Site etkinliği

O SON KULLANMA TARİHİ GEÇEN BAZI İLAÇLAR YARARLI OLABİLİR Mİ?
ABD’de reçeteli ilaçların yıllık faturası 160 milyar doları aşınca ilaçların son kullanma tarihlerinin incelenmesi gündeme gelmiştir. Süt ve yoğurt gibi besinlerin son kullanma tarihleri geçince kötüleşirler kullanılamazlar, ancak bazı ilaçların son kullanma tarihleri geçince taze oldukları ve kullanılabilecekleri devlet testleriyle bulunmuş ve böylece ordu milyonlarca dolar tasarruf sağlamıştır. Amerikan Tıp Birliği İlaç Üreticilerine hala emniyetli ve etkin olan ilaçların çöpe atılmasıyla tüketicilerin paralarını başa harcayıp harcamadığını sorgulamaktadır. Bu konuda bugüne kadar pek yol alınamamıştır. ABD Besin ve İlaç İdaresi ve Savunma Bakanlığı İlaçların Raf Ömrünü Uzatma Projesi ile milyonlarca dolar tasarruf yapmıştır. Örneğin Savunma Bakanlığı 33 milyon dolarlık son kullanma tarihi geçmiş ilacı atmayarak, 350000 dolar test ücreti ödemiş ve ilaçların denge ve etkinliğini koruduğunu tespit etmiştir. Böylece vergi ödeyenlerin paraları boşa harcanmamıştır. Raflarda orijinal kutularında ideal şartlarda saklanan ilaçların ömrü daha uzun olabilirken, açılan ve kötü şartlarda saklanan ilaçların etkinlikleri azalabilmektedir. Hayatta kalabilmek için zorunlu olan ilaçlarda (kalp ilaçları) son kullanım tarihi geçmiş ilaçlar tehlikeli olabilir çünkü tam etkinlik göstermezse sorun yaratabilir.
Bazı ilaçlar çok kötü şartlarda muhafaza edilse bile son kullanma tarihinden çok sonrada kullanılabilmektedir. Normal şartlarda saklanan bazı ilaçların %90 etkinliği son kullanma tarihinden 5 yıl sonrada varlığı tespit edilmiştir. ABD’de ilaçların denge, saflık ve kalitesi standartlarını belirleyen Pharmacopeia göre tüketici şartlarında muhafaza edilen ilaçların dengesinin hiçbir kurum tarafından incelenmediği ifade edilmektedir.
Son kullanma tarihi geçmiş ilaçların atılması tüketicinin parasının boşa gitmesi veya tüketicinin son kullanma tarihi geçmiş ilaçları bilmeden satın alması ve hastalığının daha kötüye gitmesi her zaman mümkündür. Genel kanının aksine, son kullanma tarihi geçmiş ilaçların zehirli olabileceğine ilişkin çok fazla bilimsel veri yoktur. Bu yüzden ilaçların son kullanma tarihlerinin finansal etkileri çok ciddi şekilde araştırılmalıdır. Pahalı ilaçların raf ömrünün uzatılması özellikle ilaç üretiminde dışa bağlı ülkeler için çok önemlidir. Böylece bir çok ilaç gereksiz yere israf edilmeyecektir. Sıvı ilaçlar katı ilaçlardan daha kısa raf ömrüne sahiptir. İlaç üreticileri ilaçların raf ömrünü uzatmanın parasal tasarruf mu sağlayacağı yoksa risk mi içereceği konusunda ciddi araştırmalar yapması gerekmektedir. Bu araştırmaların yapılmasıyla tüketicinin, devletin ve sağlık sigortası yapan firmaların önemli ölçüde parasal tasarruf yapacağı tahmin edilmektedir. Ülkemizde de kullanım süresi dolmuş/dolmak üzere olan ilaçlar belli yerlerde toplanıp tahlil edilerek etkin olanlar fakir vatandaşlara ücretsiz dağıtılsa hem ülkemiz milyonlarca doları sokağa atmaktan kurtulur hem de yoksul kişiler şifa bulabilirler. Bu arada ülkemizde bulunan Eczacılık Fakültelerine de iş çıkar.
Kaynak: National Press, M. Woods, Blade Science Editör.