Sjögren sendromu nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Sjögren sendromu, tükürük bezlerindeki iltihaplanmaya bağlı gelişen ve gözyaşı bezlerini de etkileyen çok rahatsız edici bir hastalıktır. En sık görülen belirtisi ağız kuruluğu olan Sjögren sendromu daha çok genç ve orta yaşlı kadınlarda görülür. Hastalığın en önemli belirtileri arasında aşırı su içme isteği, ağız kuruluğu ve gözlerde kum varmış gibi hissedilen kuruluk ve batmadır. Nedenleri tam olarak bilinmese de bağışıklık sisteminin dış salgı bezlerine yönelik bir saldırısı nedeniyle geliştiği sanılmaktadır. Bu saldırı sonucunda başta tükürük ve gözyaşı bezleri olmak üzere birçok dış salgı bezinde zaman içinde fonksiyon kaybı gelişir. Sjögren Sendromu tek başına ya da başta Romatoid Artrit, Sistemik Lupus gibi diğer bağışıklık sistemi hastalıklarıyla birlikte görülebilir.

Sjögren sendromu nedir?

Sjögren ayrıca böbrekler, mide-bağırsak sistemi, kan damarları, akciğerler, karaciğer, pankreas, ve merkezi sinir sistemi gibi organların fonksiyon bozukluğuna sebep olabilir. Ayrıca bu hastalarda lenfoma gelişme riski daha yüksektir.

Sjögren sendromu nedenleri

Sjögren sendromu otoimmün bir hastalıktır. Bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla vücudunuzun kendi hücrelerine ve dokularına saldırır. Kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bilim adamları kusurlu bazı genlerin hastalık riskini arttırdığını düşünüyorlar. Ardından oluşan bir bakteri veya virüs kaynaklı enfeksiyon hastalığı tetikler ve bunun sonucunda bağışıklık sistemi harekete geçer. Normalde mikroplara karşı saldırıyı yönlendiren beyaz kan hücreleri, kusurlu gen sebebiyle tükürük ve gözyaşı yapan bezlerdeki sağlıklı hücrelere saldırır. Bu saldırı kendiliğinden sonlanmaz. Eğer tedavi olunmazsa semptolar artarak devam eder.

Sjögren sendromunda diğer risk faktörleri şöyledir:

• Hormonlar: Bu hastalık kadınlarda erkeklere oranla çok daha fazla görülmektedir. Kadınlık hormonu östrojen, kadınlarda erkeklere göre çok daha yaygın olduğu için hastalıkta risk oluşturuyor olabilir.
• Diğer otoimmün hastalıklar: Sjögren sendromu romatoid artrit veya lupus gibi diğer otoimmün hastalıklarla ortaya çıkabilir. Bu ikincil Sjögren sendromu olarak bilinir. Birincil Sjögren sendromu, ilgili başka bir koşulun olmadığı durumdur.

Sjögren sendromu belirtileri

• Ağız kuruluğu: Ağız normalde tükürük içerir ve çiğneme ve yutmaya yardım eder. Sjögren Sendrom’lu hastalar, normalden daha az tükürük üretirler. Bu da çiğnemeyi, yutmayı ve konuşmayı zorlaştırır. Bu ayrıca tat alma hissini azaltabilir.
• Göz kuruluğu: Gözler kuru, kumlu hissedilir. Gözlerde yanma ve kızarıklık olabilir. Uyurken fazla mukus (çapak) göz kenarlarında birikebilir. Gözleriniz güneş ışığına karşı daha duyarlı olabilir. Eğer iyi tedavi edilmezse Sjögren Sendromu gözlerde kör noktalara ve korneal ülsere (göz küresinin dış kısmında yara) yol açabilir. Nadiren bu durum görme kaybına yol açabilir.
• Şişmiş tükürük bezleri: Tükürük bezleri dilin altında, kulakların önünde yanak altında ve ağzın arkasında yerleşiktir. Bu bezler şişmiş olarak görülebilir veya hissedilebilir. Kabakulak ile karışabilir. Bazen hassas hale gelip ateş de eşlik edebilir. Sjögren Sendromu’nda hastaların yaklaşık yarısında şişmiş bezler görülür.
• Diş çürükleri: Bu ağız kuruluğundan kaynaklanan genel bir sorundur. Tükürük bakteri öldürücü maddeler (enzim) içerir ve bu maddeler bakterilere karşı savaşır. Böylece diş çürümelerine karşı koruyucu görev yapar. Tükürük azaldığı zaman daha az enzim üretilir. Bundan dolayı dişlerde daha kolay çürükler oluşur.
• Ağız içinde mantar enfeksiyonu: Kuru ağızlı insanların çoğunda ağızda yanma ve kızarıklık mevcuttur. Bu şikayet ağızda küçük miktarda bulunan Candida adı verilen bir mantar tarafından oluşturulur.
• Burunda, boğazda ve akciğerlerde kuruma: Kuruluk; boğazın kuru ve gıcıklayıcı bir hisse sahip olmasına neden olur. Kuru öksürük, ses kısıklığı, koku hissinde azalma ve burun kanamasına neden olabilir. Kuruluk, zatüre, bronşit ve kulak problemlerine yol açabilir.
• Vajina kuruluğu: Sjögren Sendromu kuruluktan dolayı vajinada ağrıya ve irritasyona yol açabilir. Cinsel ilişkinin kadın için ağrılı hale gelmesine neden olur.
• Yorgunluk: Sjögren Sendromunun sık bir bulgusudur. Hastalığın kendisinden dolayı meydana gelebileceği gibi, kronik hastalığa sahip olmanın verdiği fiziksel ve emosyonel stresin bir sonucu olarak da gelişebilir.

Ağızda kuruluk, gözde yanma varsa dikkat! Nedeni sjögren sendromu olabilir

Sjögren sendromu ve lenfoma

Bu hastalık bir kanser değildir. Ancak, bu hastalığın seyrinde B lenfosit olarak bilinen bazı kan hücrelerinden köken alan lenfomalara yatkınlık artmıştır. O nedenle bu hastaların periyodik olarak bu açıdan takibi şarttır.

Sjögren sendromu teşhisi

Fizik muayene

Öncelikle belirtileriniz hakkında sorular sorulur. Ardından sendromun en temel problemlerini kontrol etmek için gözlerinize ve ağzınıza bakılır. Ancak Sjögren sendromuna benzer semptomlar başka hastalıklarda da görüldüğü için fizik muayene tek başına teşhis için yeterli değildir.

Lenf bezi şişmesi neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi

Kan testleri

Aşağıdakileri kontrol etmek için sizden kan testi istenebilir:

• Farklı tipte kan hücrelerinin seviyeleri
• Sjogren sendromunda sık görülen antikorların varlığı
• Enflamatuar (iltihap) durumlarının tespiti
• Karaciğerde ve böbreklerdeki sorunların belirtileri

Göz testleri

• Göz kuruluğu testi: Doktorunuz Schirmer gözyaşı testi denilen bir testle gözlerin kuruluğunu ölçer. Gözyaşı üretimini ölçmek için alt göz kapağınızın içine küçük bir filtre kağıdı yerleştirilir. 5 dk. beklendikten sonra kağıdın ne kadarının gözyaşıyla ıslandığına bakılır.
• Kornea muayenesi: Ayrıca bir göz doktoru gözünüze korneada oluşan zararın görülmesini kolaylaştıran bir damla damlatır ve gözünüzün yüzeyini yarık lamba olarak adlandırılan bir büyütme cihazı ile inceler. Gözyaşı tabakası çok düzensiz ise, Sjögren sendromundan şüphelenilebilir.

Görüntüleme testleri

Bazı görüntüleme testleri tükürük bezlerinin işlevini kontrol edebilir.

• Sialogram: Kulaklarınızın önündeki tükürük bezlerine boya enjekte edilir ve özel bir X-ışını ile bu boya izlenir. Böylece ağzınıza ne kadar tükürüğün aktığı tespit edilebilir.
• Tükürük sintigrafisi: Bu nükleer tıp testinde, damara radyoaktif izotop enjekte edilir ve bu maddenin tüm tükürük bezlerinde ne kadar hızlı ulaştığını görmek için bir saatten fazla bir süre hasta izlenir.

Dudak biyopsisi

Sjogren sendromunda görülen inflamatuar hücre kümelerinin varlığının tespiti için dudak biyopsisi de yapılabilir. Bu test için dudağın iç kısmından çok küçük bir doku parçası çıkarılıp mikroskop altında incelenir. İşlem için lokal anestezi uygulanır.

Turner Sendromu nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Sjögren sendromu tedavisi

Sjögren sendromu tedavisinde kullanılan ilaçlar

Belirtilerinize bağlı olarak, doktorunuz aşağıdaki ilaçları önerebilir:

• Göz iltihaplanmasını azaltmak için: Şiddetli veya orta derecede göz kuruluğunuz varsa, göz doktorunuz tarafından siklosporin (Restasis) veya lifitegrast (Xiidra) gibi reçeteli göz damlaları önerilebilir.
• Tükürük üretimini arttırmak için: Pilokarpin (Salagen) ve cevimeline (Evoxac) gibi ilaçlar tükürük ve bazen de gözyaşı üretimini artırabilir. Yan etkileri arasında terleme, karın ağrısı, kızarma ve fazla idrara çıkma sayılabilir.
• Özel komplikasyonlar için: Eğer artrit semptomları geliştirirseniz, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlardan (NSAII) veya diğer artrit ilaçlarından faydalanabilirsiniz. Ağızda oluşan mantar enfeksiyonları ise antifungal ilaçlar ile tedavi edilmelidir.
• Sistemik semptomlar için: Sıtma tedavisinde kullanılmak üzere tasarlanmış bir ilaç olan hidroksiklorokin (Plaquenil), Sjögren sendromunun tedavisinde genellikle yararlıdır. Metotreksat (Trexall) gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar da reçete edilebilir.

Punktum tıkacı

Sjögren sendromu hangi organları etkiler

Klinefelter Sendromu nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Sjögren sendromu hastalarına öneriler

Göz kuruluğu için:

• Kuru, dumanlı veya rüzgarlı yerlerden kaçının. Evde havayı nemlendirmke için nemlendirici kullanmak çok işe yarayabilir.
• Gözyaşı azaldığında gözdeki partiküller yeterince yıkanıp temizlenemez. Bu yüzden gözünüzü ovuşturmayın. Korneanızı yanlışlıkla çizebilirsiniz.
• Uzun süre okumayın, televizyon seyretmeyin ve telefon ekranına bakmayın.
• Dışarı çıkarken rüzgârı kesmeye yardımcı olacak kenarlı şapka giyin ve güneş gözlüğü takın.
• Göz kapaklarınızı düzenli olarak temizleyin.
• Düzenli göz muayenesine gidin.
• Bir ilaç kullanmadan önce prospektüsünü okuyun. Göz kuruluğuna neden olan ilaçları kullanmamaya çalışın.
• Gözlerinizi nemli tutmaya yarayan yapay göz yaşı damlalarını deneyebilirsiniz.

Ağız kuruluğu için:

• Ağız hijyeninize özen gösterin. Dişlerinizi günde iki kez florürlü diş macunu ile fırçalayın
• Şekerli yiyecek ve içeceklerden kaçının.
• Antibakteriyel gargara kullanın
• Bolca su için
• Düzenli olarak şekersiz sakız çiğneyin veya buz küpleri emin.
• Dudaklarınız kuru ve çatlamışsa dudak kremi kullanın
• Alkolden kaçının
• Sigara içiyorsanız bırakın
• En az altı ayda bir diş muayenesi yaptırın
• Ağız kuruluğuna neden olabilecek ilaçlardan kaçının

Cilt kuruluğu için:

• Her gün nemlendirici bir krem kullanın.
• Sert ve parfümlü sabunlardan kaçının. Bunun yerine nemlendiricili sabunları tercih edin.

Vajinal kuruluk için:

Vajinal kuruluk için önerilen çözümler şunlardır:

• Yağlayıcılar: Cinsel ilişki öncesi kuruluktan hemen kurtulmak için vajinaya uygulayabileceğiniz sıvılar veya jeller
• Nemlendiriciler: Daha uzun süre boyunca vajinanın nemli kalmasını sağlayan kremler
• Hormon tedavileri: Vajinaya yerleştirilen östrojen ilaçları veya hormon replasman tedavisi (HRT)

Sjögren sendromu bitkisel tedavi

Göz kuruluğu için

• Hindistancevizi yağı: Kuru ve kaşınan gözlerinizi rahatlatmak ve korumak için organik hindistancevizi yağını göz çevrenize uygulayabilirsiniz.
• Keten tohumu yağı: Yapılan araştırmalarda omega-3 yağ asitlerinin eksikliği ile göz kuruluğu arasında bağlantı bulunmuştur. Her gün 1 çorba kaşığı yüksek kaliteli, soğuk preslenmiş ve organik keten tohumu yağını beslenmenize ekleyebilirsiniz.

Dudak kuruluğu için lavanta-nane dudak merhemi

Malzemeler:

• 1 çorba kaşığı hindistan cevizi yağı
• 1 çorba kaşığı balmumu
• 2 yemek kaşığı karite (shea) yağı
• 7 damla nane esansiyel yağı
• 7 damla lavanta esansiyel yağı
• Dudak kremi kapları veya boş ruj tüpleri

Yapılışı:

• Küçük bir tencerede kısık ateşte balmumu, hindistancevizi yağı ve karite yağını eritin.
• Tencereyi ocaktan alın ve içine lavanta ve nane yağlarını ekleyin.
• Yağları birbirine iyice karıştırmak için bolca çırpın.
• Dudak kremi kaplarına veya kova borularına hızlıca dökün.
• Sertleşene kadar tezgaha soğumaya bırakın.

Ağız mantarı için:

Ağız mantar enfeksiyonu için, tarçın yağı kullanabilirsiniz. Araştırmacılar, tarçın yağının mantar enfeksiyonlarıyla savaşmanın en iyi yollarından biri olduğunu belirtiyorlar. En iyi sonucu alabilmek için, semptomlar devam ederken, her gün tarçın yağı, limon ve bal eklediğiniz birkaç bardak çay içebilirsiniz. Çok sıcak suyu bir dilim limonun üzerine dökün ve üç ila dört dakika bekletin. Karıştırın ve limon dilimini çıkarın. İçine 1 tatlı kaşığı bal ve 6 ila 8 damla tarçın yağı ekleyin.

Kaynaklar ve Referanslar: 1- Self-Manage Symptoms of Sjögren’s Syndrom, 2- What is Sjögren's?, 3- Sjögren's syndrome

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör