Trigliserid nedir? Neden yükselir? Vücut yağ oranı nasıl düşürülür?

6 Haziran 2019 | 14 Nisan 2021 | Kategori: Kalp Hastalıkları, Sağlık Sözlüğü Print

2K Paylaşım

Trigliserid, vücuttaki en yaygın yağ türüdür; bitkisel ve hayvansal yağların ana bileşenidir. Vücut fazla kalorileri trigliseridlere dönüştürür, yağ hücrelerinde depolar ve enerjiye ihtiyacı olduğunda serbest bırakır. Tiroid sorunları, obezite, kontrolsüz diyabet, bazı genetik faktörler, aşırı alkol tüketimi, yüksek kalorili beslenme, karaciğer veya böbrek hastalığı trigliserid seviyesinin yükselmesine neden olabilir. Trigliserid yüksekliği kalp hastalıkları, kalp krizi ve felç riskini artırabilir. Trigliseridi düşürmenin en iyi yolu sağlıklı yaşamaktır. Trans yağların yerine sağlıklı, doymamış yağları tüketmek, karbonhidrat alımını azaltılmak, düzenli egzersiz yapmak, kilo kontrolü sağlamak, sigarayı bırakmak, şekeri, rafine yiyecekleri ve alkolü azaltmak trigliseridleri kısa sürede düşürmenize yardımcı olabilir.

İçindekiler

Trigliserid nedir?

Trigliserid, kimi zaman lipid diye de adlandırılan kanda bulunan bir tür yağdır. Gıdalardaki yağların sindirilmesi ve parçalanmasından elde edilen son üründür. Yemek yerken, vücut hemen kullanması gerekmeyen kalorileri trigliseritlere dönüştürür ve yağ hücrelerinde depolar. Daha sonra, fazla enerjiye ihtiyaç duyduğunda hormonlar trigliserit salgılar.

Yüksek karbonhidratlı yiyecekler tüketerek normalde harcadığınızdan daha fazla kalori alırsanız, trigliserid yüksekliği (hipertrigliseridemi) sorunu yaşayabilirsiniz. (1)

Trigliserid ne işe yarar?

Yüksek karbon içerikleri sebebiyle trigliseridler enerji depolamanın en iyi yoludur. Yağ asitlerinin enerji için kaslara ve dokulara taşınmasında, enerji elde etmek amacıyla yakılabilmesinde rol oynarlar. Vücut enerjiye ihtiyaç duyduğunda trigliseridleri yağ asitleri olarak serbest bırakır ve bu yağları tüketir.

Karbonhidrat nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları

Normal trigliserid seviyeleri

Kandaki trigliserid seviyeleri desilitre başına miligram (mg/dL) olarak ölçülür. Normal seviyeler yetişkinler için aşağıdaki gibidir;

Normal: 150 mg/dl’nin altında
Sınırda yüksek: 151-200 mg/dl
Yüksek: 201-499 mg/dl
Çok yüksek: 500 mg/dl ve üzeri

Trigliserid testi

Risk faktörlerinize, kişisel ve aile sağlığı geçmişinize bağlı olarak lipid paneli adı verilen rutin kan testiyle kandaki toplam kolesterol, HDL (iyi) – LDL (kötü) kolesterol ve trigliserid seviyeleri ölçülür. Yemekten sonra kan trigliserid seviyeleri genellikle normalden yüksek olur; bu nedenle 8-12 saatlik açlık sonrası lipit profiline bakılması önerilmektedir.

Aynı zamanda alkol alımı, adet döngüsü, günün saati ve yakın zamanda yapılan egzersiz gibi birçok faktör, seviyeleri etkileyebilir. 200 mg/dL’den yüksek seviyeler kalp krizi, felç ve ölüm riskinde artışa neden olur. 500 mg/dL ve üzerindeki seviyelerde trigliserid yüksekliği teşhisi konur.

Trigliserid yüksekliği

Trigliserid yüksekliği bir tür lipid bozukluğudur. Bu durum yüksek ve düşük kolesterol gibi lipit bozukluklarının veya obezite, metabolik sendrom, kalp hastalığı ve inme riskini artıran diğer durumların bir işaretidir. (2)

Trigliserid yüksekliği nedir?

Trigliserid yüksekliği hiperlipidemi, hipertrigliseridemi, dislipidemi ve lipid bozukluğu olarak da bilinir; aterosklerotik kardiyovasküler hastalık riskinin artmasıyla ilişkili bir bozukluktur.

Koroner arter hastalığı nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Trigliserid yüksekliği nedenleri

Yaktığınızdan fazla kalori almak
Çok fazla karbonhidrat, işlenmiş gıda, şeker ve yağ tüketmek
Şişman olmak
Sigara ve alkol kullanımı
Vücudun yağ dönüşümünü etkileyen bazı genetik bozukluklar
Tiroid hastalıkları (hipotiroidizm)
İnsülin direnci ve tip 2 diyabet (3)
Karaciğer ve böbrek hastalıkları
Metabolik sendrom
Fiziksel olarak aktif olmamak
Meme kanseri, yüksek tansiyon, HIV ve diğer hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar (diüretikler, östrojen, progestin, retinoidler, steroidler, bazı doğum kontrol hapları, beta blokerleri, antipsikotikler, kortikosteroidler)

Trigliserid yüksekliği hangi hastalıklara yol açar?

Trigliserid bakımından zengin bazı lipoproteinler kolesterol içerirler. Bu durum arterlerin sertleşmesine ve arter duvarlarının kalınlaşmasına (arteriyoskleroz) katkıda bulunabilir. Bunun sonucunda inme, kalp krizi ve koroner kalp hastalığı riski artar. Çok yüksek seviyeler karın bölgesinde şiddetli bir ağrıya neden olan pankreas iltihabına (akut pankreatit) yol açabilir.

Trigliserid yüksekliği belirtileri

Trigliserid yüksekliği genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz; bu nedenle kolesterol ve trigliserid seviyenizi kontrol etmek için rutin kan testi yaptırmak hastalıklara karşı korunmanızı sağlar. Yüksek trigliseridlerin klinik belirtileri arasında ise iskemik vasküler hastalık, akut pankreatit ve gözle görülür lipid birikimi bulunur.

Trigliserid nasıl düşürülür?

Porsiyon boyutlarını kontrol ederek yediğiniz kalori miktarını azaltın; ekstra kaloriler trigliseridlere dönüştürülür ve yağ olarak depolanır.
Araştırmalar düzenli öğünlerin kalp hastalığı riskini azaltabileceğini ve insülin direncini önleyebileceğini göstermektedir; sık sık ve az az yiyin, mümkünse öğünleri atlamayın.
Düzenli olarak egzersiz yapın ve fiziksel aktivitelere katılın. (4)
Şekerden ve rafine karbonhidratlardan kaçının. (5)
Kilo verin ve düzenli egzersiz yapın.
Zeytinyağı ve kanola yağı gibi bitkisel yağları tercih edin

Zeytinyağı neye iyi gelir? Nasıl kullanılır? Faydaları ve zararları

Trans yağ tüketimini azaltmak için işlenmiş ve kızartılmış yiyecekleri sınırlandırın.
Alkolü azaltın ve sigarayı bırakın.
Diyetinize meyvelerden, sebzelerden ve tam tahıllardan oluşan lifli gıdalar ekleyin.
Yaşam tarzı değişiklikleri trigliseridleri düşürmek için yeterli değilse, doktorunuz fibratlar, omega-3 (balık yağı), niasin veya statinler gibi ilaçlar yazabilir. (6)
Trigliserid seviyeleriniz yüksekse yaşam tarzı değişiklikleriyle birlikte ilaç almanız gerekebilir. (7)

Omega 3 nedir, ne işe yarar? Faydaları nelerdir, hangi gıdalarda bulunur?

Trigliserid diyeti

Trigliseridleri düşürmek için genellikle Akdeniz tipi diyet uygulanır. Bu diyet; karbonhidratların sınırlandırılmasına ve yüksek miktarda sağlıklı yağ içeren, glisemik indeksi düşük işlenmemiş gıdaların tüketilmesine dayanır.

Doymuş ve trans yağları sınırlayın; doymamış sağlıklı yağları tercih edin.
Lif bakımından zengin karbonhidratları yiyin ve rafine karbonhidratları (beyaz ekmek, makarna, patates, pirinç ) sınırlandırın.
Kırmızı et yerine balıklarda, balık yağında ve bazı bitkilerde bulunan omega-3 yağ asitleri bakımından zengin yiyecekleri yiyin. Haftada iki veya daha fazla öğünde yağlı balıkları tercih edin.
Basit şekerlerden kaçının (kola, meyve suları, çikolata)
Tatlı olarak şekerli unlu mamuller yerine yaban mersini, böğürtlen ve ahududu gibi meyveleri tercih edin.
Bal ve pekmez gibi doğal şekerler fazla tüketildiğinde trigliserid seviyenizi yükseltebilir bu nedenle kontrollü tüketin.

Trigliserid düşüren doğal besinler nelerdir?

Tam tahıllı besinler: Yulaf, arpa, mısır, pirinç, buğday, kepekli makarna, kahverengi pirinç
Yağlı balıklar: Somon, ton balığı, sardalya, uskumru, ringa ve alabalık
Omega 3: Soya gıdaları ve keten tohumu gibi bitki bazlı omega-3 formları
Doymamış yağlar: Zeytinyağı, fındık, kanola ve avokado yağı
Kuruyemişler: Badem, fındık ve ceviz
Fasulye gibi lif bakımından zengin baklagiller, keçiboynuzu
Domates, havuç, pırasa, sarımsak, soğan,
Lahana, semizotu, brokoli ve marul gibi diğer yeşil yapraklı sebzeler
Adaçayı, ayçiçeği, kekik, kuşdili, nane

Brokolinin faydaları nelerdir? Brokoli neye iyi gelir, nasıl tüketilmeli?

Trigliserid ve kalp sağlığı ilişkisi

Trigliseridler kalp sağlığının önemli bir ölçüsüdür. Kalp krizi veya felç geçirme olasılığıyla bağlantılıdır. Çok yüksek trigliserid çoğu zaman aşağıdakilerle birlikte ortaya çıkar ve ciddi kardiyovasküler sorunlara zemin hazırlayabilir: (8)

Kolesterolün kandan temizlenmesini sağlayan düşük seviyelerde iyi (HDL) kolesterol
Aterosklerozu hızlandırabilen kötü (LDL) kolesterol
Vücudun kan pıhtılarını çözme yeteneğindeki bazı değişiklikler
Metabolik sendrom

Trigliserid ve kolesterol ilişkisi

Lipitler, vücutta bulunan yağlardır. Kan dolaşımındaki ana lipitler kolesterol ve trigliseritlerdir. Kolesterol, hücre zarları gibi hücrelerin temel parçalarını oluşturmak ve korumak, ayrıca östrojen, progesteron, D vitamini ve steroidler dahil olmak üzere birkaç temel hormonun yapımı için çok önemlidir.

Yüksek enerjili yağ asitlerinin zincirleri olan trigliseritler ise dokuların çalışması için gereken enerjinin çoğunu sağlar. Yani kolesterol ve trigliserit olmadan yaşayamazsınız.

Kolesterol nedir? Neden yükselir? Tedavisi ve iyi gelen yiyecekler

Kandaki trigliserit seviyesi, kalp hastalıkları söz konusu olduğunda en az kolesterol seviyesi kadar önemlidir. Yüksek LDL (kötü) kolesterol veya düşük HDL (iyi) kolesterol ile birlikte yüksek trigliserid seviyesi, arter duvarlarındaki yağ birikmeleriyle bağlantılıdır; bu durum kalp krizi ve felç riskini artırır. HDL ve trigliserid sıklıkla ters ilişkilidir: Trigliseritler yükseldikçe, HDL azalır.

Vücutta bulunan doğal yağlar nelerdir?

Vücutta depoladığımız yağlar vücut ısısını dengeler, iç organları korur, enerji ihtiyacını karşılar. Vücudumuzda yerleşim, yapı, renk ve nitelik olarak birbirinden farklı iki tip yağ dokusu bulunmaktadır. Bunlar kahverengi ve beyaz / sarı yağ hücreleridir.

Beyaz / sarı yağlar; enerji depolar ve iç organlarımız için destek sağlar. Renkleri genellikle hücrelerin yağ damlacıklarında çözünen karotenoidlerin (A vitamini) varlığına bağlı olarak beyazdan koyu sarıya kadar değişebilir. Yetişkinlerde görülen yağ dokusunun hemen hemen hepsi bu türdendir.
Kahverengi yağ dokusu vücudun her yerinde bulunan sarı yağlara oranla daha sınırlı bir dağılım gösterir. Soğukta aktive olan kahverengi yağların görevi ısı üretmek ve aynı zamanda kalori yakmaktır. Doğum sonrasındaki ilk aylarda yeni doğan bebeği soğuğa karşı koruduğu için oldukça önem kazanır.

Vücut yağ oranı nasıl düşürülür?

Yağlar en az karbonhidratlar ve proteinler kadar önemlidirler. Belli miktarda yağ tüketmek, sağlığınız için oldukça gereklidir çünkü bazı vitaminlerin vücut tarafından emilebilmesi için yağlara ihtiyaç vardır. Yağlanma, fazladan aldığımız kaloriler sebebiyle gerçekleşir. Fazla miktarda protein ve karbonhidrat tüketmek de yağlanmamıza sebep olabilir.

Protein nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları

Bu nedenle kalori saymak pek çok beslenme uzmanı tarafından tavsiye edilmektedir. Yapılabilecek en iyi şey düzenli egzersiz yapmak, uykunuza dikkat etmek, stresten uzak durmak ve yüksek miktarda lif tükettiğiniz dengeli bir beslenme düzenine uymaktır.

En favori yağ yakma yöntemleri kardiyo ve ağırlık antrenmanlarıdır. Herhangi bir tıbbi engeli olmayan ve çok fazla kalori yakmaya ihtiyacı olanlara önerilir.
Rafine edilmemiş karbonhidratlar iyi lif kaynağıdırlar, aynı zamanda enerjilerini daha yavaş saldıkları için rafine karbonhidratlardan daha hızlı ve uzun süreli tokluk sağlarlar.
Şeker yerine, yiyeceklere lezzet katmak için tarçın veya zencefil gibi baharatları kullanarak ve şekerli içecekler yerine su içerek şeker alımını azaltabilirsiniz.
Aşırı kilolu iseniz kilo vermek fazla yağlardan kurtulmanıza yardımcı olabilir.
Vücuttaki yağlanmayı gidermek için uygulanabilen medikal yöntemler de mevcuttur. Kriyolipoliz, ultrason (HİFU), radyofrekans ve enjeksiyon lipoliz gibi yöntemlerle yağ hücreleri ısıtılarak yok edilir ve bölgesel incelmeyle birlikte sıkılaşma sağlanır.
1 gr yağda yaklaşık 8-9 kalori vardır. Bol miktarda meyve, sebze, kepekli tahıllar, baklagiller ve tohum tüketmek, et ve süt ürünlerindeki doymuş yağları sınırlandırmak kalorileri azaltırken besin alımını artırabilir. Bknz: >>> Triglycerides

Kaynaklar ve Referanslar:

1- High Blood Triglycerides,2- What is triglyceride?3- Triglyceride4- High Blood Triglycerides5- Triglycerides and HDL Cholesterol

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle