TEİS: İlaç fiyat politikası, bazı ilaçlara erişimi zorlaştırıyor, eczaneler zor durumda

Yazan Hatice Pala Kaya

1 Mart 2022 | 3 Mart 2022 | Kategori: Üye Yazıları Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

0 Paylaşım

Tüm Eczacı İşverenler Sendikası ( TEİS) İlaç Fiyat Kararnamesi kapsamında uygulanan fiyatlama politikasının ve kur düzenlemesinin eczane ekonomilerini bozduğunu, ilaçlara erişimde sorun çıkmasına yol açtığını açıkladı. TEİS, İlaç Fiyat Kararnamesi (İFK) fiyatlama politikası ile ilgili bir çalışma yaptı. Çalışmanın sonuçlarına yönelik yapılan açıklamada, 14 bin 478 ilacın 3 bin 956’sında eczane karlılığının azaldığı saptandı. Karlılık düşüşünde ana neden, yüksek fiyatlı ilaçlara daha düşük kar oranı belirlenmesi ilkesi sonucu, zaman içinde ilaçların fiyatların yükselip, yüksek kar oranlı dilimden, düşük kar oranlı dilime geçmesi olarak belirlendi.

Sonuçları değerlendiren TEİS Başkanı Nurten Saydan, ilaç fiyatlama politikasından dolayı bazı ilaçlara erişimde sıkıntılar doğduğunu, değişiklik gerektiğini vurgulayarak, ilaç temini sorununa yol açan sürecin başlıca sebebinin Bakanlığın ilaç fiyatlarını baskılayıcı politikası olduğunu kaydetti.

Bu fiyat baskılama modelinin üretici ve ithalatçı ilaç firmalarının satış fiyatının maliyeti karşılamadığı noktada tedarikten vazgeçmelerine yol açtığını belirten Saydan, “Gerçek Euro kuru 15 TL’ye ulaşmış olduğu ekonomik gerçeğine karşın Bakanlık tarafından ilaç fiyatları belirlenirken baz alınan ilaç Euro kuru ancak 6,29 TL seviyesine çıkarıldı. Bu durumdan dolayı birçok ilaç bulunmamaya, ‘yok’a girmeye, ithal edilen ürünler ithal edilmemeye, yeni çıkan, tedaviye yeni verilen ilaçlar da ülkemize getirilmemeye başlamıştır” yorumunu yaptı.

İlaç fiyatlandırmasında kullanılan Euro kuru %37 artarak güncellendi

İlaç fiyatları artıyor, düzenleme yapılmadığı için eczane karları düşüyor

TEİS tarafından yapılan çalışmada, İlaç Fiyat Kararnamesinin ilaç fiyatına göre kar oranı belirleme mekanizmasının güncellenmemesinin etkisi değerlendirildi. Bu yapıda da güncelleme olmadığı için eczane karlarında düşüş gerçekleşti. İlaç Fiyat Kararnamesindeki modele göre, ilaç fiyatları düşükten yükseğe doğru 5 kademeye ayrılarak, düşük fiyatlı ilaçlar için eczanelere daha yüksek kar oranı belirlendi ve yüksek fiyata doğru kar oranı azaltılarak limit konuldu.

Buna karşılık, uygulamanın başlamasından sonra 13 yıldır kararnamede herhangi bir düzeltme yapılmadığı için ilaçların bedeli arttıkça ilk belirlendikleri dilimden daha düşük kar oranı limiti konulan üst basamaklara geçtiler. TEİS çalışmasına göre son yapılan fiyat artışlarıyla birlikte eczanelerde satılan 14 bin 478 ilacın 3 bin 956’sı önceki döneme göre daha düşük kar oranı bırakılan üst fiyat basamağa geçti. TEİS, bu satılan ilaçların yüzde 27’sinde, eczanelerin karlarının yüzde 9.34 oranında gerilediğini belirledi.

TEİS, “2009 yılından beri 10 TL olarak kalan 1’inci kademenin altında neredeyse hemen hemen hiç ilaç kalmamış, 100 TL olan 3’üncü kademenin altındaki ilaç sayısı da ciddi oranda azalmış, buna bağlı olarak da eczacılar kar oranlarında büyük bir kayba uğramış durumdadır” tespiti yapıldı.

İlk kademedeki ilaçların sayısı yüzde 30 azaldı

İlaçların kademelendirildiği fiyat grubunda herhangi bir ayarlama yapılmadığı için en düşük fiyat grubu-en yüksek kar oranı olan ilk üç kademedeki ilaçların sayısı 2009’a göre yüzde 30 azaldı. Dördüncü ve beşinci kademedeki ilaç sayısı ise sırasıyla yüzde 202,5 ve yüzde 259 fazlalaştı.

TEİS çalışmasında, “İlaçların 10 TL, 50 TL ve 100 TL gibi 13 sene önce belirlenmiş fiyat kademeleri güncelliğini yitirdiği için ekonomik gerçekliğe aykırı bir şekilde ilaç fiyatları yükselirken eczacı karlılıklarının azalmasına neden olmakta, eczane işletmelerinin ayakta kalmasını sağlayan yegâne unsur olan eczacı kar oranları kademelere takılıp düşmektedir.

Perakende satış fiyatı 100 TL’nin üstündeki ilaçlardaki kar oranlarının düşüklüğü bu ilaçların bulunabilirliğini ve ulaşılabilirliğini azalttığı gibi, işletme maliyetlerini bile karşılamaktan çok uzaktır. 4’üncü ve 5’inci kademede yer alan ilaçların kar oranının güncellenmemiş olması, işletme giderleri ortalama yüzde 15 seviyelerine ulaşan eczanelerin ortalama yüzde 16,9’luk kar oranları ile sundukları hizmeti sürdürmelerini imkânsız hale getiriyor” denildi.

Fiyatı 100 TL’nin üzerindeki ilaçlarda bulunabilirlik azalıyor

TEİS tarafından yapılan açıklamada, satış fiyatı 100 TL’nin üzerinde olan ilaçlarda firmaların maliyetleri karşılama sorunları oluştuğu belirtilerek, bu gruptaki ilaçlarda daha yüksek oranda bulunabilirlik sorunu gözlendiği belirtildi. “Perakende satış fiyatı 100 TL’nin üstündeki ilaçlardaki kar oranlarının düşüklüğü bu ilaçların bulunabilirliğini ve ulaşılabilirliğini azalttığı gibi, işletme maliyetlerini bile karşılamaktan çok uzaktır. 4’üncü ve 5’inci kademede yer alan ilaçların kar oranının güncellenmemiş olması, işletme giderleri ortalama yüzde 15 seviyelerine ulaşan eczanelerin ortalama yüzde 16,9’luk kar oranları ile sundukları hizmeti sürdürmelerini imkânsız hale getiriyor” değerlendirmesine yer verilen TEİS çalışmasında şu talepler sıralandı.

“Bu çerçevede, eczanelerde satılan başta 4’üncü ve 5’inci kademe ilaçlar başta olmak üzere tüm fiyat kademelerindeki ilaçlarda mevcut işletme giderleri ve eczanelerde sunulan katma değer de göz önünde bulundurularak yayınlanmasının üstünden 13 yıl geçmesine rağmen hiç güncellenmemiş olan beşeri ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılan kademe oranlarının mevcut piyasa koşullarına uygun olacak şekilde güncellenmesi artık bir zorunluluk haline gelmiş olup, bir an önce İlaç Fiyat Kararnamesinde düzenleme yapılması gerekmektedir.”