Şalgam, sağlık için çok faydalı bir kök bitkisidir. Pişmiş veya çiğ olarak tüketilebilir. Bol miktarda lif içeren bu sebze, vitaminler ve mineraller bakımından da çok zengindir. Yüksek antioksidan özelliğiyle bağışıklık ve sindirim sistemini güçlendirir. Başta kanser ve diyabet olmak üzere birçok kronik hastalığın gelişmesini engeller. Kalbi korur, kan şekerini düzenler ve vücuttaki iltihabı azaltır. Düşük kalorili bir besin olan şalgam, harika bir diyet sebzedir. Şalgam suyu yüksek oranda tuz içerdiği için hamilelikte dikkatli tüketilmelidir.
İçindekiler
Turpgiller ailesinden olan şalgam, bol lifli bir kök bitkisidir. Hem kökü hem de yaprakları lezzetli ve besleyicidir. Pişmiş veya çiğ olarak tüketilebilir. Antioksidanlar, protein, karbonhidrat ve vitamin çok zengindir. Düşük kalorili bir sebzedir; yağ ve kolestrol oranı sıfırdır. Şalgam yaprakları, şalgam köklerine kıyasla daha fazla besin içerir. Salatası, suyu ve yemeği yapılabilen şalgam, pek çok kronik hastalığın gelişmesini engelleme özelliğine sahiptir. (1)
Küp küp doğranmış 1 su bardağı çiğ şalgam yaklaşık 36 kaloridir.
Zengin vitamin ve mineral içeriğine sahip olan şalgam, aynı zamanda güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Başta A vitamini olmak üzere, B6, C vitamini ve K vitaminine ek olarak magnezyum, sodyum, bakır, çinko, fosfor, demir, ve folat gibi önemli mineraller içerir. (2)
Bol miktarda C vitamini ve askorbik asit içeren şalgam, bağışıklık sistemini destekler. Beyaz kan hücrelerinin ve antikorların üretimini destekleyen C vitamini, aynı zamanda antioksidan işlevi görür. Düzenli şalgam tüketmek bağışıklığı sistemini güçlendirir. (3)
Yüksek potasyum ve antioksidan içeriğine sahip olan şalgam, kalp için çok faydalıdır. Anti-inflamatuar etkileriyle kalp krizi ve felç riskini önleyebilir. Kan damarları ve atardamarlardaki yağlanmayı ve baskıyı azaltabilir. Ayrıca, lifli yapısıyla kötü kolestrolü düşürmek için de mükemmel bir sebzedir.
Bol miktarda lif içeren şalgam sindirim sistemi için çok yararlıdır. Bu besinlerden biri olan şalgam, mide sorunlarının tedavisine yardımcı olur. Bağırsak aktivitesini düzenlemede etkilidir. Kabızlık, kramp ve şişkinlik gibi sindirim sorunlarını engeller.
Havucun faydaları nelerdir? Havuç suyu nasıl yapılır, neye iyi gelir?
Şalgamda bulunan antioksidanlar ve glukozinolatlar kanser hücrelerinin çoğalmasını ve yayılmasını önler. Glukozinolatlar, kansere sebep olan oksidatif stresi de azaltır. Yapılan araştırmalar şalgam tüketmenin meme kanseri, prostat, akciğer ve kolon kanserine yakalanma riskini düşürdüğünü göstermiştir. (4)
Vitamin ve antioksidanlar bakımından zengin bir kaynak olan şalgam, kan şekerini düşürmek için ideal bir sebzedir. Düşük kalorili ve düşük glisemik indeksli bu sebze, kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olur. Ayrıca, içeriğindeki kuersetin bileşiği sayesinde insülinin duyarlılığını artırır.
Şalgamın yeşil kısımları alfa-lipoik asit olarak bilinen bir antioksidan içerir. Bu, diyabetli hastalarda glikoz seviyelerini düşürür ve insülin duyarlılığını artırır. Yapılan bilimsel araştırmalar, şalgam tüketen tip 1 diyabetli kişilerin kan şekeri düzeylerinin düştüğünü göstermiştir. Ayrıca, şalgam tüketen Tip 2 diyabetli kişilerin kan şekeri, lipid ve insülin düzeylerinin iyileştiği gözlenmiştir.
Anti-inflamatuar etkileri bulunan şalgam, birçok kronik hastalığa karşı korur. Şalgamın yaprakları omega-3 yağ asitleri ve K vitamini içerir. Bu sayede iltihaplanmayı azaltır. Şalgamda bulunan arvelexin ise hücre dokusunu iltihaba karşı korur. Gut, artrit veya kronik ağrılar gibi sağlık sorunlarınız sık sık şalgam tüketebilirsiniz.
K vitamini neye yarar? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği
Şalgam suyunun içerdiği potasyum yüksek tansiyonu önler ve kan basıncını dengeler. Birçok kronik hastalığı önlemeye yardımcı olacak anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Bağışıklık ve sindirim sistemini güçlendirir. Ayrıca kilo verme sürecini destekleyebilir.
Demir ve C vitamini gibi bileşikler enerjiyi yükseltmek için faydalıdır. Potasyum, kalsiyum, vitaminler açısından zengin olan şalgam, kan akışını hızlandırarak cinsel gücü artırabilir. Afrodizyak etkisi olduğu için libidoyu da yükseltebileceği de söylenmektedir.
Kandaki hemoglobin seviyesinin düşmesiyle vücutta kansızlık (anemi) oluşur. Şalgam hem hemoglobini yükseltir hem de demir bakımından zengin olduğu için düzenli tüketildiğinde kansızlığı engelleyebilir.
Şalgam suyu, mor havucun özü ile yapılır. Öncelikle, bulgur unu mayalanarak 1 hafta bekletilir. Maya iyice ekşidikten sonra sulandırılır ve dut ağacından yapılan özel tahta fıçılara bırakılır. Ardından, mor havuç iyice temizlenip kaynatıldıktan sonra bu fıçılara konulur ve üzerine de şalgam turpu yerleştirilir. Tahta fıçılarda 1 hafta daha bekletilen bu karışımın içine tuz ilave edilir. Fıçı içinde olgunlaştırılan şalgam, bekleme süresi sonunda süzülerek içime hazır hale getirilir.
Magnezyum nedir? Neye iyi gelir? Mg eksikliğinin belirtileri ve tedavisi
Düşük kalorili ve düşük glisemik indeksli bir sebze olan şalgam, kilo vermek için ideal besindir. İçeriğindeki kalsiyum miktarı sayesinde metabolizmayı hızlandırır. Yüksek miktarda lif içermesi nedeniyle sindirime yardımcı olur. Ayrıca uzun süre tok hissettirerek iştahı kesebilir. Diyet programına şalgam eklemek kilo kontrolüne yardımcı olabilir.
Özel bir şalgam diyeti yok. Ancak şalgamı eğer diyet yapıyorsanız beslenme listenize ekleyebilirsiniz. Şalgamın yeşil yapraklarını salatalara eklemek, kökünü ince ince dilimleyip fırında pişirerek sağlıklı cipsler hazırlamak seçeneklerden bazıları. Ayrıca küp küp doğradığınız şalgamı ızgara sebzelerle karıştırabilirsiniz. İçerisindeki tüm vitamin ve minerallerden yararlanmak için smoothie’lere ekleyebilirsiniz. En bilinen haliyle kökünden elde edilen suyu içebilir ya da turşusunu yapabilirsiniz.
Öncelikle şalgamı, bir fırça yardımıyla ovalayıp bol suyla yıkayın. Hem çiğ hem de pişmiş olarak tüketebilirsiniz. Salatalara, çorbalara, sebze yemeklerine ilave edebilir, turşusunu kurabilir, köklerinden püre yapabilir veya fırınlayarak sağlıklı cipsler hazırlayabilirsiniz. En sağlıklı tüketme yöntemleri; suyunu içmek veya çeşitli sebze-meyvelerle birlikte smoothie’lere eklemektir. Nemi alınmış şalgam yeşilliklerini peçeteye sararak, uzun süre buzdolabında muhafaza edilebilirsiniz.
Şalgam hem çiğ hem de pişmiş olarak tüketilebilir. İki türlüsü de sağlık için çok faydalıdır. Ancak olgun şalgamların lezzetini arttırmak için yemeden önce pişirilmesi önerilir.
İltihaba neden olan besinler! İltihap kurutan şifalı bitkiler ve kürler
Erkekler için tavsiye edilen günlük K vitamini alımı 120 mcg’dir. Kadınlar için ise bu oran 90 mcg’dir. Bu nedenle bir bardak küp küp doğranmış çiğ şalgam, günlük önerilen miktardan fazlasını sağlayacaktır .
Çok faydalı bir besin olan şalgamı hamileler rahatça tüketebilirler. Antioksidan özelliğiyle hamilelerin bağışıklığını güçlendirir. Hamilelikte yaşanan sorunlardan biri olan kabızlığa iyi gelir. Anne ile bebeğin göz sağlığını korur. Ancak şalgam suyu tuz oranı yüksek bir besin olduğundan, hamilelikte doktora danışmadan tüketilmemelidir.
Şalgam, lahana, brokoli, soğan ve sarımsak gibi besinler, tüketim sonrası gaz ve şişkinlik yaratabilir. Bu nedenle emziren annelerin dikkatli tüketmesi önerilir.
Yüksek antioksidan içeriğiyle birçok hastalıktan korusa da şalgamın bazı riskleri olabilir. Örneğin tiroid bezini etkileyebilecek ve hormonun işleyişine müdahale edebilecek bazı bileşikler içerir. Ayrıca böbrek taşı olan kişilerde komplikasyonlara neden olabilir. Böbrek ve tiroid sorunları olanlar, şalgam tüketmeden önce mutlaka uzmana danışmalıdır.
Aronya neye iyi gelir? Nasıl tüketilmelidir? Faydaları ve zararları
Şalgam, fazla tüketildiğinde hazımsızlık veya şişkinlik gibi sindirim problemleri yaratabilir. Böbrek ve tiroid sorunları olan kişiler için zararlı olabilir. Ayrıca şalgam suyu yüksek oranda tuz içerdiği için hamilelikte tüketmek sakıncalı olabilir.
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Phytochemical and Health-Beneficial Progress of Turnip,2- Turnips, raw,3- A Critical Review on Phytochemical Profile and Biological Effects of Turnip,4- Glucosinolates in Brassica vegetables,5- Bioactive Properties and Phenolic Compound Profiles of Turnip,6- Phytochemical characterization of turnip greensYAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?