Salmonella nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavisi

3 Mayıs 2022 | Kategori: Enfeksiyonlar, Sağlık Sözlüğü Print

0 Paylaşım

Salmonella, insanlarda ishale neden olabilen zararlı bir bakteridir. Bazı türleri tifo, paratifo gibi ateşli hastalıklara neden olurken, diğerleri salmonelloz adı verilen akut bağırsak enfeksiyonuna yol açar. Mide bulantısı, kusma, ishal ve ateş gibi belirtilere neden olan salmonelloz bir tür gıda zehirlenmesidir. Dışkıyla kirlenmiş sular, iyi pişmemiş et, yumurta, pastörize edilmemiş süt ürünleri, yıkanmamış meyve-sebze ile bulaşabilir. Genellikle 4-7 gün süren salmonella enfeksiyonları, çoğu kişide kendiliğinden geçer. Ancak, ishal şiddetlenir ya da enfeksiyon kan dolaşımına yayılırsa çok tehlikeli olabilir ve antibiyotik tedavisi gerekir. Gıdaların iyi yıkanması, pişirilmesi ve ellerin sık yıkanması salmonella enfeksiyonundan korur. Son günlerde Kinder Sürpriz yumurtaları nedeniyle gündeme gelen salmonella enfeksiyonu ile ilgili her türlü bilgiyi bu yazımıda bulabilirsiniz.

İçindekiler

Salmonella nedir?

Salmonella, birçok farklı tipi olan bir bakteri grubunun adıdır. İki binden fazla alt türü vardır ama sadece bazı türleri insanda enfeksiyona neden olur. Kimi türleri, insanlarda tifo, paratifo gibi yaşamı tehdit eden hastalıklara neden olur. Salmonelloz enfeksiyonu, özellikle bağırsakları etkileyen bakteriyel bir tür gıda zehirlenmesidir. Yaz aylarında daha sık görülür. Bakteriler, insan veya hayvan dışkısından diğer insan ve hayvanlara geçer. (1)

Gıda zehirlenmesi neden olur? Belirtileri, ilk yardım ve tedavisi

Salmonella neden olur?

Salmonella enfeksiyonlarının çoğu, dışkı ile kirlenmiş yiyecek ve içme sularından bulaşır. Gıdalar, bakteri bulaşmış çiğ ete dokunduktan sonra ellerini iyice yıkamayan kişiler tarafından hazırlandığında tehlikeli hale gelir. Bakteri bulaşmış sularla sulanan veya yıkanan gıdalardan bulaşabilir. Kirli sulardan toplanan deniz ürünlerine bakteri bulaşabilir. İnsanları hasta eden enfeksiyonların çoğu tavuk, inek, domuz, kaplumbağa ve kertenkele gibi hayvanlardan bulaşabilir. (2)

Salmonella bakterileri

Salmonella kimler için daha tehlikelidir

Bakteri bulaşan çoğu sağlıklı insan hastalanmaz, şiddetli salmonella enfeksiyonu geçirme olasılığı yüksek olan risk grupları şunlardır:

Bebekler, 5 yaşın altındaki çocuklar
Kanser, HIV, AIDS hastaları gibi bağışıklık sistemi zayıf olanlar
Mide koruyucu ilaç kullananlar
65 yaş üstü yaşlılar
Kronik sağlık sorunları olanlar
Hamileler
Ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalığı olanlar

İshal nedir? İshale ne iyi gelir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Salmonella nasıl bulaşır?

İnsanlar, çeşitli kaynaklardan salmonella kapabilir. Hastalık kişiden kişiye bulaşabilmesine rağmen genellikle gıda kaynaklıdır. (3)

Salmonella bulaşma riskini arttıran faktörler

Çiğ veya az pişmiş et, kümes hayvanları, deniz ürünleri, yumurta, yıkanmamış meyve ve sebzeler yemek
Enfekte olmuş hayvanlara veya dışkılarına temas
Bakteri bulaşmış nesnelere dokunduktan sonra ellerin iyice yıkanmaması
Bakteri bulaşmış su içmek
Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri
Bakteri bulaşmış yüzeylerde hazırlanan yiyecekleri yemek

Salmonella belirtileri

Enfeksiyondan 12-72 saat sonra ishal
Ateş, titreme,
Karın ağrısı, baş ağrısı
Mide krampları,
Mide bulantısı ve kusma
İştahsızlık
Dışkıda kan

Salmonella belirtileri genellikle enfeksiyon kaptıktan 6 saat ila 6 gün sonra başlar ve 4-7 gün sürer. Kuluçka süresi birkaç saatten 2 güne kadar değişebilir. Bununla birlikte çoğu insanda, hiçbir semptom görülmeyebilir; bazılarında da semptomlar birkaç hafta sürebilir. (4)

Salmonella teşhisi ve testi

Salmonella semptomları birçok hastalığın belirtilerine benzer. Doğru tanı koymak için hastadan dışkı örneği alınır. Bunun yanı sıra kan ve idrar gibi ek testler istenebilir.

Mide bulantısı neden olur? Bulantı ve kusmaya ne iyi gelir?

Salmonella öldürür mü?

Bazı kişilerde, enfeksiyon sona erdikten sonra eklemlerinde reaktif artrit adı verilen ağrı gelişir. Reiter sendromu olarak da bilinen bu komplikasyon aylarca sürebilir ve kronik artrite dönüşebilir. Eklem ağrısının yanı sıra gözlerde tahriş ve idrar yaparken ağrıya neden olur. Bazı salmonella türleri ölümcül bir hastalık olan tifo ateşine neden olur. Şiddetli vakalarda, bakteriler kan dolaşımına girerek karaciğere veya diğer organlara yayılabilir. Sinir sisteminde enfeksiyona ve ciddi hastalıklara neden olabilir. Bu aşamada tedaviye erken başlanmazsa ölüme yol açabilir. (5)

Salmonella tedavisi

Çoğu insan 4-7 gün içinde iyileşir ve tedaviye ihtiyaç duymaz. Ancak şiddetli ishali olan veya 1 haftadan uzun süredir hasta olan kişinin hastaneye yatırılması antibiyotik tedavisi gerekebilir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

İshal nedenli aşırı su kaybını (dehidrasyon) önlemek için damardan serum verilmesi
Krampları azaltmak ve ishali durdurmak için antimotilite ilaçları
Ağır hastalar ve kan dolaşımında bakteri bulunanlar için antibiyotikler tedavisi

Salmonella tedavisi kaç gün sürer?

Salmonella kaynaklı gastroenterit semptomları genellikle bir hafta içinde tedavi olmaksızın iyileşir, ancak bazı kişilerin bağırsaklarının normale dönmesi birkaç ay sürebilir. (6)

Salmonellaya ne iyi gelir?

İç çamaşırları, nevresimleri, havluları çamaşır makinesinde en sıcak ayarda yıkayın
Klozet kapaklarını, klozetleri, lavaboları, muslukları deterjan ve sıcak suyla temizleyin
Semptomları hafifletmek doktora danışarak ağrı kesici ve ateş düşürücü verilebilir
Hasta ishal nedeniyle kaybettiği sıvıyı yerine koyması için bol su içmelidir.
Gereksiz antibiyotik kullanımı mide ve bağırsaktaki iyi bakterilerin çoğunu öldürerek salmonella enfeksiyonu ile savaşmayı zorlaştırır.
Antasitler midenin asit seviyesini düşürerek bakterilerin hayatta kalmasını kolaylaştırır.

Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

Salmonella ve gıda zehirlenmesi aynı şey mi?

Salmonella, bakterilerin neden olduğu en yaygın gıda zehirlenmesi türlerinden biridir. Gastroenterit, septisemi ve enterik ateş salmonellozun 3 klinik formunu tanımlar. Salmonelloz genellikle insanlarda kendi kendini sınırlayan bir gıda zehirlenmesi (salmonella gastroenteriti) şeklini alır. Tifo ateşine ve diğer enterik ateşlere neden olan salmonella, kişiden kişiye fekal-ağız yoluyla yayılır. Besinlerle alınarak sindirim sistemine ulaşan ve toksinler üreten patojenik salmonella gıda zehirlenmesine yol açar. Akut inflamatuar yanıt ishale neden olur.

Salmonella ve E. Coli arasındaki farklar

Her ikisi de gıda zehirlenmelerine yol açan bakterilerdir. Birçok yönden benzer olmalarına rağmen Salmonella ve E. coli/Escherichia coli farklı bakteri türleridir:

Salmonella, bir bakteri grubunun adıdır, yüzlerce alt tipi vardır; E.Coli bağırsaklarda yaşayan bir bakteri türüdür, genellikle koli basili olarak bilinir.
Salmonella daha patojeniktir; E. coli’nin çoğu türü zararsızdır.
Her ikisi de insan bağırsaklarında yaşar, ancak E.Coli miktarı daha çoktur. (7)

Kolera nedir? Nasıl bulaşır? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Salmonelladan nasıl korunmak gerekir?

Salmonella, farklı gıdalarda değişen sürelerde yaşayabilir, enfeksiyonu önlemenin en iyi yolu hijyen kurallarına uymaktır:

Ellerinizi sık sık yıkayın.
Pişirme kaplarını ve çalışma yüzeylerini temiz tutun,
Et ve sebze gibi farklı türde yiyecekleri tutmadan önce ellerinizi yıkayın; kesme tahtalarını, mutfak aletlerini, tezgahı iyice temizleyin.
Taze sebze ve meyveleri yemeden önce iyice yıkayın.
Yiyecekleri önerilen sıcaklıkta pişirin; uygun şekilde pişirme veya pastörizasyon salmonella bakterisinin hayatta kalmasını zorlaştırır. Özellikle et, yumurta ve yumurta içeren yiyecekleri iyice pişirin.
Buzdolabını 4 °C’de tutun, yedikten sonra yiyecekleri 30 dakika içinde buzdolabına koyun.
Pişmiş ve çiğ yiyecekleri ayrı tutun.
Çiğ yumurta veya çiğ (pastörize edilmemiş) süt içeren yiyecekleri yemeyin veya içmeyin.
Yılan, kertenkele, kaplumbağa gibi sürüngenleri veya kuşları elledikten sonra ellerinizi sabunla yıkayın.
Banyoyu kullandıktan, bebeğin altını değiştirdikten ve bahçecilikten sonra; yemek hazırlamadan veya yemeden önce ellerinizi sabunla iyice yıkayın.
Kullanılmış bulaşık bezlerini düzenli olarak temiz olanlarla değiştirin
Evcil sürüngenlerin yaşlılar, hamileler, küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerle aynı evde yaşamaları önerilmez.