Skolyoz nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Skolyoz ya da omurga eğriliği, omurganın sağ ya da sol yana doğru eğilmesi sonucu oluşan ortopedik bir sorundur. Sıklıkla ergenlikten önce görülen büyüme sürecinde ortaya çıkar. Serebral palsi ve kas distrofisi gibi bazı durumlar nedeniyle oluşan skolyozun nedeni çoğu olguda açık değildir. Skolyoz vakalarının çoğu hafiftir, ancak bazı çocuklarda büyüme ile eğriliğin şiddetinde artma eğilimi vardır. Hafif vakalarda herhangi bir belirti görülmeyebilir. Ancak şiddetli skolyoz sakatlığa neden olabilir. Aşırı eğrilik göğüs kafesine baskı yaparak akciğer fonksiyonlarını bozabilir. Ciddi eğrilikler, genç kızlarda erkeklere göre 5 ila 8 kat daha fazladır. Skolyoz tedavisi soruna neden olan hastalığa ve eğrilik derecesine göre değişiklik gösterir; fizik tedavi, korse ya da cerrahi işlem gerekli olabilir.

Skolyoz nedir?

Düzenli egzersiz yaparak sırt kaslarını güçlü tutmak, kondisyonu artırmak ve daha fit olmak skolyoz tedavisinin her basamağında fayda sağlar.

Çocukluk çağında skolyozu tespit etmenin 8 pratik yöntemi

Skolyoz belirtileri

• Omurgada açık bir şekilde görülebilen kavis
• Bir yana eğilme ve eğrilik
• Kalçalar ve omuz seviyeleri arasında eşitsizlik
• Kaburgaların bir tarafa doğru kaymış orantısız görünümü
• Giysilerin bedene iyi oturmaması veya uymaması
• Kız çocuklarının eteğinin bir bölümünde yukarı çekilme
• Kollar ile vücut arasındaki mesafenin eşitliği ve vücut dengesinde bozulma
• Baş bir yana, vücut bir yana savrulduğu için bir bacağın daha uzun olduğu hissi
• Göğüs kafesinde asimetri ve bir kürek kemiğinde tümseklik
• Bazı hastalarda, genellikle yetişkinlerde sırt ağrısı

Skolyoz neden olur?

Skolyoz, doğuştan olabildiği gibi doğumdan sonraki gelişim sürecinde ya da ergenlik döneminde sebebi bilinmeyen bir nedenle ortaya çıkabilir. Gebelik sırasındaki enfeksiyonlar, şeker hastalığı ve bazı vitamin eksiklikleri nedeniyle de oluşabilir.

Ergenlik çağında gelişen skolyoz kız çocuklarında daha sıktır, ancak sebebi tam olarak belli değildir. Araştırmalarla rahatsızlığın genetik olduğuna dair açıklayıcı bulgulara rastlanmamıştır. Ancak ailede varsa görülme sıklığı artış gösterdiği için kalıtsal faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Daha az yaygın skolyoz nedenleri arasında;

• Serebral palsi veya kas distrofisi gibi nöromüsküler rahatsızlıklar
• Omurga kemiklerinin gelişimini etkileyen doğum kusurları
• Omurga yaralanmaları veya enfeksiyonları bulunur.

Serebral palsi nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Skolyoz türleri

İdiopatik skolyoz

En sık görülen skolyoz türü; sebebi tam olarak aydınlatılamayan ‘idiopatik’ skolyozdur. Omurgada yana doğru eğilme ‘S’ veya ‘C’ şekilli olabilir. Yana doğru eğilme dışında omurların kendi etraflarında dönmesi, en hafif formlar dahil olmak üzere tüm idiopatik skolyozlarda görülür. Omurlardaki bu dönme sırtta veya belde asimetrik çıkıntılar oluşmasına sebep olur.

Nöromusküler skolyoz

Konjenital skolyoz

Konjenital skolyoz, anne karnındaki çocuğun gelişimi sırasında ortaya çıkan omurga anomalilerine bağlı görülebilen skolyoz türüdür. Konjenital skolyoz sıklıkla ilk yıllarda hızlı bir ilerleme gösterir. Bu sebeple erken dönemlerde ortaya çıkan konjenital skolyozun tedavi süreci küçük yaşlarda cerrahi müdahale gerektirebilir.

Belirtisi sırt ağrısı olan 5 ciddi hastalık: Fibromyalji, Skolyoz, Osteoporoz…

Skolyoz dereceleri

Skolyozda görülen eğrilikler derece olarak ölçülür ve hafif, orta ve şiddetli olmak üzere üç grupta ele alınır. Skolyozun derecelendirilmesi için görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır. Radyografi, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme yöntemleri, skolyozun teşhisinde, izlenmesinde ve yönetiminde önemli rol oynar. Skolyoz dereceleri şu şekilde gruplandırılabilir:

• Hafif düzeyde eğrilik: 20 dereceden az olan eğriliklerdir. 10 derece altındaki eğrilikler spinal asimetri olarak adlandırılır. Eğriliğin skolyoz olarak tanımlanması için 10 derecenin üstünde olması gerekir. Hafif eğriliklerde tedavi gereksinimi yoktur; fakat ilerleme olup olmadığını tespit etmek için belirli aralıklarla takip gerektirir.
• Orta derecede eğrilik: Skolyoz derecesi 20 ile 40 derece arasındadır. Genellikle ergenlik döneminde tespit edilir. Tedavide korse ve fizik tedavi uygulamaları yapılır.
• Şiddetli eğrilik: Omurgadaki eğrilik 40 derecenin üzerindedir.

Skolyoz tedavisi

• Skolyozun tanı aldığı yaş
• Eğriliğin yeri ve derecesi
• Zaman içinde eğrilik şiddetinde artma eğilimi
• Skolyoza yol açan sebepler
• Fizik muayene bulguları
• Radyolojik tetkiklerden elde edilen veriler

Kamburluk (kifoz) neden olur? Belirtileri, tedavisi ve ameliyatı

Skolyozda uygulanan tedavi kişiselleştirilerek hastaya özgü şekilde titizlikle uygulanır. Her bir tedavi seçeneği kendi içerisinde, hastaya göre değişiklik gösterse de genel olarak üç alternatif yol mevcuttur:

• İzlem: Genellikle tedavide ilk seçenektir. 20-25 dereceden küçük eğrilikler için uygundur ve belli aralıklar ile görüntüleme yöntemleri de kullanılarak yapılan takipten ibarettir.
• Korse kullanımı ve fizik tedavi
• Cerrahi işlem

Genellikle birçok insan herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymaz ve sadece az sayıda hastanın ameliyat olması gereklidir. Erişkinlerde skolyozun neden olduğu ana sorunlardan birisi sırt ağrısıdır ve sıklıkla ağrıya yönelik tedavi planlanması şarttır.

Skolyoz başlangıcı olan bir ergen

Skolyoz tedavisinde aşağıdaki noktalara dikkat edilir:

• Bebekler ve küçük çocuklar, eğrilik zamanla azalabileceği için herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Çocuklar büyüdükçe eğriliğin daha da kötüleşmesini engellemek için sırtlarına bir alçı döküm veya plastik destek takılabilir.
• Büyümesini tamamlamış olan çocuklarda, eğrilik sırtta 45, belde 35 dereceyi aşmadıkça cerrahi müdahale yapılmaz. Bu çocukların skolyoz korsesi kullanması yeterlidir.
• Yetişkinlerde tedavi genellikle ağrı kontrolü için planlanır. Bu amaçla ağrı kesiciler, spinal enjeksiyonlar ve daha nadir olarak ise ameliyat gerekli olabilir.
• Sırt egzersizlerinin skolyozun iyileştirilmesine yardımcı olup olmadığı açık değildir. Ancak egzersiz yapmak genel sağlık için iyidir ve doktor tarafından aksi belirtilmedikçe düzenli olarak yapılması önerilir.

Skolyoz fizik tedavisi ve egzersiz

Skolyozlu hastalar için düzenli egzersiz önemlidir. Egzersiz, kas gücünü artırarak skolyoza bağlı sırt ağrılarını azaltmaya yardımcı olabilir. Belirli sırt egzersizlerinin veya fizyoterapinin skolyozun iyileşmesine yardımcı olup olmadığı henüz net değildir ve bunlar her uzman tarafından önerilmez.

Skolyozda fizik tedavide uygulanan egzersizler için zamanlama önemlidir. Çok erken yaşta başlanan egzersizler, çocukta erkenden bıkkınlığa neden olabilir. Bunun sonucunda egzersizin asıl gerekli olabileceği ve hızlı büyümenin olduğu daha sonraki yaşlarda çocuk egzersiz yapmak istemeyebilir.

Skolyoz korse tedavisi

Bebeklerde ve küçük çocuklarda, büyüdükçe omurgadaki eğriliğin artmasını engellemeye yardımcı olması için korse tedavisi önerilebilir. Eğriliği 20-40 derece arasında olan ve büyüme potansiyeli olan çocuklar için etkili olan bir yöntemdir. Korsenin sürekli olarak giyilmesi gerekir. Fakat çocuk büyüdükçe birkaç ayda bir değiştirilir. Korse kullanmak skolyozu tedavi etmez veya eğriliği tersine çevirmez, fakat genellikle ilerlemesini önler.

Skolyoz ameliyatı

İlerlemesi durmuş ciddi skolyozu olan çocuklarda ve diğer tedaviler denenmesine rağmen ilerlemeye devam eden olgularda cerrahi işlem önerilebilir. Sunulan ameliyat türü çocuğun yaşına bağlı olarak planlanır.

Çocukların geleceğini tehdit eden hastalık: Skolyoz

Cerrahi, genel olarak 40-45 derece üzerindeki eğriliklerde gündeme gelir. Akciğer gelişiminin tamamlandığı ergenler ve erişkinlerde düzeltme ve dondurma (sabitleme) ameliyatları uygulanabilir. Skolyozun görüldüğü 10 yaş altındaki çocuklarda büyümeyi ve akciğer gelişimini engelleyebileceği için mecbur kalınmadıkça dondurma (füzyon) ameliyatlarından uzak durulması gerekir.

Genellikle 10 yaşın altındaki küçük çocuklarda ameliyatla omurga yanına özel çubuklar yerleştirme işlemi yapabilirler. Bu, omurga büyüdükçe eğrinin daha da kötüleşmesini engellemeye yardımcı olabilir. Ameliyattan sonra, çocuğun büyümesi devam ettiği için çubukların birkaç ayda bir uzatılması gereklidir.

Ergenler ve büyümesi tamamlanmış genç erişkinlerde, eğriliği düzeltmek için spinal füzyon adı verilen bir operasyon yapabilir. Bu ameliyat; vücudun herhangi bir yerinden, genellikle kalçadan, alınan kemik parçaları, metal çubuklar, vidalar, kancalar veya teller kullanılarak omurgadaki eğriliğin düzeltildiği büyük bir işlemdir.

Skolyoz ameliyatının riskleri

• Kanama
• Kan pıhtısı
• Yara enfeksiyonu: Genellikle antibiyotiklerle tedavi edilebilir
• Ameliyatta kullanılan protezlerde hareket veya kemik greftlerin düzgün yerleşmemesi: Böyle durumlarda tekrar ameliyat gerekli olabilir.
• Nadir durumlarda, omurgadaki sinirlerin zarar görmesi. Sinir hasarı bacaklarda kalıcı uyuşukluk, felç ve bağırsak ve mesane kontrolü kaybına neden olabilir.

Skolyoz tedavi edilmez ise ne olur?

Skolyoz bebeklerden yetişkinlere kadar her yaştan insanı etkileyebilir. Fakat çoğunlukla 10 ila 15 yaş arası çocuklarda başlar. Skolyoz genel olarak tedavisiz iyileşmez. Bununla birlikte genellikle ciddi bir hastalığın belirtisi değildir ve hafif derecede olduğunda tedaviye her zaman ihtiyaç duyulmaz.

Skolyoz tedavisinde yenilikler

Skolyozun cerrahi tedavisindeki önemli bir kaygı da ameliyat sırasında hastaların felç olması riskidir. Daha önce ameliyat sırasında yapılan müdahalelerin omurilik üzerindeki etkileri görülemiyor ve felç riski saptanamıyordu. Nöromonitörizasyon tekniği daha önceleri zaman zaman felç ile sonlanabilecek bu ameliyatların emniyetini ciddi oranda arttırmış ve bir zamanlar felç korkusuyla yapılamayan ameliyatların günümüzde rahatlıkla uygulanabilmesi mümkün olmuştur, böylece komplike eğrilikler artık düzeltilebilmektedir.

Skolyoz sorunu olanlara öneriler ve uyarılar

• Yoga, pilates ve yüzme gibi sırt ve karın kaslarını kuvvetlendiren egzersizler skolyoza bağlı sırt ağrısının azaltılmasına yardımcı olabilir.
• Ağrının şekline bağlı olarak tıbbi tedavilerle birlikte hidroterapi ve masaj gibi tamamlayıcı tıp yöntemleri tercih edilebilir.
• Ağrıyı hafifletmek için omurga kanalında bulunan sinirlere ve eklemlere steroid enjeksiyonları faydalı olabilir.
• Skolyoza bağlı olarak omurgadan çıkan sinirlerde gelişen hasar nedeniyle ağrıları olan insanlar için omurilik stimülasyonu adı verilen yöntem tercih edilebilir. Bu yöntemde omuriliğin arkasına kablolar yerleştirilir. Kablolar, deri altına yerleştirilen ve bir uzaktan kumandayla kontrol edilebilen küçük bir stimülatör kutusuna bağlanır.
• Vücut postürü skolyoza bağlı şikâyetlerin azaltılmasında birçok insanın düşündüğünden çok daha önemlidir. Doğru pozisyonda oturmak veya ayakta durmak daha az çaba gerektirir ve iyileşmeyi hızlandırır. Eklemlere eşit ağırlık binmesiyle uzun vadede oluşabilen eklem hasarı önlenebilir.
• Doğru yatak seçimi omurga sağlığı için önemlidir.
• Sırt üstü düz bir şekilde bacakları uzatarak yatmak alt omurgalarda gerilme yapacağı için uygun değildir. Bunun yerine sırt üstü yatar pozisyonda dizleriniz bükülmüş ve altan desteklenmiş şekilde uyuyabilirsiniz.
• Uyurken çok sayıda yastık kullanmak ve yüz üstü yatmak da skolyozda tavsiye edilmez.
• Yan yatar pozisyonda iken bacaklar öne doğru bükülmüş olmalıdır. Bu pozisyonda bacaklarınızın arasına ya da dizinizin altına bir yastık koyarak desteklemek iyi olacaktır.
• Skolyoz ameliyatı olmuş hastaların travmaya neden olabilen temas sporlarından kaçınması gerekir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör