Torasik outlet sendromu tanı ve tedavisi
Toraks üst çıkışında subklavian damarlar ve brakial pleksusa bası sonucu ortaya çıkan klinik tablodur; kostaklavikuler sendrom, servikal kosta sendromu, skalenus antikus sendromu, subklavius tendon sendromu.
Anatomi: Servikoaksiller kanal; alt kenarını 1. kosta, üst kenarını klavikula oluştururken, ön kenarı klavikula ile 1. kostayı birleştiren kosta-klavikuler ligaman arka kenarı ise skalenus medius kası sınırlamaktadır.
Üç anatomik boşluk vardır: İnterskalen üçgen: önde anterior skalen kas, arkada orta ve posterior skalen kaslar, altta 1. Kot vardır. Subklavyan arter ve brakiyal pleksusun 3 trunkusu bu üçgen içinden geçer. Subklavyan ven anterior skalen kasın altından geçer. Kostoklavikuler boşluk: yukarıda klavikula, önde subklavien kası, arkada 1.kot ve orta skalen kas vardır. Arter kompresyonu bu bölgede sıktır. Retropektoralis minör boşluğu: önde pektoralis minör kası, arka ve üstte subskapularis kası, arka ve altta anterior göğüs duvarı vardır.
Etyoloji: Bölge anatomisindeki sıkışıklık, üst ekstremitenin hiperabduksiyonu, derin inspiryum, konjenital anomaliler, travma sonucu oluşabilir. Konjenital anomaliler: servikal kosta, fibromuskuler bantlar, rudimenter 1.kosta, skalen kas hipetrofileri, bifid klavikula anomalisi, birinci kostanın ekzositozu, servikal 7. vertebranın genişlemiş transvers çıkıntısı, omohyoid kas hipertrofisi, transvers servikal arterin anormal seyri, posteriora fixe brakial pleksus, flat klavikula anomalisi. Travma: tartışmalıdır. Major travmalar sonucu oluşabilir. Konjenital faktörlerle birlikte olan minör travmalar sonucu oluşabilir. Mesleki olabilir; daktilo ve klavye kullananlarda, keman sanatçılarında. Omuz kuşağı ve boyun kaslarının yük altında kalması, aşırı gerilmesi sonucu oluşabilir.
Servikal kosta anomalisi: Servikal 7. vertebra ile eklem yapan, aberan bir kemik yapıdır. Tarama sırasında görülme sıklığı; %0.5-1. Servikal kostalı bireylerin %10 kadarı semptomatiktir. Kadın/erkek = 2/1.
Fibromuskuler bandlar: %34 oranla etyolojide ilk sırada yer almaktadırlar. Toraks üst çıkışında servikal kosta, 1.kosta ve sternum arasında değişik yönlerde seyreden oluşumlardır. 14 adettir. Görülme sıklığı opere olanlarda %90, kadavralarda %33’tür.
Semptomlar – Nörojenik semptomlar (%90): 1-Ağrı: Üst pleksus tipi ağrı (C5-7); supraklavikuler bölgede belirgindir, paraskapular alanda, skapulanın kaudalinde ve medialinde olabilir, aynı taraf ekstremite radial sinir uzanımına uyan bölgede olabilir. Alt pleksus tipi ağrı (C7-8 ile T1); göğüs ön duvarında supraklavikuler bölgede olabilir, sırt bölgesinde tam skapula üzerinde olabilir, yayılım göstermez, ekstremitede kol ve önkolun medial yarısında ve elin hipotenar kısmında olabilir. 2-Parestezi. 3-Ekstremitede güçsüzlük. 4-Periferik kaslarda atrofi. 5-“Pençe el” deformitesi.
Semptomlar – Vasküler Semptomlar: Arter basısı ile arteriyel dolaşım yetmezliği belirtileri oluşur; soğukluk, solukluk, ağrı, renk değişikliği ve fonksiyon bozukluğu. Trofik bozukluklar; deri kurur, kabalaşır, pullanır, dökülür, tırnaklar incelir, kolay kırılır, uzaması gecikir, kolda incelme ve kuvvet kaybı görülür. Poststenotik dilatasyon, pleksusun sempatik dallarının irritasyonu sonucu refleks vazokonstruksiyon görülebilir. Ven basısı sonucu; ekstremitede ödem, venöz göllenme, renk değişikliği (morarma), dolgunluk artışı, kollateral damarlanmada artış ve ven boylarında uzama ile kendi üzerlerinde kıvrılma, Paget-Schrotter sendromu (derinin ödem nedeniyle incelmesi ve nemlilik artışı) görülebilir.
Tanı: Şüphe ve ayrıntılı sorgulama (meslek, travma, spor) öenmlidir. K/E=9/1. 3.dekatta sık görülür. Ayrıntılı FM (basıya bağlı tüm değişiklikler ve nörolojik muayene) tanıda önemlidir. Provokatif testler yapılır; adson testi, hiperabduksiyon testi, kostaklavikular test (esas duruş veya asker testi), roos testi (abduksiyon eksternal rotasyon). Radyolojik bulgular: göğüs ve servikal vertebra grafileri, üç boyutlu BT, doppler USG, anjiografi. Elektromiyelografi (EMG): Ulnar sinir iletim hızı; >72 m/sn çıkış, >55 m/sn dirsek, >59 m/sn önkol. 70 m/sn altı her zaman nörovaskuler kompresyonu gösterir; 66-69 çok hafif, 60-65 hafif, 55-50 orta, 54 va altı ağır.
Ayırıcı tanı: Servikal disk hernisi, pancoast tümörleri, MI, karpal tünel sendromu.
Tedavi: Konservatif yöntemler, fizik tedavi, cerrahi tedavi verilebilir.
Enes Başak
YAZIYI PAYLAŞ
Yazar Hakkında
Dr. Enes Başak
Aile Hekimliği
YORUMUNUZ VAR MI?