Sodyum nedir, neye yarar? Hangi besinlerde bulunur, fayda ve zararları

Sodyum, insan sağlığı için hayati öneme sahip bir mineraldir. Sinir ve kas sisteminin düzgün çalışması, sıvı ve elektrolit dengesi, hücresel aktivitenin korunması ve kan basıncının kontrolü için gereklidir. Vücutta fazla veya düşük miktarda bulunması zararlıdır. Gereken sodyum miktarı böbrekler tarafından belirlenir. Eksikliğinde halsizlik, kolesterol artışı, sinir sisteminde bozulma, artan insülin direnci ve fazlalığında böbrek ve kalp sağlığında sıkıntılar, yüksek tansiyon ve kanser gibi komplikasyonlar oluşabilir. Gündelik hayatı çevreleyen gıdaların pek çoğu; sofra tuzu, paketlenmiş ve işlenmiş ürünler, et ve balık ürünleri belirli miktarlarda sodyum içerir. Sporcular için sodyumun vücuttaki miktarının belirli bir seviyenin altına düşmemesi gerekmektedir. Günlük tuz tüketiminin bir çay kaşığını aşmamasına dikkat edilmelidir.

Sodyum nedir?

Karbonhidrat nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları

Sodyum ne işe yarar?

Sodyum beden sağlığı için gerekli bir mineraldir. Böbrekler tarafından düzenlenir. Fazlalılığı halinde ter ve idrar yoluyla atılır. Çoğunlukla hücreleri çevreleyen sıvılarda bulunur ve hücrelere giren ve çıkan suyun düzenlenmesini sağlar. Vücuttaki görevleri şöyledir:(2,3)

• Vücudun sıvı dengesini düzenler.
• Sinir uyarılarının iletiminde görev alır.
• Kasların kasılmasını ve gevşemesini sağlar.
• Kan basıncının korunmasını sağlar.
• Sağlıklı tansiyon için gereklidir.

Sodyumun faydaları

Sıvı seviyelerini düzenler

Hiponatremiyi önler

Hiponatremi, kandaki sodyumun miktarı düştüğünde oluşur. Bu durumda vücutta bulunan su kandan çıkıp hücrelere girmeye çalışır, bu da şişlik ve ödeme neden olur. Akut ya da kronik seyirli olabilir. Genellikle akut hiponatremiyle birlikte görülen serebral ödem (beyinde fazla sıvı) şişmeye yol açar ve kafatası esnek olmadığından basınç oluşur. Bu durum ölümcül olabilmektedir.(5,6)

Sodyum eksikliği ve yüksekliği neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Güneş çarpmasını önler

Vücudun yüksek ısıya maruz kalması halinde su ve tuz kaybı oluşur. Sodyumun görevi,  elektrolitlerin kaybını önleyerek güneş çarpmasına engel olmaktır.(7)

Beyin işlevlerini geliştirir

Krampları rahatlatır

Kramp genellikle dehidrasyon ve elektrolit dengesizliği nedeniyle oluşmaktadır. Sodyum vücuda elektrolitleri geri kazandırır. Yoğun fiziksel aktivite sırasında yükselen vücut ısısı kramplara yol açabilir. Sodyumu yüksek sıvı takviyesi (özellikle yoğun egzersiz yapanlar için) krampların önlenmesi için faydalıdır.(9)

Kramp (kas spazmı) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Cilt bakımında kullanılır

Birçok yaşlanma karşıtı kremde nemlendirici olarak kullanılır. Serbest radikal hasarına karşı koruyucudur. Sağlıklı ciltlerin diri kalmasını sağlar.(10)

Karbondioksiti ortadan kaldırır

Sodyumun vücutta biriken fazla karbondioksitin giderilmesinde önemli bir rolü vardır.(11)

Glukoz emilimini kontrol eder

Glukozun hücreler tarafından emilimini kolaylaştırır ve besin maddelerinin hücre zarlarında taşınmasını kolaylaştırır.(12)

Glukoz nedir, neye yarar? Düşmesi ve yükselmesi tehlikeli mi?

Asit baz dengesini korur

İyonları dengeler

Pozitif ve negatif yüklü iyonlar arasında dengenin korunmasında klorürler ve bikarbonatlarla ilgili işlemler yürütür.(14)

Kan basıncını kontrol eder

Kan basıncının korunmasında rol alır ve çok fazla alınmadığı sürece kalbin normal çalışmasında görev alan etkenlerden biridir.(15)

Epilepsi hastalarına iyi gelebilir

Epilepsi hastalarının sodyum, kalsiyum ve magnezyum eksikliklerinin olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bu minerallerin nöbetleri kontrol altına alma özelliği bulunmaktadır. Sodyumun eksikliği için yeterli miktarda tuz alınmalıdır.(16)

Epilepsi nedir? Sara hastalığı neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Sodyum hangi besinlerde bulunur?

Sodyum hangi yiyeceklerde var?

• Meyveler, sebzeler, tahıllar 100 gr da 20 mg
• Et ve balık ürünleri 100 gr da 40 ila 100 mg
• Kabuklu deniz ürünleri 100 gr da 500 mg
• Tam yağlı süt 100 gr da 50 mg
• Peynirler 100 gr da 2500 mg a kadar sodyum içerebilir.

Aşağıdaki gıdalar sodyum bakımından her zaman zengindir;(18)

• Hamsi, karides,
• Füme et, pastırma, jambon,
• Turşu, zeytin, soya sosu, soslar, çorbalar,
• Muz, şalgam,
• Kabartma tozları, maya özü, soda
• Ekmek, pizza, makarna, yumurta sarısı
• Ceviz, tuzlu fındık

İyot nedir, ne işe yarar? İyot eksikliği belirtileri ve tedavisi

Sodyum eksikliği için ne yemeli?

Eksikliği gidermek için rahatlıkla ulaşılabilecek besinler şunlardır;(19)

• Sofra tuzu, peynir, zeytin, ekmek, simit
• İşlenmiş et ve balık ürünleri, hazır çorbalar
• Konserve sebzeler, kavrulmuş kuruyemişler

Sodyum türleri ve çeşitleri

• Sodyum bikarbonat

Sodyum tuzlarından biridir. Antiasit özellikler gösterir. Kabartma tozu olarak bilinmektedir. Kanda kreatinin seviyesinin düşürülmesinde ve diş beyazlatılmasında kullanılır.(20,21)

Kreatinin nedir, neye yarar? Yüksekliği ve düşüklüğü neye yol açar?

• Sodyum hidroksit

• Sodyum hipoklorit

Bir tuz türüdür. Günlük hayatta beyazlatıcı olarak çamaşır sularında kullanılmaktadır. Çevreye büyük ölçüde zarar veren bu madde oda koşullarındaki klor ile sabunlardaki sodyum hidroksit ile tepkimeye sokularak üretilmektedir.(23)

Magnezyum nedir? Neye iyi gelir? Mg eksikliğinin belirtileri ve tedavisi

• Sodyum karbonat

Sodyumun türevlerinden birisidir. Deterjan ve kireç önleyicilerin, çamaşır ve tül beyazlatıcıların ürün bileşiminde kullanılır. Sodyum karbonat oranı fazla olursa çamaşırlar ve tüller yıpranabilir.(24)

• Sodyum klorür

Referanslar: 1- Sodium, 2- Salt: the facts, 3- Salt and Sodium

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

1 Yorum

En Yeniler

Eskiler Beğenilenler

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör

AYDEMİR YÜZBAŞIOĞLU

3 ay önce

ÇOK YARALANDIM.TEŞEKKÜRLER.

0

Yanıtla