Saç kıran’ın nedenleri ve tedavisi

Bu makalenin amacı saç kıran (Alopesi Areata-AA) hastalığı hakkında daha çok bilgi edinmenizdir. Bu yazıda saç kıranın ne olduğu, nedenleri, belirtileri, neler yapılabileceği, tedavisi ve hastalığın bulaşıcı olup olmadığı konusunda kapsamlı bilgi edinebilirsiniz. Saç kıran (Alopesi Areata) vücudun kendisinin yaptığı pek çok hastalıktan biridir. Vücut savunma hücreleri mikroplarla uğraşacağına kendi kıl hücrelerini saldırır ve tutulan bölgede para şeklinde dökülmeler şeklinde belirtilerle kendini gösterir. Hastaların çoğunda belli alanlarda dökülme olurken bazı hastalarda ise tüm saç (alopesi totalis) veya tüm vücut kılları (alopesi üniversalis) dökülebilir. Dökülme öncesi deride herhangi bir kızarıklık, kepeklenme veya su toplama gibi ön belirtiler görülmez.

Saç dökülmesinin nedenleri ha­len tam olarak bilinmemekle beraber, genetik yatkınlık, immümolojik faktörler (humoral immünite, hücresel immünite, sitokinler), melanosit anormallikleri, keratinosit dejenerasyonu, nörolojik faktörler, enfeksiyonlar ve varolan bu faktörleri tetiklediği düşünülen emosyenel stres üzerinde durulmaktadır. Farklı şekillerde görülebilen bu dökülmelere genellikle tırnak bozuklukları da eşlik etmektedir. Saç ve kıl dökülmeleri şekil ve tutulan böl­gelere göre şu türlere ayrılmaktadır;

1.  Yamasal AA; oval veya dairesel dökülme,
2.  Retiküler AA; ağ biçiminde dökülme,
3.  Ofiasis; parietal-temporal-oksipital böl­gelerde dökülme,
4.  Ofiasis inversus (sisaifo); parietal böl­gelerdeki dökülme,
5.  Diffüz Alopesi; saçlı deride diffüz olarak kıl yoğunluğunda azalma,
6.  Madarosis; kaş ve kirpiklerin birlikte dö­külmesi
7.  Alopesi totalis; tüm saçlı deri, sakal, bıyık, kaş ve kirpik dökülmeleri,
8.  Alopesi universalis; bütün saç ve vücut kıllarındaki (aksilla ve pubis de dahil) dökülmeleri tanımlar

Saç ekimi nasıl yapılır? En iyi ekim yöntemleri: FUT, FUE …

Saç kıran (alopesi areata) hastalığı nedir?

Alopesi kıl kaybı için kullanılan genel bir terimdir. Alopesi areata ise her yaşta görülebilen saç kaybının yaygın bir sebebidir. Hastalık sakal, kaş ve kirpikler, vücut, kol ve bacaklar gibi kıl bulunan her yeri etkileyebilmekle beraber, genellikle saçlı deride küçük, madeni para büyüklüğünde, yuvarlak kel alanlara sebep olur.

Saç dökülmesi neden olur, nasıl önlenir? En etkili tedavi yöntemleri

Bazen saçlı derinin tamamını tutabilir (alopesi totalis) veya saçlı deri ve vücut kıllarının tamamında da kayıp olabilir (alopesi universalis). Saç kaybının ne kadar olacağını önceden bilmek mümkün değildir. Tipik alopesi areatada kılların yeniden büyümesi aylarca bazen yıllarca zaman alabilir, fakat bu da garanti edilemez. Yeni çıkan saçlar bazen beyazdır, en azından ilk seferde beyaz saçlar büyür. Alopesi totaliste ve alopesi universaliste kılların yeniden tam olarak büyüme olasılığı düşüktür.

Saç kıranın nedenleri nelerdir?

Hastalıkta saçlar dökülür, çünkü etkilenen bireylerin kıl folikülleri, bağışıklık sistemi tarafından hastanın kendisinin olarak tanınmaz ve yabancı olarak algılanarak reddedilir (otoimmünite). Bunun neden olduğu, neden sadece belli bölgelerin etkilendiği ve kılların tekrar neden büyüdüğü bilinmemektedir.

Alopesi areatalı bir hastada tiroid hastalığı, diabet ve vitiligo (deride beyaz yamalar) gibi diğer otoimmün hastalıkların gelişimi sağlıklı birine göre daha yüksek orandadır.

Doktorunuz tiroid problemleriniz veya kan hastalığınız olup olmadığını anlamak için kan testlerinize bakmayı önerebilir. Hastalık bulaşıcı değildir, vitamin eksikliği ile ya da yediklerinizle ilgili değildir. Stres, özellikle matem, ayrılma ve kazalar gibi olaylar bazen hastalık için tetikleyici olabilir.

Saç kıran (genetik) ailesel midir?

Hastalıkta genetik bir yatkınlık vardır ve yakın aile bireyleri etkilenebilir. Ayrıca tiroid problemleri veya diabet oldukça yaygındır.

Saçkıran bulaşıcı mıdır?

Saç kıran, bulaşıcı değildir. Gerek kişiden kişiye gerekse kişinin kendisindeki bir bölgesinden başka bir bölgesine asla bulaşmaz. Saçkıran her ne kadar alışıldık dökülmelerden farklı görünsede veya mantara bağlı dökülmeye benzese de allopecia areata yani saçkıran kesinlikle bulaşıcı değildir.

Saç kıranın belirtileri nelerdir?

Saç kıranın erken dönem belirtisi bazen kafa derisinde görülen karıncalanma hissi olabilir.

Saç kıran nasıl görünür?

Hastalık tipik olarak saçlı deride bir veya daha fazla kel alanlar, düzgün yamalar şeklinde başlar, inflamasyon veya pullanma yoktur. Renkli saçlar etkilenme eğilimindedir bu yüzden yaşlılarda kel alan içinde birkaç beyaz saç kalmış olabilir. Bazen iyi sınırlı yamalar, daha nadiren saç kaybı yaygın olabilir. Kısa, incelmiş saçlar alopesi areatanın karakteristik ünlem işareti saçları olarak bilinir ve kel yamanın kenarında görülebilir. Yeniden büyüme genellikle kel alanın ortasından ince beyaz saç ile başlar, saç zamanla kalınlaşır koyulaşır ve rengini yeniden kazanır. Bazı hastaların tırnaklarında küçük çukurcuklar gelişebilir.

Saç kıran iyileşir mi?

Eğer saç kaybı yama şeklinde ise bu daha iyi seyirlidir, tedavisiz 1 yıl içinde tamamen saçlar geri gelebilir (yaklaşık %60-80). Bununla beraber ilerde saç kaybı atağı tekrarlayabilir. Eğer başlangıçta çok aşırı saç dökülmesi varsa düzelme iyi olmaz. Down sendromlu hastalarda veya şiddetli ekzeması olanlarda da hastalığın seyri iyi değildir.

Saç kıranda tedavi yaklaşımları

A- GÜNCEL TEDAVİLER VE YENİLİKLER;

1- Kortikosteroidler;

a) İntralezyonal
b) Topikal
c) Sistemik

2- Minoksidil

3- Antralin (Ditranol)

4- İmmunmodulatörler;

a) Dinitroklorobenzen (DNCB)
b) Skuarik asit dibütil ester (SADBE)
c) Difenilsiklopropenon (DPCP)

5- Fotokemoterapi (PUVA)

a ) Lokal
b) Sistemik
c) Kombinasyon tedavileri

6- Diğer tedaviler;

a) Siklosporin
b) Sulfosalazin
c) İnterferon
d) Takrolimus
e) Nikel ve izoprinozin
f) Dapson
g) imiquimod
h) Talidomid
ı) Aromaterapi
i) Kriyoterapi
j) Akupunktur
k) Timektomi
l) Selektif seratonin reuptake inhibitörleri (SSRI)

7- Nonfarmakolojik metodlar (Kozmetik yaklaşımlar)

a) Dermografi
b) Lokal saç aksesuarları (Hairpeaces)

8- Psikiyatrik tedavi yaklaşımları

9- Hasta eğitimi

B-SAÇ GELİŞİMİNDEKİ YENİ ARAŞTIRMALAR;

1)Kıl follikül kültür sistemleri

2)Saçlı deri implantasyonları

C-GEN TEDAVİSİ ÇALIŞMALARI

Saç kıran nasıl tedavi edilir?

Hafif derecede, erken dönemdeki hastalarda tedaviye gerek yoktur, onların saçları herhangi bir şey yapmadan tekrar geri gelir. Hastalığın seyrini değiştiremese de bazı tedaviler saç büyümesini artırabilir. Hastalığın kendisi fiziksel sağlığı kötü yönde etkilemezken ciddi riskler taşıyan tedavilerden kaçınılmalıdır.

Saç kıranda uygulanan tedaviler şunlardır:

• Steroid kremler ve saçlı deri uygulamaları: Kel alanlara, genellikle günde iki kez, sınırlı bir süre için uygulanır.
• Lokal steroid enjeksiyonları: Kafa derisinde ve kaşlarda uygulanır ve saç kaybının küçük yamalar şeklinde olanlarında en etkili tedavi yaklaşımıdır. Enjeksiyonlar birkaç ayda bir tekrarlanabilir. Enjeksiyon yapılan alanın kenarında küçük bir çöküklük gelişebilir, fakat bu genellikle birkaç ay sonra iyileşir. Göz çevresindeki uygulamalarda dikkatli olunmalıdır, kaşlara enjeksiyon yapıldığında, enjeksiyon sayısı arttıkça glokom gelişebilir (göz küresinde basınç artışı).
• Steroid tabletler: Steroid tabletlerinin yüksek dozu saçların yeniden büyümesini sağlayabilir, fakat tedavi sonlandırıldığında alopesi çoğu kez tekrarlar. Ağızdan steroid alımı belli bir süreyi aştığında kilo alımının yanı sıra kan basıncı artışı, diyabet, mide ülseri, katarakt ve osteoporozu kapsayan ciddi yan etkilere sebep olabilir.
• Ditranol krem: Bu krem psoriasis olarak adlandırılan başka bir deri hastalığının tedavisinde kullanılır, derinin irritasyonuna sebep olur ve bazen kel alanlara uygulandığında saç büyümesini uyarır. Kremin kullanımı güvenilirdir, fakat özellikle sarışınlarda ve açık tenli bireylerde deri ve saçı mora-kahverengiye boyar.
• Kontakt duyarlandırıcı tedavisi: Hastada kimyasal bir madde ile allerji oluşturmayı kapsar (genellikle difensipron olarak adlandırılan bir kimyasal) ve kel alana bu kimyasalın çok düşük konsantrasyonu uygulanır, genellikle haftada bir kez uygulama hafif derecede inflamasyonu devam ettirmeye yeter. Kaşıntı, bül ve boyundaki lenf bezlerinde büyüme olası sıkıntı verici yan etkilerdir. Deri renginde açılma olabilir (depigmentasyon), bu yüzden koyu tenli bireyler uyarılarak bu madde kullanılır. Bu tedavi sadece özel merkezlerde uygulanır.
• Ultraviyole ışık tedavisi: Burada alınan bir tablet veya uygulanan bir krem ile deri ışığa hassas hale getirilir, sonra kel alanlar haftada iki veya üç kez, birkaç ay boyunca ultraviyole ışığa maruz bırakılır. Tedavi sonlandırıldığında alopesinin tekrarlama olasılığı fazladır. Ayrıca bu tedavinin uzun dönemde deri kanserine yol açma riski olabilir.
• Minoksidil losyon: Kel alanlara uygulama saç büyümesine kozmetik olarak faydalı olmakla beraber bazı hastalara yardımcı olabilir.
• Antidepresan tedavi: hastalık psikosomatik sorunlara neden olabilmete ya da psikosomatik sorunlar hastalığa zemin hazurlamatadır. Bu nedenle antidepresan tedavi yararlı olabilir.

Saç kıranda yeni tedavi yöntemleri ve araştırmalar

Kıl follikül kültür sistemleri: Kıl follikül organının tümüyle izole edilerek, doku kül­türünde büyümesini sağlamayı amaçlar. Bu sistem geliştirilerek tüm skalpin histokültürünün de yapıla­bilmesi önemli gelişmelerdir.

İnsan saçlı deri implantasyonları: Bir kısım araştırmacılar, fötal skalp derisinden elde edilen doku örneklerini ağır kombine immün yetmez­lik oluşturulmuş farelerin sırtına greftlediklerinde bir­kaç ay sonra kılların döküldüğünü tespit etmişlerdir. Daha sonra dökülen kılların yerine gelen kılların in­san orijinli olduğunu ve bir yıldan daha fazla büyü­meye devam ettiğini gözlemlemişlerdir. Greftlenen doku 6 ay sonra histolojik olarak incelendiğinde in­san derisindeki gibi aynı doku morfolojisini gösterdi­ği, insandakinin aynısı olan ter bezi, yağ bezi ve muskulus erektör pili gelişimi saptanmıştır.

Saç kıranda gen tedavisi çalışmaları: Şimdiki bilgilerimizle kaç genin saç follikülünün morfo-genezisinde, diferansiyasyon ve büyümesinde rol oy­nadığı belli değildir. AA ve androgenetik alopesilerde muhtemelen poligenik bozukluklar olmasına rağmen kıl büyümesini etkileyen daha fazla sayıda genler tes­pit edildiği taktirde, gen tedavisinin gelecekte potan­siyel bir tedavi olacağı kaçınılmaz görünmektedir¹³.

Bu bilgilerin ışığı altında sonuç olarak şunları söyle­yebiliriz; AA genellikle spontan iyileşebilen bazen de kronikleşip çok yaygın şekle dönebilen bir hastalıktır. Tedavi seçiminde etyolojiye yönelik yaklaşım önemli olup, lezyonun yeri ve boyutu, hastanın yaşı, cinsiye­ti, gebelik ve emzirme durumları gözönünde bulun­durulup yan etkisi en az ilaçlardan başlanarak, ce­vap alınamadığı taktirde, basamak basamak daha etkili ilaçlar ve bunların 2’li, 3’lü, 4’lü kombinasyonla­rı denenmelidir. Hastaların sosyal yaşam kalitesi dü­şünülerek, kozmetik yaklaşımlar ve psikiyatrik destek tedavilerinin de önemli olduğu kanaatindeyiz.

Saç kırana ne iyi gelir?

Siz bir hasta destek grubuna katılarak diğer hastalarla tanışabilir, böylece hastalığınıza daha kolay alışabilirsiniz. Saçın, saçlı deriyi güneşten korumada önemli fonksiyonu olduğu unutulmamalıdır. Bu yüzden başınızdaki kel alanlara güneş koruyucu sürmelisiniz yada şapka kullanarak güneşten korunmalısınız, böylece uzun süre güneş hasarının yapacağı değişimleri de azaltmış olursunuz. Eğer yeniden büyüyen saçlarınız rengine yavaş dönüyorsa boyamanızda sakınca yoktur.

Saç kıranda saç ekimi yapılabilir mi?

Bu hastalarda saç ekimi yapılırsa ekim yapılan alanda da dökülme gözlenebilir. Tedaviye başlamadan önce gebeyseniz, emziriyorsanız, dahili hastalıklarınız varsa veya farklı sebeplerden düzenli ilaç kullanıyorsanız doktorunuzu mutlaka bilgilendiriniz.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör