Rota virüsü nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri, tedavisi ve aşısı

121 Paylaşım

Rota virüsü bebek ve çocuklarda şiddetli mide ve bağırsak iltihabına neden olan çok yaygın bir viral enfeksiyondur. Hemen hemen bütün çocuklar, 5 yaşına kadar bu hastalığa yakalanırlar. Rotavirüs enfeksiyonu oldukça bulaşıcıdır. Sulu ishal, kusma ve ateş gibi semptomlarla kendini gösteren rotavirüs, gelişmekte olan ülkelerde yılda yaklaşık yarım milyon çocuğun ölümüne neden olmaktadır. Kuluçka süresi yaklaşık iki gündür. Hastalık genellikle üç ila dokuz gün sonra kendi kendine iyileşir. Semptomlara yardımcı olacak ilaçlar olsa da rota virüsü tedavi edebilecek ilaç yoktur. Rotavirüs enfeksiyonunu önlemek için aşı mevcuttur ancak aşılanmış çocuklar bile bir kereden fazla bu hastalığı geçirebilirler.

İçindekiler

Rota virüsü nedir?

Rotavirus, özellikle 2 yaşından küçük çocuklarda ciddi ishale neden olan viral bir enfeksiyondur. 5 yaşın altındaki çocuklarda tüm ishal vakalarının neredeyse yüzde 10’u rota virüsü nedeniyledir. Enfeksiyon ve buna bağlı ishal, küçük çocukların vücut sıvılarını çok hızlı bir şekilde kaybetmelerine ve dehidratasyona neden olduğu için tehlikeli olabilir. Enfeksiyonlar en çok kış ve ilkbaharda görülür. Virüs yetişkinlere oranla çocuklara daha kolay bulaşır. Ancak günümüzde çocukları rotavirüse karşı koruyan bir aşı mevcuttur.

Çocuklarda orta kulak iltihabı neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Rota virüsü nasıl bulaşır?

Rotavirüs hastalığı oldukça bulaşıcıdır ve hastalıklı bir kimsenin kusmuğu ve dışkısı kanalıyla şu yollardan yayılır:

kişiden kişiye temas; örneğin hasta olan bir kimseye veya virüsü elinde taşıyan bir kimseye dokunmak
hastalık bulaşmış olan eşyalar
hastalık bulaşmış olan yiyecek ve içecekler

Virüs aynı zamanda öksürme ve hapşırma ile de yayılır.

Rota virüsü belirtileri nelerdir?

Yüksek ateş
Sulu ishal
Midede rahatsızlık hissi
Kusma
Karın krampları
Huzursuzluk ve halsizlik
Sıvı eksikliği nedeniyle gözlerde çökme ve göz yaşlarında azalma
Ciltte pörsüme

Semptomlar genellikle çocuk enfekte olduktan iki ila üç gün sonra ortaya çıkar. İlk belirtiler ateş, midede rahatsızlık hissi ve kusmadır. Bu semptomları karın krampları ve sulu ishal izler. İshal hafif ya da şiddetli olabilir ve üç ila dokuz gün sürebilir.

3 yaşından küçük çocuklarda şiddetli ishal dehidratasyona (sıvı kaybı) neden olduğu için tehlikelidir ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

Rota virüste dehidratasyon belirtileri:

Az idrara çıkma
Ağız ve boğaz kuruluğu
Ayağa kalkarken baş dönmesi
Ağladığında çok az ya da hiç gözyaşı olmaması
Alışılmadık uyku düzeni ya da kafa karışıklığı
Yorgunluk veya huzursuzluk ve sinirlilik
Hızlı nefes alıp verme
Uzun süre bebeğin bezinin kuru kalması

Bu semptomlardan herhangi birini fark ederseniz, mutlaka uzman bir doktora danışın ve bebeğin yeterince su tüketmesini sağlayın

Rota virüsü teşhisi nasıl yapılır?

Doktorunuz öncelikle fiziksel muayene ve semptomlar ile ilgili sorduğu sorularla teşhis koymaya çalışacaktır. Bazı durumlarda, çocuğunuzun dışkı örneği bir laboratuvara gönderilerek analiz edilebilir.

Rota virüs çocuklarda böbrek yetmezliği nedeni

Rota virüsü nasıl tedavi edilir?

Rotavirus viral bir enfeksiyondur, bu yüzden antibiyotiklerle tedavi edilemez. Bununla birlikte, enfeksiyon yakından izlenmelidir. Çünkü küçük çocuklarda ishal vücutta yüksek oranda sıvı kaybına neden olabilir. Çocuğunuzun kaç kez idrara çıktığının dair kayıt tutmak, doktoru dehidrasyonla ilgili doğru bilgilendirmenize yardımcı olacaktır. Bebekler en az altı saatte bir ve daha büyük çocuklar en az sekiz saatte bir idrar yapmalıdır. Çocuğunuzun susuz kaldığını düşünüyorsanız, doktorunuzu hemen aramalısınız.

Tedavi, su kaybını önlemek için ağızdan sıvı alınmasını (örneğin, çokça duru sıvı tüketmek) içerir. Seyreltilmemiş meyva suyu ve içeceklerden kaçınınız; çünkü bunlar su kaybını ve ishali artırabilir. Sıvı kaybını gideren içecekler eczanelerde mevcuttur.
Doktor tarafından tavsiye edilmediği takdirde çocuklar başta olmak üzere hastalara kusma ve ishali önleyici ilaçlar verilmemelidir.

Tedavide ishal durdurucu ilaçlar kesinlikle kullanılmaz.
Tedavide amaç kaybedilen su, tuz ve şekeri yerine koymaktır. Kusması olmayan çocuklarda öğünler az az ve sık sık verilmeye özen gösterilir. Ağızdan, özel olarak hazırlanmış tuzlu şekerli su karışımlarından verilerek yağsız yiyecekler tercih edilmelidir. Yoğurt, pirinçli yoğurt çorbaları, patates ve muz gibi ishale uygun besin maddeleri, bebeklerde anne sütü ve özel ishal mamaları öncelikle verilmelidir. Su kaybı olan ve kusan bebek ve çocuklar hastaneye yatırılarak damardan sıvı desteği yapılmalıdır.
Hastalıktan korunmak için hijyen kurallarına dikkat etmek gerekmektedir.
Çocukların el temizliğine büyük önem verilmeli ve kreş, anaokulu öğrencileri hasta olduklarında okula gönderilmemelidir. Ev içi bulaşları önlemek için ortak kullanılan oyuncak ve benzeri eşyaların temizliğine özen gösterilmelidir.
Emziren anneler, bebeğin altını temizledikten sonra ellerini yıkamadan bebeğe temas etmemelidir.

Çocuklarda yüksek ateş durumunda dikkat edilmesi gerekenler

Rota virüsü aşısı

Korunmada hastalık için geliştirilen rota virüs aşılarının yapılması çok önemlidir. 2 ayın üzerindeki bebeklere ilk dozu 2 aylıkken başlamak üzere, ağız yolu ile 2 veya 3 dozda aşılama Rota virüs ishallerinin önlenmesi için önemlidir. Ülkemizde iki rotavirüs aşısı bulunmaktadır: Rotarix ve Rotateq. Rotarix, 2 ve 4. ayda veya 3 ve 5. ayda olmak üzere 2 doz kullanılır. Rotateq ise 2-4-6. aylarda veya 3-5-7. aylarda toplam 3 doz uygulanır.

Rota virüsü aşısı ne zaman yaptırılır?

Aşı, 6 aydan küçük bebeklere en az 4, en fazla 8 hafta ara ile 2 dozda uygulanabiliyor. 6 aylık olmadan aşılamanın bitirilmiş olması gerekiyor. (Yani bebek 5 aylıkken ilk doz yapılması halinde 6 aylıkken 2. doz yapılamıyor; dolayısıyla o zaman ilk doz da yapılmamalı).

İdeal aşılama 2. ay ile 3. ayda başlamalı

Aşıya başlanma zamanı önemlidir. Bebek en son dozu en geç 8 aylık olduğunda alabilmelidir. Daha geç kalındıysa aşıya hiç başlanmamalıdır.

Aşı uygulaması ağız yolu iledir, enjeksiyon şeklinde değildir. Aşıdan sonra hemen beslenme mümkündür, diğer aşılarla birlikte yapılabilir, geçimsizliği yoktur. Aşıyı bebek kusarsa tekrarlanmasına gerek yoktur, içeride kalan 1-2 damla bile koruyuculuğu sağlamaya yeterlidir.

Rota virüsü aşısının yan etkileri nelerdir?

Aşının ağır yan etkisi yoktur. 6 ayın altındaki bebeklerde yapılan rotavirüs aşısına bağlı bağırsak düğümlenmesi sıklığı hastalığa bağlı bağırsak düğümlenmesi sıklığından bile daha azdır. Güvenilirliği ve koruyuculuğu yaklaşık %100 civarındadır.