Hormonal ve kalıtsal saç dökülmesi (Alopecia androgenetica): Daha çok erkeklerde nadir olarakta kadınlarda görülür. Erkeklerde yetişkinlik çağında başlar. Kadınlarda ise menopoz döneminde görülür. Bu saç tipine sahip olanların saç kökleri, vücuttaki testosteron hormonundaki dalgalanmalara karşı çok duyarlı olduğu için saç kökleri çabuk ölmektedir.
Saç kıran (Alopesia areata): Başın veya yüzün belirli bir yerinde sebebi pek bilinmeyen bir şekilde saçların dökülmesidir. Genellikle ilerleyen dönemde dökülen saçların yerine yenisi çıkmaktadır.
Saç dökülmesi neden olur, nasıl önlenir? En etkili tedavi yöntemleri
Kadın tipi saç dökülmesi (Alopecia diffusa) : Bu tip saç dökülmesi sadece kafadaki değil, vücudun her yerindeki kılların dökülmesi veya incelmesi olarak görülebilir. Alınan ilaçlar (Örneğin: Heparin, Zytostatika), extrem diet, bu tür dökülmeye sebep olabilmektedir. Sebep ortadan kalkınca, saçlar tekrar normal kalınlığına döner ve dökülen saçların yerine yenisi çıkar.
Bunun dışında, stres, enfeksiyon, alınan ilaçlar vs gibi birçok sebepten kaynaklanan saç dökülme tipleri vardır. Örneğin: Alopecia totalis, Alopecia universalis, Alopecia toxic, Alopecia psychosomatic, Alopecia cicatricial, Alopecia adnata, Alopecia follicularis, Alopecia senilis, Alopecia neurotica, bunlardan bazılarıdır.
Anagen fazı : Bu evre erkeklerde 2–4 yıl, kadınlarda 4–5 yıl kadar sürer, bu evrede saçlar günde 0,3 cm büyür.
Katagen fazı : 2–3 hafta süren yeniden bir yapılanma fazıdır bu geçiş döneminde matrix yeni hücre üretimi için yeniden yapılanmak için faliyete geçer ve folikülerde kısalma olur.
Telogen fazı : 2–4 hafta süren bir süreçtir bu sürede papille ve foliküleler yenilenir.
*** Kalıtsal Kelliğin Sorumlusu Kök Hücrelerde Saklı. ***
Eğer saç dökülmesi kalıtsal nedenlerden kaynaklanıyorsa, kişi büyük bir ihtimalle gelecekteki yaşantısında kellik problemi ile karşı karşıya kalacak demektir. Kalıtsal saç dökülmesinden kaynaklanan kelliğin sebebi son yıllara kadar pek bilinmediği için kelliğe karşı etkili bir çözüm bulunamamıştı. Son yapılan çalışmalarla bu önemli soruya cevap bulundu ve gelecekte olası bir kök hücre tedavisi ile dökülen saçların yerine yenisi çıkabilecek. (Şimdilik kesin değil ama bu konuda yapılan çalışmalar umut veriyor.)
Kalıtsal kelliğin sebebinin anlaşılabilmesi için, saçın nasıl çıktığının tam olarak anaşılması gerekiyordu. Daha önce yapılan araştırmalarda, saçın çıkmasına sebep olan moleküler bir sinyalin varlığı tepbit edilmişti, ama bu sinyalin kaynağı tam olarak bilinmiyordu.
Yale üniversitesindeki araştırmacılar tarafından yapılan ve popüler bilim dergisi Cell’de yayınlanan bir makalede, bu soruya cevap bulundu.
Araştırmacılar, saç çıkmasını başlatan sinyallerin, kafa derisinin altında yer alan yağ tabakasının içerisindeki kök hücreler tarafından verildiğini bulmuşlardır.
Yapılan araştırmalar, kalıtsal kellerin kafa derisindeki yağ tabakasının inceldiğini (adipogenesis) gösteriyor. Ama var olan yağ tabakasının içerisinde hala kök hücrelerinin bulunması kalıtsal nedenlerden dolayı oluşan kelliğin tedavisinde büyük umutlar vaat ediyor.
“Dökülen saçlar tekrar çıkacak mı?” sorusuna olumlu bir cevap verebilmek, ancak var olan bu kök hücrelere tekrar sinyal gönderme kabiliyeti kazandırılmasıyla mümkün.
Eğer saçsız bölgelerdeki yağ dokusu içerisinde bulunan kök hücrelerin tekrar sinyal göndermesi başarılabilir ve saç folikülü ile tekrar temasa geçmesi sağlanabilirse, saç olmayan bölgelerden yeniden saç çıkması olanaklı hale gelebilecek.
Farelerle yapılan çalışmalarda, Progenitor cell adı verilen başka bir öncü kök hücrenin de, yağ hücrelerinin üretilmesinde ve saçların yeniden çıkmasında rol oynayan, PDGF (platelet derived growth factors) hormonunu ürettiği tespit edilmiştir. Aynı sinyallerin insanlar da saç büyümesine katıldığı tespit edilirse, kök hücre transferi ile kalıtsal kellik tedavi edilebilecek.
Mehmet Saltuerk
++++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltuerk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++++
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?