Retina Damarlarından Felç Riskini Saptayan Yeni Yöntem Binlerce Hayat Kurtaracak!

Yazan Tuba Günvar

15 Ocak 2025 | 22 Ocak 2025 | Kategori: Göz Sağlığı, Güncel / Literatür Print

Felç, dünya genelinde her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen ve kalıcı sakatlıklara neden olan ciddi bir sağlık sorunu. Tedavisi çok sınırlı olduğun için erken teşhis ve müdahale hayati öneme sahip. Ancak hastaların önemli bir kısmı belirtileri geç fark ettiği için bu imkandan yararlanamıyor. Yeni geliştirilen ve retina taramasına dayanan görsel bir test felcin erken tehisinde devrim yaratacak potansiyele sahip. BMJ Heart dergisinde yeni yayımlanan araştırmaya göre, göz retinasındaki damarların incelenmesi ile felç riski çok yüksek doğrulukta saptanabiliyor.

Retinadaki damarların uzunluğu, çapı ve karmaşıklığı gibi 29 göstergeden oluşan bu “vasküler parmak izi”, geleneksel risk faktörleri kadar hassas sonuçlar verebiliyor. Üstelik bu yöntem, invaziv kan testlerine gerek kalmadan çok kolay şekilde uygulanabiliyor. Araştırmacılar, bu yenilikçi yaklaşımın özellikle birinci basamak sağlık hizmetlerinde ve sağlığa erişimin sınırlı olduğu bölgelerde felç riskinin daha erken tespit edilmesinde çok önemli bir işleve sahip olabileceğini belirtiyor.

Retina körlüğüne çare olabilecek yeni bir kimyasal madde bulundu

Çalışmanın Temelleri

Araştırma kapsamında İngiltere’deki Biobank veritabanında yer alan 68.753 katılımcının retina görüntüleri incelendi. Retinadaki damarların uzunluğu, çapı, yoğunluğu, kıvrımlılığı ve karmaşıklığı gibi 30 farklı parametre analiz edildi. Ayrıca yaş, cinsiyet, kan basıncı, kolesterol ve vücut kitle indeksi gibi geleneksel risk faktörleri de hesaba katıldı.

Felç Riskindeki Artışla Bağlantılı Parametreler

Araştırma, retinadaki damarların yoğunluğu, çapı ve karmaşıklığındaki değişimlerin felç riskini artırabileceğini ortaya koydu. Damar yoğunluğundaki her değişim, felç riskini %10-19 oranında artırırken, damar çapındaki değişiklikler, %10-14 arasında bir risk artışına neden oldu. Ayrıca karmaşıklık ve kıvrımlılık özelliklerindeki azalmalar, %10-19.5 oranında daha yüksek bir riskle ilişkilendirildi.

Vasküler Parmak İzinin Gücü

Retinal vasküler “parmak izi”, yalnızca yaş ve cinsiyet gibi basit faktörlerle birleştirildiğinde bile felç riskini etkili bir şekilde tahmin edebildi. Araştırmacılar, bu yöntemin geleneksel risk faktörleriyle karşılaştırıldığında daha iyi sonuçlar verdiğini belirtti.

Sağlık Hizmetlerinde Kullanım Potansiyeli

Sonuçlar, retinanın sadece bir göz sağlığı göstergesi olmadığını, aynı zamanda genel vasküler sağlığı ve felç riskini değerlendiren güçlü bir araç olduğunu gösteriyor. Bu non-invaziv tarama yöntemi, başta birinci basamak sağlık hizmetleri olmak üzere, kırsal kesimlerde ve kaynakların sınırlı olduğu sağlık hizmetlerinde, felç riskinin erken teşhis edilmesi ve önlenmesi için umut verici bir araç sunuyor.

İnme Zamanını Doğru ve Hızlı Tespit Edebilen Yapay Zeka Uygulaması Kullanıma Girdi

Araştırmanın Özeti

Gözün arka kısmındaki retina tabakasındaki damarların “parmak izi” şeklindeki yapısı, inme riskini tahmin etmek için kullanılabilir ve bu yöntem, invaziv testlere gerek kalmadan uygulanabilir. UK Biobank çalışmasına katılan 68.753 kişinin retina görüntüleri incelendi ve retinal damar yapısının 29 göstergesinin ilk kez inme riskiyle anlamlı şekilde ilişkili olduğu belirlendi. Özellikle damar yoğunluğu, karmaşıklığı, çapı ve kıvrımlılığı gibi parametrelerdeki değişikliklerin inme riskini %10 ila %19 oranında artırdığı görüldü. Bu retinal göstergeler, sadece yaş ve cinsiyet bilgileriyle birleştirildiğinde bile geleneksel risk faktörleri kadar etkili tahminler sunuyor.

Araştırma, retinal analizlerin inme riskini tahmin etmek için pratik bir tarama yöntemi olabileceğini ve düşük kaynaklı sağlık hizmetlerinde bile uygulanabileceğini gösteriyor. Ancak çalışma, katılımcıların çoğunluğunun beyaz tenli olması nedeniyle farklı etnik gruplara genellenemeyebilir. Yine de bu bulgular, inme riskini daha iyi değerlendirmek için yeni biyolojik belirteçlerin kullanılabileceğini ortaya koyuyor.