Rektum kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavi seçenekleri

11 Ekim 2017 | 21 Mayıs 2022 | Kategori: Kanser, Kolon kanseri Print

85 Paylaşım

Rektum kanseri, kalın bağırsakta en sık görülen ikinci kanser türüdir. Rektal polipler, ailede kolorektal kanser öyküsü, ülseratif kolit veya Crohn hastalığı, yağlı beslenme ve sigara rektum kanseri riskini artıran faktörlerdir. Genellikle 50 yaş üstü insanları etkiler; erkekler kadınlardan daha fazla görülür. En yaygın belirtiler; kanlı dışkı, kabızlık veya ishal gibi bağırsak alışkanlıklarındaki değişikliklerdir. Ayrıca, anemi, yorgunluk, nefes darlığı, baş dönmesi, hızlı kalp atışı, bağırsak tıkanması ve kilo kaybı yaygın belirtileri arasındadır. Tedavisi, tümörün yerine ve evresine göre değişir; cerrahi, kemoterapi, radyasyon veya bunların kombinasyonları kullanılabilir. Tedavi sonrası düzenli takip önemlidir.

İçindekiler

Rektum kanseri nedir?

Rektum kanseri, hasarlı hücrelerin rektum dokularında oluştuğu bir hastalıktır. Kanser rektum epitelinin (astar) en üst tabakasında hücresel değişiklikler olarak başlar. Kolon, sindirim sisteminin bir parçası olan kalın bağırsağın ilk bölümü; rektum, kolon ve anüs arasındaki kalın bağırsağın son 15-20 cm’lik kısmıdır. Kolonun rektumla birleştiği yer sigmoid kolondur.

Rektumun işlevi geçici olarak dışkıyı depolamaktır. Rektum kanseri ve kolon kanseri genellikle kolorektal kanser olarak adlandırılır. Rektal ve kolon kanserleri birçok yönden benzer olsa da tedavileri oldukça farklıdır. Rektumun yeri göz önüne alındığında rektal kanserin cerrahi olarak tamamen çıkarılması oldukça karmaşık ve zordur. Kanserin geri dönme olasılığını azaltmak için ameliyattan önce veya sonra ek bir tedavi gerekir.

Kolon kanseri neden olur? Belirtileri, tedavi yöntemleri ve ameliyatı

Rektum kanseri neden olur?

Rektum kanseri, rektumdaki sağlıklı hücrelerin DNA’larında hatalar geliştirdiğinde ortaya çıkar. Çoğu durumda, bu hataların nedeni bilinmemektedir ancak çevresel ve genetik risk faktörleri tanımlanmıştır:

Yaşlılık: 50 yaşın üzerinde olmak. Bazı insanlarda genetik faktörlere bağlı olarak risk fazladır ve hastalığı 40 yaşlarında geliştirebilir.
Kolorektal kanser öyküsü veya rektumda polipler: Rektal, kolon, yumurtalık kanseri öyküsü veya adenomatoz polipler kolorektal kanser risk faktörleridir. Bu poliplerin kolonoskopi ile tespiti ve çıkarılması riski azaltır.
Enflamatuar barsak hastalığı: 8 yıl veya daha uzun süre kronik ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi enflamatuvar barsak hastalığı geçmişine sahip olmak.

Kalıtsal gen mutasyonları: Ailesel adenomatoz polipozis (FAP) veya Lynch sendromu gibi genetik sorunlar hastalık riskini arttırır.
Genetik yatkınlık: Ailesinde kolon veya rektum kanseri olanlarda risk yüksektir.
Diyet faktörleri: Çok az sebze-meyve ve lifli gıda tüketimi; yüksek oranda yağlı gıda, işlenmiş ve kırmızı et içeren diyet.
Hareketsiz yaşam tarzı: Egzersiz ve fiziksel aktivite kolon kanseri riskinizi azaltır.
Diyabet: Kontrolsüz tip 2 diyabet ve insülin direnci
Obezite: Aşırı kilosu olanlar risk önemli oranda artar
Sigara ve alkol tüketimi: Sigara ve alkol tüketimi risk önemli oranda arttırır
Radyasyon tedavisi: Önceki kanserleri tedavi etmek için karına yönlendirilen radyasyon tedavisi daha sonra rektum kanseri riskini arttırabilir

Kolonoskopi nedir? Nasıl yapılır? Kolonoskopinin riskleri nelerdir?

Rektum kanseri belirtileri

Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik
Sık gaz ağrıları, şişkinlik , dolgunluk veya kramplar
İştah değişikliği
İshal veya kabızlık
Bağırsakların tamamen boşalmadığı hissi
Dışkıda kan
Normalden ince dışkı
Nedensiz kilo kaybı
Yorgunluk
Mide bulantısı, kusma

Çoğu rektum kanseri, hiçbir belirti göstermez ve rutin tarama muayeneleri sırasında tespit edilir. Yukarıdaki belirtiler varsa bir doktora görünün.

Mide bulantısı neden olur? Bulantı ve kusmaya ne iyi gelir?

Rektum kanseri teşhisi

Rektum kanserine nasıl tanı konur?

Tanı aşamasında fiziksel muayene-hasta öyküsü, dijital rektal muayene, dışkı-gizli kan testleri ve kolonoskopi yapılır. Rektal kanserin belirti göstermediği riskli kişilerde kolonoskopi hayat kurtarıcıdır. Ucunda kamera bulunan ince, esnek bir tüp yardımıyla kolonunun ve rektumun iç kısmı görüntülenir.

Kolonoskopi sırasında şüpheli alanlardan doku numuneleri alınabilir (biyopsi) ya da bir polipte tümör bulunursa polip çıkarılabilir (polipektomi).

Tümör nedir? Benign ve malign tümörlerin özellikleri ve belirtileri

Rektum kanseri testleri

Teşhis konulduktan sonra, kanser hücrelerinin vücudun diğer kısımlarına yayılıp yayılmadığını bulmak için testler yapılır:

Karsinoembriyonik antijen (CEA): CEA hem kanserli hem normal hücrelerden kan dolaşımına salınır ve sıklıkla kolorektal kanserler tarafından üretilir. Normalden yüksek seviyeler rektal kanserin bir işaretidir. Tedaviden sonrak CEA seviyesi düzenli olarak kontrol edilir.
Endorektal ultrason: Rektum ve yakındaki organları incelemek için yüksek enerjili ses dalgaları kullanılan bir prosedür.
Tam kan sayımı (CBC): Hastanın yaklaşan tedaviyi nasıl tolere edebileceğini değerlendirmek için yapılan rutin kan çalışmalarıdır. Kandaki farklı hücre tiplerinin sayısını ölçerek anemi veya enfeksiyon gibi kanser belirteçlerini gösterir.

BT (bilgisayarlı tomografi)/göğüs taraması: Rektum dışına yayılmış (göğüs, karın, pelvis) kanser hücresinin varlığını tespit etmek için yapılır.
MR (manyetik rezonans görüntüleme): Yerel evreleme için kullanılan testlerden biridir; tümörün rektum duvarından metastaz yapıp yapmadığını belirlemeye yardımcı olur. Pelvisin ve rektumdaki tümörleri çevreleyen kasların, organların ve diğer dokuların detaylı bir görüntüsünü sağlar.
Kimya analiz panosu: Kandaki birtakım kimyasalları ölçer. Bazı kimyasalların anormal seviyeleri kanserin karaciğer veya böbreklere yayıldığını gösterebilir.

Rektal kanser evreleri

Kanser hücreleri başladıkları yerden (birincil tümör) ayrılarak doku, lenf sistemi ve kan yoluyla yayılmasına metastaz denir. Metastatik tümör, primer tümörle aynı türdendir. Rektal kanser akciğere yayılırsa, hastalık akciğer kanseri değil, metastatik rektal kanserdir. Kanserin yerini belirlemek için kullanılan sürece evreleme denir.

Metastaz nedir, neden olur? Metastatik kanser belirtileri ve tedavisi

Tedaviyi planlamak için aşamayı bilmek önemlidir.

Evre 0 (situ’da karsinom): Kanser rektumun iç astarı (epitel) ile sınırlıdır. Genellikle polipektomi (polip çıkarma), lokal eksizyon veya transanal rezeksiyon ile çıkarılır.
Evre I: Kanser, rektal astarın daha derin katmanlarına (submukoza) yayılmıştır, ancak rektumun dışına yayılmamıştır. Kanserin rektum içinde bulunduğu yere bağlı olarak tedavi; yerel eksizyon, rezeksiyon, radyasyon tedavisi ve kemoterapi içerebilir.
Evre II: Kanser, rektum dışındaki dokulara yayılmış, ancak yerel lenf düğümlerine yayılmamıştır. Evre II rektum kanseri olan çoğu kişiye kemoterapi, radyasyon tedavisi ve cerrahi müdahale yapılır.
Evre III: Kanser, yakındaki lenf düğümlerine yayılmış fakat vücudun diğer bölgelerine yayılmamıştır. Tedavi kemoterapi, radyasyon tedavisi ve cerrahinin bir kombinasyonunu içerir.
Evre IV: Kanser akciğer, karaciğer veya yumurtalıklar gibi vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır. Tedavi seçenekleri kanserin ne kadar yaygın olduğuna bağlıdır. Tüm kanserin çıkarılma ihtimali varsa en yaygın tedavi seçenekleri ameliyat, ardından kemo ve bazı durumlarda radyasyon tedavisidir. Karaciğerdeki tümörler çok büyük olduklarından ameliyatla alınamazlarsa, ablasyon veya embolizasyonla yok etmek mümkün olabilir.
Rekürren rektal kanser: Kanserin tedaviden sonra geri geldiği anlamına gelir. Pelvise geri dönerse, ameliyatla tedavi edilebilir. Kanser vücudun uzak bir bölgesine geri dönerse, tedavi ameliyatla çıkarılıp çıkarılamayacağına bağlı olacaktır. Ameliyattan önce veya sonra kemoterapi, radyasyon veya hedefe yönelik terapi, immünoterapi gibi başka seçenekler kullanılabilir. Kanser artık bir tedavinin mümkün olmadığı noktaya yayılmışsa, yaşam kalitesini arttırmaya odaklanılır (palyatif tedavi).

Rektum kanseri tedavisi

Rektum kanseri genellikle cerrahi, kemoterapi ve radyasyon ile tedavi edilir. Tedavide bu yöntemlerden biri veya birkaçının kombinasyonu gerekebilir. Tedavi seçenekleri aşağıdaki faktörlere bağlıdır:

Kanserin aşaması ve rektumda bulunduğu yer
Bağırsakların tıkalı veya delik olup olmadığı
Hastanın genel sağlığı
Kanserin yeni teşhis konması veya tekrarlaması

Rektum kanseri ameliyatı

Rektal kanserin tüm aşamalarında cerrahi en sık uygulanan tedavi yöntemidir. Konuma ve evreye bağlı olarak, anüs veya karın içinden yapılabilir. Büyük miktarda doku alındığında, rektumu kapatmak mümkün olmayabilir ve kolostomi gerekebilir. Tümörün anüsa göre olan konumuna bağlı olarak farklı tip cerrahi mümkündür:

Koloanal anastomoz: Tümör anal kasların biraz yukarısındaysa büzücü kasları koruyan bu prosedürle rektumun tamamı ve çevredeki dokuların tümü çıkarılır. Kolonun kalan ucu bir kese şekline sokulabilir veya doğrudan anüse bağlanabilir.
Düşük anterior rezeksiyon (LAR): Anüsü koruyan bu prosedür, rektumun üst-orta kısımlarında bulunan tümörler için kullanılır. Sigmoid kolon ve rektum, distal sınırın tümörsüz olduğu bir seviyeye kadar çıkarılır. Kolon ve rektumun geride kalan iki ucu birleştirilebilir ve ameliyattan sonra normal bağırsak fonksiyonu devam edebilir.
Abdominoperineal rezeksiyon (APR): Eğer tümör anüsün yakınındaysa (5 cm içinde) lenf düğümleriyle birlikte anal sfinkterin (büzücü kaslar) çıkarılması gerekebilir. Abdominoperineal rezeksiyon ile kolostomi gereklidir. Kolostomi, dışkının bir torbaya atılması için kolonun karnın ön kısmına açılmasıdır.
Lokal eksizyon: Genellikle erken evre rektum kanserleri için önerilir. Kanser, rektumun iç yüzeyindeyse tümör ve etraftaki az miktarda sağlıklı doku çıkarılır.

Kemoterapi

Kanser hücrelerini öldürmek veya bölünmesini durdurmak için ilaçları kullanan bir tedavidir. Kemoterapi ağız veya damar yoluyla verilebilir ya da doğrudan beyin omurilik sıvısına, bir organa veya karın gibi bir vücut boşluğuna yerleştirilebilir. Kemoterapinin veriliş şekli kanserin tipine ve evresine bağlıdır. Rektal kanserli kişilerde kemoterapi ameliyattan önce veya radyasyon tedavisiyle birlikte sonra kullanılır.

Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?

Radyoterapi

Kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini önlemek için yüksek enerjili ışınlar kullanan bir kanser tedavisidir. Harici ve dahili olarak uygulanabilir; veriliş şekli kanserin tipine ve evresine bağlıdır. Rektal kanserin tedavisinde genellikle dış radyasyon tedavisi kullanılır. Radyoterapi, ameliyattan önce veya ameliyattan sonra genellikle kemoterapi ile birlikte kullanılır.

Radyoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır? Yan etkileri

İmmünoterapi (biyolojik tedavi)

Kanserle savaşmak için vücudun bağışıklık sistemini kullanan bir tedavi yöntemidir. Vücut tarafından veya laboratuvarda yapılan maddeler, vücudun kansere karşı doğal savunmasını artırmak için kullanılır.

Rektum kanseri ölümcül mü?

Rektum kanseri erken evrelerde tespit edilirse tedavi edilebilir; tedavi edilmezse lenfatik sistem yoluyla ikincil kanserler geliştirebilir ve ölümcül olabilir.

Rektum kanseri hastaları ne kadar yaşar?

Uzun süreli sağkalım genellikle kanserin evresine bağlıdır. Rektal kanserin toplam 5 yıllık sağkalım oranı ortalama %66,5’dir. Aşamaya göre, tedaviden beş yıl sonra hayatta kalma olasılığı yaklaşık şöyledir:

Evre I: %70-%80
Evre II: %50-%60
Evre III: % 30-%40
Evre IV: %15’ten azdır.

Rektum kanserinde beslenme

Rektum kanserini önlemede diyetin önemli bir rol oynayabileceğine dair kanıtlar vardır. Lif bakımından yüksek (tam tahıllar, meyveler, sebzeler), yağ oranı düşük bir diyet kanser riskini azaltabilir.

Rektum kanseri hastaları nasıl beslenmeli?

Ameliyat sonrası iyileşme döneminde genelde sindirimi kolay ve yumuşak gıdalardan oluşan bir diyet önerilir. Az ve sık yemek sindirimi kolaylaştıracaktır. Kalın bağırsağın düzgün çalışması için yeterli sıvı alımı önemlidir.

Baharatlı, acılı, kızarmış, yanmış gıdalardan; salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş ürünlerden kaçının. Direkt ateşe temas eden mangalda pişen kırmızı eti sınırlandırın. Asitli, gazlı ve alkollü içecekler tüketmeyin.

Kanser tedavisinde doğru beslenme hayatta kalma şansını arttırıyor

Tam tahıllı ekmek tüketin; kepekli makarna, kepekli pirinç veya bulguru tercih edin.
Günde 1-2 porsiyon pişmiş sebze; en az 2 kez sebze veya salata tüketin.
Haftada 2-3 kez baklagilleri diyetinize ekleyin.
Kayısı, kırmızı erik ve incir gibi meyveleri özellikle kabızlık şikayetiniz varsa beslenmenize dahil edin.
Önerilen miktarlarda süt, yoğurt, yumurta ve süt ürünleri tüketin. Tohum ve ot eklenmemiş peynirlerin hepsini tüketebilirsiniz. Aşırı gaz, ishal şikayetiniz olursa birkaç gün bu yiyecekleri diyetinizden çıkartın.
Ameliyattan sonraki ilk 6-8 hafta boyunca, çözünmeyen lif içeren gıdaları (buğday, kepek, mısır, fındık) sınırlandırın; sonrasında diyetinize azar azar ekleyin.
İyi pişmiş taze fasulye, brokoli, havuç, pancar, kabak ve domates gibi sebzeler; haşlanmış veya fırında patates tüketebilirsiniz. Meyve ve sebzelerin kabuklarını soyun, tohumlarını çıkartın. Küçük lokmalar halinde ve mutlaka iyi çiğneyerek tüketin.
Çiğ kereviz, mantar, yeşilbiber, lahana, bezelye, soya yemeyin.
Elma kompostosu, olgun muz yiyin; hindistan cevizi, ananas, kuru üzümden kaçının.
Kırmızı et, balık ve tavuğu haşlama, ızgara veya fırında pişirin.
Yağ kullanımınızı azaltın ve yağsız ürünleri tercih edin.

Rektum kanserine iyi gelen şifalı bitkiler

Kekik, adaçayı, hardal otu, zerdeçal, yeşil çay, yaban mersini, kızılcık gibi bitkiler kalınbağırsak kanserinden koruyucu etkileriyle bilinirler. Biberiye, zencefil, çemen otu, çörekotu, ekinezya, karahindiba, keten tohumurektum kanserinin tedavisinde etkilidirler. Ancak bitkisel ürünler ilaçlarla etkileşime girebilecekleri için kesinlikle doktor izni olmadan kullanılmamalıdır.

Kekiğin faydaları nelerdir? Kekik yağı neye iyi gelir? Nasıl kullanılır?

Rektum kanseri hastaları için öneriler

Ailenizde kolorektal kanser öyküsü varsa düzenli kontrollerinizi ihmal etmeyin.
Düzenli aralıklarla yemek yiyin; aç kalmak ve öğün atlamakgaz şikayetlerini arttırır.
Kafeini içeren içecekler (kahve) az tüketin.
Sinameki içeren çaylardan, gereksiz laksatif kullanımından kaçının.
Fazla kilolarınız varsa verin, kilo tüm kanser risklerini arttırmaktadır
Fiziksel olarak aktif olun, bol bol yürüyüş ve spor yapın
Sigara içmeyin ve alkolü olabildiğince az tüketin. Bknz:>>> Colorectal Cancer,

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Rectal Cancer Treatment,2- Rectal cancer3- Bowel cancer

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle