Romatizma nedir? Neden olur? Romatizmanın belirtileri ve tedavisi

Romatizma, kas güçsüzlüğü ve kas ağrıları ile seyreden, kronik bir rahatsızlıktır. Her yaşta ve cinsiyette görülse de orta yaş üstü kadınlarda daha sıktır. Kişiden kişiye değişse de sırt ve bel ağrıları, görmede azalma, parmaklarda renk solması ve yorgunluk hissi tipik belirtileridir. İltihabi ve iltihabi olmayan romatizma olarak ikiye ayrılır. Tedavisi bu sınıflandırmaya göre farklılık gösterebilir. Kireçlenme, kemik erimesi, romatoid artrit ve fibromiyalji en bilinen türleridir. Tedavisinde kortizonlu ilaçlar, NSAİD’ler gibi ilaçlar reçete edilebilir. İlaç tedavisi başarısız olursa ameliyata başvurulabilir.

Romatizma nedir?

Eklemleri, kasları, deriyi, bağ gibi yumuşak dokuları, kalbi, damarları, sinir sistemini, akciğerleri, karaciğeri, gözleri hatta solunum sistemini bile tutabilir. Bu yüzden hastalığın erken dönemde teşhis edilmesi, ciddi sağlık sorunlarına engel olmak için çok önemlidir.

Romatizma neden olur?

Romatizmanın birden çok nedeni olabilir. Romatizmanın sınıflandırılmasında bu nedenler belirleyicidir. İltihabi romatizma çeşitlerinde genelde bir mikrop etkilediği eklemde iltihaplanmaya yol açar. Bağışıklık sisteminin zayıflaması da iltihabi romatizma oluşumunu tetikleyebilir. Ürik asit vb. birtakım kristallerin eklemlere ya da dokulara yerleşmesi, iltihabi romatizmanın bir diğer önemli nedenidir.(2)

Dicloflam nedir? Ne işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri

İltihabi olmayan romatizmalar; kaza, darbe sonucunda eklem ve kasların hasar görmesine bağlı olarak gelişebilir. Bazen de metabolik ya da psikolojik sorunlar iltihabi olmayan romatizmayı beraberinde getirebilir. Genetik faktörler, çevresel etmenler, cinsiyet ve yaş da romatizmayı tetikleyebilir. Ailesinde romatizma olanlar hastalığa daha yatkındır.

Romatoloji nedir? Romatolog ne iş yapar? En önemli romatolojik hastalıklar

Romatizma belirtileri

• Eklemlerde ağrı, şişlik ve hareket kısıklığı (iltihaplı romatizma)
• Şişme ve sertlik
• Sıcaklık
• Kas zayıflığı 
• Merdiven inip çıkarken, oturup kalkarken kaslarda ağrı hissetme
• Sabahları eklemlerde sertlik ve tutukluk olması
• Soğuk havalarda el parmaklarında sararma
• His kaybı (iltihaplı romatizma)
• Uykuda düzensizlik (iltihaplı romatizma)
• İştah kaybı (iltihaplı romatizma)
• Böbrek fonksiyonlarında azalma
• Damarda pıhtı oluşumu
• Felç vb. nörolojik belirtiler

Dolorex nedir? Neye iyi gelir? Kullanımı, dozu ve yan etkileri

İltihaplı eklem romatizmasının ellerdeki etkisi

Romatizma testi ve teşhisi

Doktorunuz, hastalığı teşhis etmek amacıyla size sağlık geçmişinize ve şikayetlerinize yönelik olarak birkaç soru sorabilir. Bu yüzde tüm şikayetlerinizi doğru bir şekilde doktorunuza aktarmanız gerekir. (4) Günümüzde Rheumatoid Factor (RF) Test ve C-Reactive Protein (CRP) Testi tanı için kullanılmaktadır.

Eklem sıvısı ve doku örneklerinin alınması, fiziksel muayene, radyografi, laboratuvar ve kan testleri, ve MRG  hastalığın teşhisini kolaylaştırmaktadır. (5)

Romatizma tedavisi

Romatizmanın kesin bir tedavisi olmamakla birlikte tedavi ile genelde semptomları bastırmak ve hastalığın ilerleyerek diğer organlara zarar vermesini engellemek hedeflenir.

Kortizon nedir? Ne için kullanılır? Faydaları ve yan etkileri

Romatizma ilaçları

Romatizmal hastalıkları tedavi etmek için çeşitli ilaç tipleri reçete edilir. Bazı ilaçlar sadece ağrı ve inflamasyon gibi semptomları tedavi ederken diğerleri hastalığın seyrini değiştirebilir. (6)

Romatizma tedavisinde kullanılan ilaç grupları:

• Reçetesiz asetaminofen gibi oral analjezikler (ağrı kesiciler) ve hastalığın altta yatan nedenini etkilemeyen oksikodon ve hidrokodon gibi reçeteli narkotikler (opioidler)
• Topikal analjezikler
• İbuprofen ve naproksen sodyum ve COX-2 inhibitörleri olarak adlandırılan nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), ağrı ve inflamasyonu azaltırlar

Apranax nedir? Ne için kullanılır? Dozu ve yan etkileri

• Güçlü anti-inflamatuar özelliklere sahip olan ancak uzun süre kullanıldıklarında önemli yan etkileri olan kortikosteroidler
• Vücudun bağışıklık tepkilerini ve inflamatuar süreçlerini etkileyerek romatizmal hastalıkların ilerlemesini yavaşlatan anti-romatizmal ilaçlar (DMARD)
• Biyolojik ilaçlar, vücudun inflamatuar süreçlerinde spesifik adımları hedefleyerek DMARD’ların bir alt sınıfıdır.
• Janus kinaz inhibitörleri, vücudun bağışıklık sistemi yanıtında yer alan Janus kinaz (JAK) yollarını hedef alan yeni bir DMARD alt sınıfıdır.(7)

İlaçla tedaviden yanıt alınamayan hastalarda doktor, enjeksiyonla ilaç uygulanmasına da karar verebilir. İğne ile tedavi, bir diğer alternatiftir.

Kortizon zararlı mıdır?

Uzun süreli kortizon kullanımı, kas zayıflığı, tansiyon yükselmesi, birtakım hormonal bozukluklar ve kemik erimesi gibi istenmeyen birtakım yan etkilere neden olabilir. Bu yüzden kortizon kullanan hastaların düzenli doktor kontrolüne gitmeleri önemlidir.

Kortizon nedir? Ne için kullanılır? Faydaları ve yan etkileri

Romatizma egzersizleri ve Fizik tedavi

İlaçla tedavinin yeterli olmadığı durumlarda fizik tedavi zorunlu olabilir. Bu durumda doktorunuz, size birtakım egzersizler önerir. Bel ve boyun, bilek ve el hareketlerini içeren egzersizleri her gün düzenli bir şekilde tekrar etmeniz gerekir.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon nedir? Fizyoterapist ne iş yapar?

Ameliyat

Söz konusu iltihaplı romatizma olduğunda tek çare ameliyat olabilir. Tendon tamiri, eklem zarının çıkarılması ya da eklem replasman tedavisi tercih edilebilir. Eklem replasman tedavisi ile hasar gören iltihaplı eklem çıkarılır ve yerine metal veya plastik parçalar yerleştirilir. (8)

Romatizma türleri ve iltihaplı romatizma

Temelde iltihabi ve iltihabi olmayan romatizma şeklinde iki tipi vardır. Romatizma; eklem romatizması ve yumuşak doku romatizması olarak da sınıflandırılabilir. Boyun ağrısı, bel ağrısı, kemik erimesi yumuşak doku romatizması kapsamındadır.

Romatoid artrit ve osteoartrit ise en sık görülen eklem romatizmalarıdır. Tıp dünyasında tanımlanmış 200’ü aşkın romatizma çeşidi vardır. Halk arasında en yaygın görülen romatizma türlerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

Osteoartrit

Osteoartrit, eklem ağrısı ve sertliğiyle belirgindir. Nedeni yaşlandıkça eklemlerin hasar görmesidir. Daha çok obez kişilerde görülür. Eklemlerde iltihap bulunmaz. Eklemlerde şişkinlik, eklemlerde aşırı kullanım ya da uzun süren bir dinlenme sonrası beliren ağrı, tipik belirtileridir. Ağrısız da olabilir.

Eklem ağrısı neden olur? Nasıl geçer? En etkili tedavi yöntemleri

Romatoid artrit

Çoğunlukla kronik bir rahatsızlık olan romatoid artrit belirtileri simetrik bir şekilde gelişir. Yani sol işaret parmağı şiştiğinde genelde sol elin başparmağı da şişer.(X)

Romatoid artrit nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri

Lupus

Lupus, tıpkı romatoid artrit gibi otoimmün bir rahatsızlıktır. Tipik belirtileri; eklem ağrısı, yorgunluk, şişlik ve lupus döküntüleridir.

Lupus hastalığı nedir? Kimlerde görülür? Belirtileri ve tedavisi

Gut

Gut,kandaki aşırı ürik asitin eklemlerde kristalleşmeye neden olmasıdır. Ayak, el, diz, ayak bilekleri, ayak parmak uçlarını tutabilir. 40 yaş üstündeki erkekler risk altındadır.

Gut hastalığı nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Skleoderma

Bağışıklık sisteminin vücudun daha fazla miktarda protein kolejeni üretmesine neden olmasıdır. Bu durumda cilt ve kan damarları kalınlaşabilir. Kan damarlarının kalınlaşması ise yüksek tansiyona yol açar.

Enfeksiyöz artrit

Enfeksiyon kaynaklı bir iltihaplı artrit çeşididir. Diz ve kalça gibi büyük bir eklemi tutar.

Fibromiyalji

Stres, gerginlik ve yorgunluk gibi etkenlere bağlı olarak kişide görülen kas tutukluğudur. Ancak bu tutukluk eklem tutukluğu ile karıştırılmamalıdır. Fibromiyaljide eklemlerde iltihap bulunmaz. 20 ile 50 yaş aralığındaki kadınlarda sıklıkla görülür.

Fibromiyalji (ağrı hastalığı) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Osteoporoz

Kemik yoğunluğunun azalması anlamına gelen Osteoporoz hastalığı, halk arasında kemik erimesi olarak da bilinir. İltihaplanma olmaz. İleri dönemde kemik kırılmasına neden olabilen ve yaşlılarda sık görülen yaygın bir hastalıktır.

Osteoporoz (kemik erimesi) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Romatizmaya ne iyi gelir?

İlaçların düzenli kullanımı, romatizma şikayetlerini hafifletebilir. Ancak ilaç kullanımı, çoğu zaman tek başına yeterli değildir. Hasta, ağrılarını arttıran aktivitelerden kaçınmalı ve bol bol dinlenmelidir. Ayrıca kaslarını güçlendirmek için bol egzersiz ve yürüyüş yapabilir.

Ağrının giderilmesinde sağlıklı ve düzenli bir beslenme programından yararlanılabilir. Özellikle Akdeniz mutfağı, romatoid artriti doğal bir şekilde tedavi eder. Hastaların bol bol Omega 3 içeren besinler tüketmeleri gerekir.

Omega 3 nedir, ne işe yarar? Faydaları nelerdir, hangi gıdalarda bulunur?

Fibromiyalji yani yumuşak doku romatizması, strese ve endişeye bağlı olarak geliştiğinden bu hastalar, mümkün olduğunca stresten uzak durmalıdır. Ayrıca hastalar, kaldıramayacakları kadar fazla iş yükünün altına girmemelidirler. Ek önlem olarak doktorunuz birtakım ortopedik ürünler kullanmanızı tavsiye edebilir.

Romatizma ağrılarına ne iyi gelir?

Kış aylarında havaların oldukça soğuk olması, eklem içindeki sıvıların akışını da etkiler. Doğal olarak romatizma ağrı ve sızıları da şiddetlenebilir. Soğuk havalarda mutlaka kendinizi sıcak tutmaya özen göstermeli, rüzgara maruz kalmamalısınız.

Yaz aylarında ise özellikle havanın nemli olduğu günlerde semptomlar belirginleşebilir. Böyle günlerde bol miktarda su tüketmelisiniz. Enginar, fasülye ve kereviz gibi Akdeniz mutfağına ait besinler tüketerek, ağrılarınızı hafifletebilirsiniz.

Romatizma ağrıları ve hava durumu

ABD’de yapılan bir araştırmaya göre yüksek basınçlı ve kuru havalarda romatizma semptomları hafiflerken, düşük basınçlı, yağmurlu ve nemli havalarda semptomlar artar.

Soğuk havalarda da belirtileri şiddetlendirir. Ancak, sağlıklı kişilerde bile hava ve basınç değişiklikleri yüzünden romatizmal ağrıların görülmesi son derece doğaldır. Çünkü herkes, hava değişikliklerine farklı tepkiler gösterebilir.

Romatizma ve kaplıcalar

Hamilelikte romatizma

Bazı romatizmal hastalıkların semptomları hamilelikte iyileşebilir, bazılarınınki ise alevlenebilir. Ancak, genellikle bu durum, bebeğin sağlığını tehdit etmez. Bebek doğduktan sonraki ilk birkaç günde birtakım sorunlar görülebilse de bu durum geçicidir.

Romatizmaya iyi gelen şifalı bitkiler

Özellikle Akdeniz mutfağına ait bitkilerin romatizmaya iyi geldiğine dair pek çok çalışma mevcuttur. Romatizmaya iyi gelen şifalı bitkileri ise aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Enginar: Bol miktarda folik asit ve kalsiyum deposu olan enginar; kemikleri güçlendirir. Başta gut hastalığı olmak üzere pek çok romatizma çeşidine iyi gelir.
• Pancar: Karadeniz mutfağına ait pancar, romatizma ağrı ve belirtilerini gideren bir diğer şifalı bitkidir.
• Kereviz: Ağrı ve hassasiyeti gidererek, hastanın rahatlamasını sağlar.
• Zencefil: Kan damarlarını genişleterek dolaşımı ve kan akışını hızlandıran zencefil ve zencefil çayından romatizmanın tedavisinde yararlanılabilir.

Zencefil neye iyi gelir? Nasıl tüketilmeli? Besin değeri ve faydaları

• Kekik yağı: Bölgesel olarak romatizmadan etkilenen bölgeye sürüldüğünde ağrıları kısa bir sürede hafifletir.

Kuşkonmaz, karanfil, papatya çayı ve domates romatizmayı doğal bir şekilde tedavi eden diğer besinlerdir.

Romatizmal hastalıkla yaşamak

Özellikle gut atakları gibi bazı romatizma çeşitleri, kişinin yaşam sevincini kırabilir. Kişi, sabahları yataktan kalkmak, hatta hareket etmek bile istemeyebilir. (9) Kişi, sağlıklı bir beslenme ve egzersiz programı ile hastalığından tam anlamıyla kurtulamasa da belirtileri hafifletebilir.

Bu noktada hiçbir zaman yalnız olmadığınızı unutmamalı, moralinizi yüksek tutmaya özen göstermelisiniz. Aksi halde moral bozukluğu yüzünden özellikle yumuşak doku romatizma çeşitlerinin şiddetinin artmasına yol açabilirsiniz.

Romatizma hastalarına öneriler

• Akdeniz mutfağı ağırlıklı beslenin.
• Haftada en az 2 kez balık tüketin.
• Gün içerisinde 30 dakikalık yürüyüşlere çıkın.
• İş hayatınızda kendinizi fazla yormayın. Dinlenme ve çalışma saatlerinizi dengeleyin.
• Fitness gibi hafif egzersizlere odaklanın. Ağır egzersizlerden kaçının.
• Periyodik olarak doktor kontrolüne gitmeyi unutmayın.
• Stresi hayatınızdan çıkarın. Stresle mücadele edebilmek adına yoga ya da meditasyona başlayabilirsiniz.
• Sigara kullanma alışkanlığınızı bir an önce bırakın.
• Soğuk havalarda mümkün olduğunca sıkı giyinin.
• Papatya çayı ve zencefil çayı gibi sizi rahatlatan çayları gün içerisinde 2-3 bardak olacak şekilde tüketin.
• Bol bol yüzün!

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör