Sivilce neden olur? Sivilceye iyi gelen şifalı bitkiler ve tedaviler

1 Kasım 2017 | 18 Mayıs 2022 | Kategori: Cilt Sağlığı, Sağlık Sözlüğü Print

284 Paylaşım

Sivilce ya da diğer adıyla akne yaygın görülebilen bir deri hastalığıdır. Cilt altındaki kıl folikülleri ölü deri ve yağ tarafından tıkandığı zaman oluşur. Bu durum bakterilerin büyümesine ve cildi tahriş etmelerine neden olur. Sivilce her yaştan kişide görülebilse de ergenler ve genç erişkinlerde daha sıktır. Çoğu zaman ciddi bir durum olmasa da şiddetli sivilceler yara izlerine neden olabilir. Vücudun yağ oranı daha yüksek kısımlarında; yüz, boyun, sırt, göğüs ve omuz bölgelerinde daha sık görülür. Genetik yatkınlık, hormonal değişiklikler, bazı ilaçlar ve hava değişimi sivilceye neden olabilir. Tedavisinde reçeteli veya reçetesiz ilaçlar, kremler, jeller, losyonlar kullanılabilir.

İçindekiler

Sivilcenin nedenleri

Sivilceye neyin sebep olduğu hakkında pek çok efsane vardır. Çikolata ve yağlı gıdalar sıklıkla suçlansa da, gıdaların akne üzerinde etkisi olduğuna dair fazla bir bilimsel kanıt yok. Bir başka yaygın efsane kirli cildin sivilceye neden olmasıdır. Ancak, kirli cilt sivilceye neden olmaz, hatta cildi temizlemek için sertçe ovalamak, sabun veya kimyasallar kullanmak cildi tahriş ederek sivilceleri kötüleştirebilir. Stres de tek başına sivilceye neden olmamakla birlikte durumunu kötüleştirebilir.

Stres nedir? Stresle nasıl başa çıkılır? Neden olduğu hastalıklar…

Sivilce çıkmasına neden olan etkenler

Sivilce, kıl folikülleri olarak bilinen derideki küçük delikler tıkandığında ortaya çıkar. Yağ bezleri cilt yüzeyinin yakınında bulunan küçük bezlerdir. Bu yağ bezleri sebum adı verilen yağlı bir madde üreterek saçları ve cildi yağlandırır ve kurumalarını önler.

Aşırı sebum, ölü cilt hücreleriyle karışır ve folikülde tıkanmaya neden olur. Tıkanan folikül, cildin yüzeyine yakınsa bir siyah nokta oluşur. Deri üzerinde yaşayan normalde zararsız bakteriler bu tıkanmış folikülleri kirleterek ve enfekte ederek sivilceye neden olabilir.

Sivilce oluşumuyla ilişkili olan faktörlerden birisi de ergenlik döneminde, erkeklerde ve kızlarda androjen olarak adlandırılan seks hormonlarının artmasıdır. Androjenler yağ bezlerinin büyümesine ve kıl köklerinde daha fazla sebum üretimine neden olur.

Sivilce özellikle ergenlik döneminde daha yaygındır

Sivilcenin oluşumuna veya daha da kötüleşmesine neden olabilen diğer durumlar şöyledir:

Adet dönemi, gebelik veya polikistik over sendromu gibi hormonal değişikliklere neden olan durumlar.
Genetik yatkınlık
Bazı ilaçlar (Steroid ilaçlar, lityum, bazı epilepsi ilaçları vb.)
Hava kirliliği veya yüksek nem
Uzun süreli şapka, kafa bandı veya sırt çantası kullanmak
Cildin yağlanmasına neden olan cilt ürünleri
Restoran gibi yağ temasının yoğun olduğu yerlerde çalışmak
Stres

İltihaplı sivilce neden olur? Ne iyi gelir, nasıl geçer?

Testosteron sivilceye neden olur mu?

Testosteron hormonu, erkeklerde penisin ve testislerin büyümesini ve gelişimini arttırmada ve kızlarda kas ve kemik kuvvetinin korunmasında önemli rol oynamaktadır.

Bu hormonunun artışı genellikle ergenlik ve gençlik sivilcelerinin temel nedenidir. Yağ bezleri özellikle hormonlara karşı hassastır. Testosteron artışı, yağ bezlerinin cildin ihtiyacından daha fazla sebum üretmesine neden olabilir.

Sivilce türleri

Şekillerine göre sivilceleri aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz:

Komedonlar: Kıl foleküllerinin yağ ve ölü deri hücreleriyle tıkanması sonucu oluşur. Çoğunlukla reçetesiz ilaçlarla tedavi edilebilirler. Siyah ve beyaz nokta olarak iki türü vardır:
- Siyah noktalar (açık komedonlar): Cildin yüzeyindedir. Folikülün üst kısmı, geri kalanının tıkalı olmasına rağmen açıktır. Siyah renkte olmasının nedeni budur.
- Beyaz noktalar (kapalı komedonlar): Siyah noktalardan farklı olarak, foliküllerin üst kısmı kapanır. Gözenekler kapalı olduğu için tedavisi biraz daha zordur.
Papüller: İltihaplı komedonlardır. Küçük kırmızı veya pembe yumrular şeklinde görünürler. Dokunmaya duyarlı ve sert yapıdadırlar. Sıkmak iltihabı daha da kötüleştirebilir ve yara izine neden olabilir.
Püstüller: Püstüller de iltihaplı sivilcelerdir. Çevresi kırmızı halkayla çevrili beyaz bir yumru şeklindedirler. Yumrunun içi irinle doludur. Kesinlikle sıkmamak gerekir.
Nodüller: Cildin derinliklerinde oluşan sert ve iltihaplı yumrulardır. Genellikle ağrılıdırlar. Bir dermatolog tarafından reçeteli ilaçlarla tedavi edilmelidir.
Kistler: Kistler aknenin en büyük şeklidir. Nodüller gibi cildin derinliklerinde oluşur ve ağrılıdır. Ancak kistler daha derindedir, çoğunlukla şiddetli bir enfeksiyondan kaynaklanır, iz bırakma olasılığı çok yüksektir. Mutlaka bir dermatolog tarafından tedavi edilmelidir.
Akne konglobata: Aknenin en şiddetli formlarından biridir. Birbirine bağlı birden fazla iltihaplı nodülden oluşur. Boyun, göğüs, kollar ve kalçalarda görülebilir ve çoğu zaman iz bırakır. Mutlaka bir dermatolog tarafından zamanında tedavi edilmelidir. Erkeklerde daha sık görülen bir akne türüdür.

Cilt kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Sivilce teşhisi

Sivilce sorununuzun ne kadar ciddi olduğunu ve tedavi seçeneklerini öğrenmek için bir dermatoloğa gitmeniz gerekir. Dermatolog vücudunuzdaki sivilceli bölgeleri inceleyerek sivilcenin şiddeti ve tedavi seçenekleriniz hakkında sizi bilgilendirir.

Anti aging nedir, nasıl yapılır? Cilt sağlığına ve yaşlanmaya etkileri

Sivilce tedavisi

Tedavi genellikle sivilcenin şiddetine, türüne ve hastanın yaşına göre belirlenir:

Hafif sivilcelerin tedavisi

Hafif şiddetteki sivilceler genellikle reçetesiz ilaçlar, jeller, sabunlar, kremler ve losyonlarla tedavi edilebilir. Eğer cildiniz hassas ise krem ve losyon kullanmayı tercih edin. Cildiniz yağlı değilse alkol bazlı jeller cilt kuruluğuna neden olabilir.

Reçetesiz akne ilaçları aşağıdaki bileşenleri içerebilir:

Benzoil peroksit: Bakterileri öldürür, sebum üretimini yavaşlatarak sivilcelerin kurumasına yardımcı olur ve yenilerinin oluşmasını engeller.
Salisilik asit: Cildin pul pul dökülmesini sağlayarak gözeneklerin tıkanmasını önler, siyah ve beyaz noktaların parçalanmasına yardımcı olur.

Ayrıca resorsinol, kükürt, Retin-A ve azelaik asit içeren krem ve jeller de tedavide kullanılabilir.

Orta şiddette sivilce tedavisi

Eğer reçetesiz ilaçlar işe yaramadıysa doğru tedavi için bir dermatoloğa danışmanız gerekebilir. Orta şiddette sivilce tedavisi için genellikle aşağıdaki ilaçlar reçete edilir:

Benzoil peroksit
Antibiyotik (eritromisin veya tetrasiklin): Bakterilerin büyümesini ve iltihabı azaltabilir. Kısa süreli kullanılır. Yüksek dozda başlanır ve akne temizlendikçe azaltılır. Akne antibiyotiğe dirençli hale gelirse başka antibiyotik kullanılabilir.
Topikal retinoidler (retinol vb.): A vitamininin bir türevidir. Tıkanmış gözenekleri açar, beyaz ve siyah noktaların oluşmasını ve artmasını engeller.
Doğum kontrol hapı: Aşırı aktif yağ bezini baskılayarak sebum üretimini azaltabilir. Uzun süreli akne tedavisinde kullanılır. Bu tedavi sigara içen, kan pıhtışalma bozuklu olan, 35 yaş üzeri veya migreni olan kadınlara uygun olmayabilir.
Topikal antimikrobiyaller (klindamisin ve sodyum sülfacetamid)

Şiddetli sivilce tedavisi

Şiddetli sivilcelerin tedavisinde yukarıdaki ilaçlara ek olarak daha kuvvetli antibiyotikler, kremler ve farklı terapiler tercih edilebilir. Örneğin:

İzotretinoin: Oral retinoiddir. Akneye neden olan yağ bezlerinin boyutunu küçültür. Diğer ilaçlara ve tedavilere yanıt vermeyen şiddetli akne tedavisinde kullanılır. Ciltte ve dudaklarda kuruma, burun kanaması, ruh hali değişiklikleri ve hamilelikte kullanılırsa bebek anomalileri gibi ciddi yan etkileri vardır.
Kortikosteroid enjeksiyonu: Bu tedavi özellikle yara izi riski taşıyan büyük iltihaplı kistlerin tedavisinde tercih edilir. Kiste seyreltilmiş kortikosteroid enjekte edilerek iyileşme hızlandırılır.
Fotodinamik terapi (PDT): Sebum üretimini ve bakterileri azaltmak için ilaç ve özel bir ışık veya lazer kullanılır.

Aknetrent (izotretinoin) nedir? Nasıl kullanılır? Yan etkileri ve zararları

Sivilce izleri nasıl geçer?

Sivilce izi kalmaması için ne yapmalı?

Sivilce yara izi bazen akne komplikasyonu olarak gelişebilir. Her tür sivilce lekesi yara izine neden olabilir, ancak en ciddi vakalar nodüllerin ve kistlerin patlaması ve cilde zarar vermesi durumunda görülür. Ayrıca sivilceyi sıkmak da iz kalmasına neden olabilir. Bu nedenle bunu hafif şiddette bile olsa sivilcenizi sıkmayın.

Sivilce izi tedavisi uygulanan tedaviye göre, %50-75 arasında iyileşme sağlar. Uygulanan bazı tedaviler:

Dermabrazyon

Dermabrazyon cildin üst tabakasını kaldırma işlemidir. İşlem lazerle veya özel olarak yapılmış bir tel fırçayla yapılır.

Lazer tedavisi

Lazer tedavisinde cildin altındaki yaralı kollajene ısı verilir. Vücut yeni, sağlıklı kolajen üretirken cilt yenilenir ve yaranın iyileşmesi de hızlanır. Lazer tedavisinin iki türü vardır;

Ablatif lazer tedavisi: Lazer yara etrafını kaldırmaya, yeni, pürüzsüz görünümlü cilt alanı üretmeye yardımcı olur.
Ablatif olmayan lazer tedavisi: Lazer lekeye neden olan hasarı onarmaya yardımcı olur, yeni kolajen üretimini uyarır ve böylece pürüzsüz bir görünüş elde edilir.

Hangi sivilce tehlikelidir?

Sivilceler genellikle tehlikeli oluşumlar değildir, tıbbi tedaviye çabuk yanıt verirler. Ancak iltihaplı kistler ve aknenin en şiddetli formlarından biri olan akne konglobata çok ağrılıdır ve tedavi edilmezse iz bırakma olasılığı çok yüksektir.

Sivilce tedavisinde doğal yöntemler:

Sivilceye iyi gelen gıdalar ve şifalı bitkiler

Sivilce tedavisinde tıbbi yöntemlerin yanında destekleyici olarak doğal yöntemler de kullanılabilir. Ancak özellikle sivilceniz orta şiddette veya şiddetli seviyedeyse bir dermatoloğa danışmadan hiçbir tedavi uygulamayın.

Sirke sivilceye iyi gelir mi?

Elma sirkesi, içerdiği organik asitler sayesinde bakteri öldürücü özellikte olmasına rağmen, akneye neden olan bakteriler üzerinde etkili olabileceğine dair yeterli kanıt yok. Ayrıca kullanmadan önce elma sirkesini mutlaka seyreltmeniz gerekecektir. Bu da içerdiği asit konsantrasyonunu azaltır. Özet olarak sivilce tedaviniz için elma sirkesi kullanmadan önce doktorunuza danışın.

Selülit nedir, nasıl geçer? Selülitin nedenleri ve doğal tedavisi

Bal sivilce tedavisinde işe yarar mı?

Bal, sivilceler için sihirli bir ilaç değildir ancak doğal bir antibakteriyeldir ve iltihaplı sivilcelerde etkili olabilir. Ancak mutlaka doğal, işlenmemiş, ısıtılmamış, çiğ bal kullanmanız gerekir. Özellikle Manuka balı sivilce tedavisinde en etkili tür olarak bilinir.

Balı direkt olarak cildinize sürebilirsiniz ya da yoğurt, öğütülmüş yulaf, muz ezmesi ya da esmer şekerle karıştırarak uygulayabilirsiniz. Maskeyi yüzünüzde 10-15 dakika kadar beklettikten sonra ılık suyla durulayın ve nemlendirici sürün.

Sarımsak sivilceyi iyileştirir mi?

Sarımsak antibakteriyel, antifungal, antiviral ve antiseptik özelliklere sahiptir. İçerdiği allisin, sivilceye neden olan bakterileri öldürmeye yardımcı olur. Düzenli kullanımda cildi temizleyebilir ve sivilce oluşumu engelleyebilir. İltihabı azaltarak akne tedavisini destekler.

Akne tedavisi için:

3-4 diş sarımsağı soyun ve ezin. Direkt olarak sivilceli bölgeye uygulayın. Birkaç dakika bekledikten sonra suyla durulayıp kurulayın. Eğer cildinizde yanmaya veya kaşıntıya neden olursa hemen cildinizi temizleyin.
Cildiniz hassas ise sarımsağı sulandırarak da kullanabilirsiniz; 2 diş sarımsağı ezin ve 1 yemek kaşığı su veya gül suyuyla sulandırıp cildinize sürün. Birkaç dakika bekleyip yıkayın ve kurulayın.

Limon sivilceye iyi gelir mi?

Limonun içerdiği sitrik asidin sebum üretimini azaltarak sivilceyi kurutabileceği ve sivilceye neden olan bakteriler üzerinde etkili olabileceği söylense de konuyla ilgili daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Ayrıca limon güçlü bir meyvedir ve ciltte kuruluk, yanma, batma, kaşıntı kızarıklık gibi yan etkilere neden olabilir. Bunun dışında güneş yanığı ve güneş lekesi riskini arttırabilir.

Sivilceli yüze ne iyi gelir?

Eğer sivilceniz şiddetli değilse tıbbi tedavilerin yanında bazı doğal yöntemler de kullanabilirsiniz. Özellikle doğal, işlemden geçmemiş bal (Manuka balı önerilir), ezilmiş sarımsak ve limon suyu yüz sivilcelerinde etkili olabilir. Ama kullanmadan önce bir dermatoloğa danışmak gerekir.

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Acne - NIH2- Acne - Medline Plus3- Acne - Nidirect4- Acne - Better Health Channel

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle