Spiral nedir? Ne işe yarar? Hamilelik önlemede avantajları ve zararları

23 Mart 2022 | 24 Mart 2022 | Kategori: Kadın Hastalıkları Print

0 Paylaşım

Spiral, kısırlaştırma dışında dünya çapında en popüler ve en etkili doğum kontrol yöntemidir. İstenmeyen hamileliği önlemek için, bir jinekolojik muayene sırasında rahme yerleştirilebilen, plastik veya metalden yapılan, T şeklinde bir cihazdır. Hormonlu ve bakır olmak üzere iki tür spiral vardır. Türüne ve markasına bağlı olarak 3 ila 10 yıl arasında koruma sağlar. Geri dönüşümlüdür, çıkarıldıktan hemen sonra hamile kalınabilir. Güvenli bir doğum kontrol yöntemi kabul edilir, ancak nadir olsa da; enfeksiyon, pelvik inflamatuar hastalık, ektopik gebelik veya cihazın rahim duvarından kayması gibi bazı riskler taşır.

İçindekiler

Spiral nedir?

Spiral, hamileliği önlemek için uterusa yerleştirilen küçük bir rahim içi araçtır (RİA). Kuyruğunda ipleri olan, T şeklinde bir parçadan oluşur. Uç kısmındaki ipler spiralin yerinde olup olmadığını kontrol etmek ve gerektiğinde çıkarmak içindir. Plastik veya metalden üretilebilen spiral; 28 ila 32 mm genişliğinde, 30 ila 36 mm uzunluğundadır. Doğru takıldığında %99’un üzerinde etkilidir, hamile kalmak istediğinizde kolaylıkla çıkartılır.

Doğum kontrol hapı nasıl kullanılır? Faydaları ve yan etkileri

Spiral ne işe yarar?

Her spiral türü biraz farklı çalışır, ancak görevleri aynıdır: Rahme progestin hormonu veya bakır salmak suretiyle; servikal mukusu değiştirerek spermin yumurtaya ulaşmasını ve yumurtanın döllenmesini zorlaştırmak, rahim duvarını incelterek döllenmiş bir yumurtanın rahme yerleşmesini engelemek.

Spiralin avantajları

Uzun sürelidir.
Takıldıktan sonra hemen çalışmaya başlar.
Çoğu kadın için uygundur.
Emzirirken güvenlidir.
Çıkarılır çıkarılmaz hamile kalmak mümkündür.
Son derece etkilidir; yalnızca %1 hamilelik riski taşır.
İlaçlarla etkileşime girmez.
Cinsel ilişkiyi engellemez.
Uygun maliyetlidir.
Kullanımı kolaydır; cinsel ilişki öncesi herhangi bir hazırlık, hatırlatma gerektirmez.

Spiral ne zaman takılır?

Hamile olmadığınız sürece, adet döngünüz sırasında herhangi bir zaman takılabilir. Ancak serviksin en açık olduğu adet dönemi sırasında yerleştirmek daha rahat hissetmenizi sağlayabilir. Ayrıca doğum, düşük, kürtajdan hemen sonra takılabilir. Genellikle doğumdan 4 hafta sonra takılması önerilir, doğumdan sonraki 48 saat içinde takılabilir.

Kimlere spiral takılabilir?

Sağlıklı kadınların çoğu spiral kullanabilir, özellikle tek eşli, daha önce doğum yapmış ve cinsel yolla bulaşan bir hastalığa yakalanma riski düşük olan kadınlar için uygundur. Nadiren, rahmin boyutu veya şekli yerleştirmeyi zorlaştırabilir. Dış gebelik geçirmiş veya yapay kalp kapakçığı olanlar doktorlarına danışmalıdır. Spiralin size uygunluğunu anlamak için tıbbi geçmişiniz değerlendirilecektir.

Ertesi gün hapı nedir, nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

Spiral kimlere önerilmez?

Hamilelik şüphesi
Cinsel yolla bulaşan bir hastalık veya pelvik enfeksiyon
Rahim veya serviksle ilgili sorunlar
Dönemler arasında veya cinsel ilişkiden sonra açıklanamayan kanama
Rahim ağzı veya rahim kanseri

Spiral türleri

Bakır içerenler ve hormon salgılayanlar olmak üzere iki tip spiral mevcuttur:

Hormonlu spiral

Yerleştirmeden itibaren düşük dozda progestin (levonorgestrel) hormonu salgılamaya başlar. Vücudunuzda üretilen progesterona benzeyen, sentetik progestin hormonu, birçok doğum kontrol hapında da kullanılır. Spermin yumurtaya ulaşmasını ve yumurtanın döllenmesini engellemek için servikal mukusu kalınlaştıran progestin, rahim duvarını da incelterek yumurtanın rahme tutunmasını zorlaştırır. 5 yıla kadar kullanılabilen hormonlu spirallerin kullanım süreleri farklıdır, çünkü her marka farklı miktarda hormon içerir.

Takıldıktan 3 ay sonra adet kanamalarının miktarında ve süresinde azalma; 1 yıl kullanımdan sonra adetten kesilme görülebilir. Genellikle ağır adet kanaması olan, şiddetli adet ağrısı yaşayan ve anemiye sahip kadınlara tedavi amaçlı reçete edilir. Baş ağrısı, mide bulantısı, akne, cilt lekeleri, göğüslerde hassasiyet, 6 ay sonra düzelebilen düzensiz kanama, ruh hali değişiklikleri gibi yan etkilere sahiptir.

Bakır spiral

10 yıla kadar koruyan bakır spiral hormon içermez. T şeklindeki plastik araç, bakır bir kaplamaya sahiptir. Lokal olarak rahme salınan bakır iyonları, toksik bir ortam yaratarak spermi felç eder; uterusun duvarını ve servikal mukusu değiştirir. Spermin hayatta kalmasını, yumurtaya ulaşmasını ve döllenmiş yumurtanın rahme yerleşmesini engeller. Komplikasyonlar nadirdir, hormonal yan etkileri yoktur. Kemik ve bağ sağlığı için risk oluşturmaz. Ancak ilk 3-6 ay adet dönemlerini uzatabilir ve daha ağrılı hale getirebilir. Birkaç ay sonra adet döngüsü düzene girer. Diğer yan etkiler; lekelenme, metale alerjik reaksiyon, sırt ağrısı, halsizlik, kansızlık, adet benzeri kramplar, seks sırasında ağrıdır.

Kürtaj nedir? Nasıl yapılır? Kürtajın riskleri nelerdir?

Hangi spiral türü tercih edilmeli?

Her iki spiral doğru kullanıldığı takdirde hamileliği önlemede oldukça güvenli ve etkilidir. Sizin için hangisinin doğru olduğu, adet döngünüze ve genel sağlık durumunuza bağlıdır. Rahmin konumu ve boyutu kontrol edilerek, mevcut enfeksiyonlar için testler yapılarak doğru spirale karar verilebilir. Ancak, pıhtılaşmayı önleyen kanama bozukluğu ya da bakır alerjisi veya Wilson hastalığı denilen bakır metabolizması bozukluğu olanlara bakır spiral; karaciğer hastalığı veya meme kanseri olanlara hormonlu spiral önerilmez.

Spiral nasıl takılır?

Spiral takılması rahatsız edici hatta acı verici olabilir. Lokal anestezi kullanabilirsiniz; prosedürden birkaç saat önce ve gerekirse taktırdıktan sonra ibuprofen gibi bir ağrı kesici alabilirsiniz. Toplam randevu yaklaşık 20-30 dakika; spiralin takılması en fazla 3-5 dakika sürer. Prosedür Pap smear yaptırmaya benzer şekilde başlar. Vajinayı açık tutmak için spekulum yerleştirilir. Spiralin kolları düz bir çubuk olacak şekilde katlanarak küçük bir tüpe koyulur. Tüp serviksten rahme doğru ilerletilir ve spiral tüpten dışarı itilir. Tüp geri çekilince kollar yerine oturur. Spiralin uterustan vajinaya doğru sarkan ipleri uygun ölçülerde kesilir. Bu 2 ince iple spiralin durumu kontrol edilecektir.

Birkaç gün adet tipi kramplarınız ve kanamanız olabilir, ağrıdan dolayı sersemlik hissedebilirsiniz. Vücudunuzun spirali dışarı itmesi veya kayması gibi bir risk vardır; doktorunuz yerinde olup olmadığını nasıl kontrol edeceğinizi size öğretecektir.

Spiral nasıl çıkarılır?

Bir jinekolog tarafından herhangi bir zamanda çıkarılabilir. Sadece birkaç saniye süren hızlı ve basit bir işlemdir. Spiralin ipleri çekilerek kollarının kapanması ve dışarı çıkması sağlanır. Nadiren, cerrahi gerekebilir, hafif kanama ve kramp görülebilir.

Adet gecikmesi neden olur, ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

Spiral kullananlar nelere dikkat etmeli?

Ayda bir kez spiralin iplerini kontrol edin, ancak ipleri çekmemeye dikkat edin. İpleri hissedemiyorsanız kontrol için doktorunuza görünün.
Spiral cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara (CYBE) karşı korumaz, bu nedenle prezervatif kullanmanız gerekebilir.
Alt karında şiddetli ağrı ve kramp, normalden daha ağır vajinal kanama, seks yaparken ağrı veya kanama, vajinal akıntıda değişiklik, ateş, hamilelik şüphesi gibi durumlarda doktorunuza görünün.

Spiral takıldıktan sonra ne sıklıkta doktor kontrolü gereklidir?

Spiral takıldıktan 3 ila 6 hafta sonra bir kontrol muayenesi önerilir. Spiralin ipleriyle yapacağınız aylık kontroller size öğretilecektir. Daha sonra, yılda bir yapılacak olan jinekolojik muayenelerde spiralin durumuna bakılmalıdır.

Spiral kullanmak adet dönemlerini etkiler mi?

Bakır spiraller yerleştirildikten sonraki ilk 3-6 ayda adet kanamalarının ve krampların artmasına neden olur, ancak daha sonra normale döner. Hormonlu spiraller ilk birkaç ay, bazı kadınlarda düzensiz lekelenmeye neden olur. 3 ay kadar sonra kanamaların yoğunluğu azalabilir, 1 yıl sonra da hiç adet görmeyebilirler.

Spiralin fiyatı ne kadar?

Spiral takma fiyatları türüne, markasına, takılan yere, anestezi gerekip gerekmediğine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Sigorta kapsamınıza göre devlet hastanelerinde ücretsiz takılmaktadır. Özel kurumlarda, yine sigorta kapsamına göre bakır spiral 300-2500 TL; hormonlu spiral taktırma fiyatları 450-3500 TL arasında değişmektedir.

Kadınlarda idrar kaçırma neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Spiralin zararı var mıdır?

Spiral genellikle güvenli kabul edilir ancak çoğu hafif olmakla birlikte bazı riskleri ve yan etkileri vardır:

Birkaç saat veya birkaç gün terleme, mide bulantısı, baş dönmesi, baygınlık, karın ağrısı ve basınç hissi; birkaç ay boyunca adet dönemleri arasında lekelenme, düzensiz kanama, kramp ve pelvik ağrı görülebilir.
Spiral takıldıktan sonraki ilk 20 gün pelvik enfeksiyon riski yüksektir. Alt karında ağrı, seks sırasında ağrı, kokulu vajinal akıntı, ağır kanama, titreme, ateş gibi belirtiler varsa doktora görünün. Tedavi edilmezse doğurganlık sorunlarına yol açabilecek yara dokusu gelişebilir.
Vajinal mantar enfeksiyonu (pamukçuk)
Spiralin rahimden çıkması, kayması veya yerinden oynaması
Spiral takılıyken hamile kalınırsa ektopik gebelik riski
Nadiren yerleştirme sırasında rahim duvarı delinebilir (perforasyon). Bu, ciddi kanamaya ve enfeksiyona neden olabilir. Böyle bir durumda doktorunuz cihazı çıkarmak zorunda kalacaktır.
lk yıl içinde yumurtalık kisti gelişebilir. Genellikle zararsızdır ve 3 ay içinde kendiliğinden geçer. Alt karında şişkinlik veya ağrıya neden olabilir.

Kısa Bilgiler

Spiral neden takılır?

Uzun süreli kullanım, uygun maliyet, kullanım kolaylığı, istenmeyen gebeliği önlemede etkili, güvenilir ve geri dönüşümlü olması gibi birçok avantajı vardır.

Spiral takılırken acı verir mi?

Çoğu kadın sipiral yerleştirme sürecini acı verici olmaktan çok rahatsız edici buluyor. Ne kadar rahatsızlık hissettiğiniz; ağrı toleransınız, kanalınızın uzunluğu, vajinal doğum yapıp yapmadığınız gibi faktörlere bağlıdır. Acı dakikalar içinde geçer ve günün geri kalanında hafif bir ağrı kalır.

Spiral takıldıktan sonra korunmaya gerek var mı?

Aldığınız spiral türüne bağlıdır; bakır spiral takılır takılmaz korumaya başlar, hormonlu spiral ancak adetin ilk 7 günü içinde takılırsa hemen etkilidir.

Spiral kullanımı esnasında gebelik gelişebilir mi?

Son kullanma tarihini geçirmediğiniz sürece koruma devam edecektir. Ancak çok düşük olasılık olsa da, %1’lik gebelik riski vardır. Gebelik durumunda düşük, enfeksiyon, erken doğum ve ektopik gebelik riski artar.

Spiral taktırmak için hangi bölümden randevu alınır?

Spiral taktırmak için hastanelerin Kadın Hastalıkları ve Doğum (Jinekoloji) bölümlerinden randevu almak gerekir.

Spiral çıkarıldıktan ne kadar süre sonra hamile kalınır?

Spiral çıkarıldığı gün döngünüz normale döner ve hemen hamile kalabilirsiniz.

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Intrauterine device (IUD),2- Intrauterine Device,3- Long-term safety, efficacy, and patient acceptability of the intrauterine Copper T-380A contraceptive device4- Hormonal IUD (Mirena)

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle