserlerin yüzde 13’ünün enfeksiyonlardan kaynaklandığı tahmin ediliyor

Yazan Hatice Pala Kaya

7 Şubat 2022 | 9 Şubat 2022 | Kategori: Aile Hekimliği, Sağlık Gündemi Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

0 Paylaşım

Dünya Kanser Günü nedeniyle bir açıklama yapan İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Bilim Komisyonu Üyesi Uzm. Dr. Gülden Uzer Ekin, çevresel etkilerin kanserde önemli bir risk faktörü olduğunu ve bu etkilerin aynı zamanda önlenebilir, değiştirilebilir özellikte olduğunun belirtti. Hava kirliliği ve radon gazı gibi çevresel etkiler kanser gelişiminde önemli etkileri olduğunu söyleyen Dr. Gülden Uzer Ekin, ayrıca içme suyunda bulunan arsenik vb. çok sayıda dış etkenin de kanser gelişini etkilediğini vurguladı.

Yeni kanserlerin nedenleri arasında enfeksiyonların etkisinin önemli düzeyde olduğuna dikkati çeken Uzm. Dr. Ekin şu bilgileri verdi: “Dünya çapındaki tüm yeni kanserlerin yüzde 13’ünün enfeksiyonlardan kaynaklandığı tahmin edilmektedir. Virüsler hücresel dönüşüm, hücre döngüsü kontrolünün bozulması, hücre turn over oranının artması ve bağışıklığın baskılanması yoluyla kanser riskini arttırmaktadır. Enfeksiyöz ajanlar ve kanser arasında birden fazla bağlantı kurulmuştur.

İnsan papilloma virüsü (HPV); rahim ağzı (serviks) ve diğer anogenital kanserlerin yanı sıra baş ve boyun skuamöz hücreli kanserleri ilke ilişkilidir. Hepatit B virüsü (HBV) ve hepatit C virüsü (HCV) hepatoselüler karsinomla bağlantılıdır. T hücreli lenfotropik virüs tip 1 (HTLV-1) T hücreli lösemi sebep olmaktadır. Sırası ile HIV; Kaposi sarkomu ve hodgkin dışı lenfoma ile Epstein-Barr virusü (EBV) Burkitt tipi lenfoma ile helicobacter pylori bakterisi de mide kanseri ile ilişkilidir. HPV ve Hepatit B için aşılama mümkündür.”

Rahim ağzı kanseri (serviks) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Koruyucu önlemler ve tarama ile birçok kanser önlenebilir

Bu tür kanserlerden korunmak için cinsel yolla bulaşan hastalıklara yönelik koruma önlemlerinin alınması, kanser taramaları gibi önlemlerin öne çıktığını anlatan Uzm. Dr.
Ekin, meme, kolorektal ve prostat kanserlerine yönelik Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM)’lerde tarama yapılabildiğini hatırlattı.

Meme kanseri taramasının 40-69 yaş arasındaki kadınlara yılda bir kez, mamografi çekiminin ise 2 yılda bir yapılmasının tavsiye edildiğini, rahim ağzı kanseri taramasının da 30- 65 yaş arası tüm kadınlara 5 yılda bir önerildiğini ifade eden Uzm. Dr. Gülden Uzer Ekin, kalın bağırsak kanseri taramasının ise 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere 2 yılda bir test, 10 yılda bir kolonoskopi şeklinde tavsiye edildiğini anlattı.

Her beş ölümden biri kanserden

Kanserin ülkemizde ve dünyada ölüm nedenleri arasında kalp damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer aldığını belirten Ekin, “Küresel olarak yaklaşık her altı ölümden biri, ülkemizde ise her beş ölümden biri kanser nedeniyledir. 2015 yılı Türkiye istatistikleri değerlendirildiğinde erkeklerde görülme sıklığına göre akciğer, prostat, kolorektal, mesane ve mide kanserleri, kadınlarda ise sıklık sırası ile meme, tiroid, kolorektal, uterus ve akciğer kanserlerine rastlanmaktadır. Birçok kanser türü genel yaşam tarzı değişiklikleri ve tarama stratejileri ile önlenebilir” bilgisini verdi.

HPV nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri, tedavisi ve aşıları

Sigara, akciğer kanseri için en güçlü risk faktörü

Sigaranın kanser riskini artıran en önemli etkenlerden olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Gülden Uzer Ekin, sigara içenlerin 20 kat daha yüksek kanser riski altında olduklarına değindi. Sigara ile birlikte kanseri teşvik eden çevresel ve yaşam tarzı risk faktörlerinden uzak durmayı tavsiye eden Uzm. Dr. Ekin, sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunma, doğru güneşlenme, obeziteden kaçınma, alkol kullanımını sınırlamanın önemine işaret etti.

Koronavirüs pandemisi sağlık kuruluşlarına başvuruyu azalttı

Salgın döneminde Covid-19 enfeksiyonuna yakalanma endişesiyle sağlık kuruluşlarına başvuruların azalmasının kanserde erken teşhisin önünde ciddi bir engel olduğunu kaydeden Uzm. Dr. Ekin, “Kanseri olan her kişide semptom olmayabilir ancak kanser ile bağlantılı olabilecek şikayetler açısından da dikkatli olunması hayat kurtarıcı olabilir” dedi.