Tıbbi Cihaz sektörü geciken ödemeler nedeniyle hayatta kalmaya çalışıyor

Yazan Hatice Pala Kaya

2K Paylaşım

Tıbbi cihaz sektöründe faaliyet gösteren üretici ve satıcıların oluşturduğu dernek ve federasyonlar ilk kez birlikte bir basın toplantısı düzenleyerek, kamu ve üniversite sağlık kuruluşlarından alacaklarının ödenmemesi nedeniyle ciddi bir finansal zorluk içine girdiklerini açıkladılar. Dernek ve federasyonların oluşturduğu “Sağlık Endüstrileri Platformu” olarak Ankara’da basın toplantısı düzenleyen sektör temsilcileri, bir bildiri yayımladı ve gazetecilerin sorularını yanıtladı. Toplantıda, kamu sağlık kuruluşlarında alacaklarının 9 ay, üniversite hastanelerinde ise 24 aydır beklediğini belirten sektör temsilcileri, geçmişte özkaynaklarından ve banka kredileri ile bu sürelerin finansmanını sağlayabildiklerini, gelinen aşamada ise faizlerin çok yükselmesi nedeniyle bu vadeleri finanse edemez duruma geldiklerini bildirdiler.

Ortak bildiri: Halk sağlığı sorunu

Basın toplantısında “Tıbbi cihaz sektörü can kurtarıyor fakat kendisi can çekişiyor” başlığıyla sektör adına hazırlanan bildiriyi ORDER Başkanı Erkin Delikanlı okudu. “Sağlık Endüstrileri Platformu olarak, halk sağlığı için hizmete devam edebilmemizin önündeki engelleri bilginize sunmak arzusundayız” denilen bildiride, şunlar kaydedildi: “Bugüne kadar halk sağlığının etkilenmemesi için azami dikkat ve özeni göstermiş olan Tıbbi Cihaz Sektörü hayatta kalma mücadelesi vermektedir. Son yıllarda ülkemizin sağlık alanında yaptığı atılımlarla elde etmiş olduğu kazanımların sürdürülebilir olması, sektördeki tüm paydaşların ayakta kalabilmelerine bağlıdır.”

Tıbbi cihaz paraları ulaşımdan sonra ödeniyor

Sağlık hizmet sunumunda vazgeçilmez olan tıbbi cihazların bedellerinin, hastanelerin ulaşım, yemek vb. cari giderlerinden sonra ödendiği hatırlatılan bildiride, düzenli ve kurallı bir ödeme sistemi talep edildi.

Ayrıca, temizlik, ulaşım, yemek giderleri, mefruşat ve bakım-onarım vb. her türlü giderin enflasyon ve kur farkı gibi unsurlar nedeniyle güncellendiği, tıbbi cihaz bedellerinin ise çok uzun süredir güncellenmediği hatırlatılarak, uzlaşmayla hazırlanan SUT değişikliğinin de imzaları tamamlanmasına rağmen yayımlanmadığı bildirildi.

Ortak bildiride şunlar kaydedildi: Sonuç olarak güncellenmeyen SUT fiyatları ve hastanelerin ödeme vadelerinde yaşanan gecikmeler sebebiyle;

Düşük fiyatlar ve geç ödeme politikası dolayısıyla küçülen ya da faaliyetlerini durdurmak zorunda kalan firma sayısı her geçen gün artmakta ve uzun eğitimlerden geçerek yetişen, konusunda deneyimli ve yetkin sektör çalışanları işsiz kalmakta,
Bayilik sisteminin sürdürülmesi mümkün olmadığından bazı ürün gruplarında büyük şehirler dışında hizmet götürülememekte,
Satılan ürünler ya yerine konulamamakta ya da üretilememekte,
Oluşan tıbbi cihaz açığını kapatmak için hastaneler ve sağlık çalışanları, kalitesinden emin olunmayan veya klinik açıdan yeterince deneyimlenmemiş tıbbi cihazları kullanma yoluna gitmeye mecbur kalmakta,
Yaşanan tedarik sıkıntıları nedeniyle hastalara tanı konulamamakta, tedavileri tam ve zamanında yapılamamakta,
Bulunabilen ürünlerde bedellerinin tamamı Kurum tarafından karşılanması gerekirken, hastalar ancak cepten ödeme yaparak ürün temin etmek zorunda kalmaktadır.
Bu durum sağlık çalışanı-hasta, hastane-hasta iletişimine de zarar vererek hastaların tanı ve tedavilere mümkün olan en kısa sürede erişimine engel olmakta ve giderek daha büyük bir halk sağlığı sorunu haline gelmektedir.”

Kalkınma planında öncelikli sayılmasına rağmen…

Tıbbi cihaz sektörünün 11. Kalkınma Planında öncelikli sektörlerden olarak görüldüğü hatırlatılan bildiride, buna rağmen finansal zorlukla karşı karşıya kaldığına işaret edilerek, “Bugüne kadar halk sağlığının etkilenmemesi adına azami dikkat ve özeni göstermiş olan Tıbbi Cihaz Sektörü, hayatta kalma mücadelesi vermektedir. Son yıllarda ülkemizin sağlık alanında yaptığı atılımlarla elde etmiş olduğu kazanımların sürdürülebilir olması, sektördeki tüm paydaşların ayakta kalabilmelerine bağlıdır” ifadesine yer verildi.

Hizmet vermeyi kesemeyiz

Basın toplantısında sorulara yanıt verilirken sektör temsilcileri, sağlık hizmet sunumunda cihazların kritik öneminin farkında olduklarını vurguladılar. “Tepki amacıyla ürün vermeyi durdurma” gibi bir planları olup olmadığı sorusunu yanıtlayan TÜMDEF Yönetim Kurulu üyesi Onur Akgün, “Biz hizmet vermeme gibi bir şey yapamayız. Çünkü o ameliyat masasındaki kişi bizim çocuğumuz, bizim annemiz. Türkiye’de 1 hafta ortopedi ameliyatı yapılmadığı bir durumu hayal bile edemeyiz” dedi.

SEİS Başkanı Metin Demir: Konuyu anlatmak istiyoruz

Basın toplantısında konuşan SEİS Başkanı Metin Demir, 150 milyar TL’yi bulan sağlık sektörü içinde, tıbbi cihazların yüzde 7-8’ler dolayında bir payı oluşturduğunu hatırlatarak, “Tıbbi cihaz sektörüne baktığımızda; 150 milyar liralık sağlık pazarının yüzde 7-8’idir.

Bu aslında çok küçük bir oran. Demem o ki, bu sektörün sorunlarını çözecek rakamlar o kadar devasa değil! Üniversitelerin zaten 2 seneye varan ödemeleri oluyordu ama Sağlık Bakanlığı hastaneleri düzenli ödeme yaptığı için firmalar hayatını bir şekilde sürdürülebiliyordu. Sağlık Bakanlığı da ödemelerini bu sene aksatmaya başladı ve sektör Haziran ayında ödeme alamadı. Temmuzda da alamadı. Ağustosta can suyu alarak varlığını sürdürmeye çalışıyor” diye konuştu.

Sağlık Bakanı’ndan randevu taleplerinin karşılanmadığını ve sorunlarını anlatmak istediklerini belirten Metin Demir, “Bir yıla yakın zamandır hayırlı olsun ziyareti için randevu talebimiz bekliyor” dedi. Demir, “Tüm paydaşların katılımıyla çalışma toplantısı yapılsa, idari ve finansal olarak sürdürülebilir yapı ortaya konulsa sorun çözülür. Sadece iletişimsizlik problemimiz var. Sağlıklı bir iletişim kurulursa tüm paydaşlarla bu sorunun çözülebileceğine inanıyorum” diye konuştu.

Haluk Levent’ten yardım isteyenler var

ORDER Başkanı Erkin Delikanlı da tıbbi cihazlara yönelik sosyal medyada bulunamama nedeniyle yardım isteyenlerin sayısının arttığını belirtti. AHBAB derneği aracılığıyla yardım isteyenlere yönelik desteğiyle bilinen Haluk Levent’e tıbbi cihaz için sosyal medya üzerinden yardım talebini gözlemlediklerini belirten Delikanlı, “Bazı durumlarda biz görünce çözmeye çalışıyoruz ama neden böyle bir şey olsun? Neden Haluk Levent’ten yardım istenmek zorunda kalınsın” dedi.

Yabancı firmalar operasyonlarını küçülttü

ARTED Başkanı Umut Gökalp ise küresel firmaların örgütlü olduğu bir dernek olduklarını belirterek, yabancı firmaların Türkiye operasyonlarını küçülttüklerini, pazardan çekilmediklerini ancak bazı ürün gruplarını kapattıklarını kaydetti.

MASSİAD Başkanı Mahmut Cumbul da sektörde rekabet eksikliğinin de gözlenmeye başlandığına işaret ederek, ihalelere giren firma sayısında yüzde 65’lere kadar azalma gözlendiğini, İstanbul’daki büyük bir ihaleye geçmişte 150 firma girerken, son yapılanda bu sayının 20’li sayılara kadar düştüğünü bildirdi. Cumbul, ayrıca tedarik sorunu yaşayan hastanelerin kalitesine bakmadan çok düşük fiyatlarla cihazlar almaya başlamasının da ciddi bir sağlık riski olduğunu kaydetti.

Firma sayısı azalıyor

Öte yandan, basın toplantısında çok sayıda firmanın faaliyetini durdurduğu da belirtildi. Net bir sayıya ulaşılamadığını ancak 8 bine yakın firmanın faaliyetini durdurduğu kaydedilen basın toplantısında, bunun aynı zamanda bir rekabet riski anlamına geleceği de ifade edildi.

“Yatırım yapmak istiyoruz”

SADER Başkanı Tansu Halıcı, basın toplantısında “Platform olarak 2 yıldır varlık gösteriyoruz. Finansal sorunları aşmak ve bir adım öteye geçmek istiyoruz. Yerli üretim konusunu tartışmak istiyoruz. Problem daha da büyümeden çözümlenmelidir. Şöyle ifade edeyim; bizler kamu bankaları ile çalışıyoruz ve bankaların bilançomuzda gördükleri, kamu hastanelerinden alacaklarımız dolayısıyla, negatif olarak değerlendiriliyor” dedi.

Sağlık Endüstrileri Platformu, ARTED (Araştırmacı Tıp Teknolojileri Üreticileri Derneği), SADER (Sağlık Gereçleri Üreticileri ve Temsilcileri Derneği), SEİS (Türkiye Sağlık Endüstrisi İşverenleri Sendikası) ve TÜMDEF (Tüm Tıbbi Cihaz Üretici ve Tedarikçi Dernekleri Federasyonu) tarafından oluşturuldu. Toplantıya, bölgesel organizasyonları da kapsamak amacıyla Güneydoğu’dan ve Ege’den de medikal dernek temsilcileri katıldı. Toplantıya, İMDER’den Doğan Ay, GASİD’den Mehmet Dal, TÜMDEF’ten Kemal Yaz, GMD’den Ahmet Bulut katıldı.