Propofol Bağımlılığı: Hekim ve sağlık çalışanlarında ki bağımlılık riski

Propofol patenti 1977’de alınan, 1989’da ABD’de ticari olarak piyasada yerini bulan anestezik bir ilaçtır. Dünya tarafından belki de en çok adının duyulduğu olay 2010’da Michael Jackson’un ölümüne yol açmasıdır. Beraberinde başka ilaçlar da kullanan ciddi bağımlılık sorunu yaşayan ünlünün kendisine ilacı veren kişisel doktoru da bu nedenle yargılanmıştır.

Günlük tıbbi uygulamada kısa süreli tıbbi işlemlerde (kolonoskopi ve diğer gastrointestinal girişimler, MR çekimi, EKT uygulaması, migren tedavisi vb) sıklıkla kullanımı, anestezi ve reanimasyon uzmanı olmadan da kullanılabilmesi, özellikle doktor, hemşire, tekniker gibi sağlık personelinin diğer kişilere göre erişim kolaylığı nedeniyle aslında sağlık mesleği mensuplarında daha sık görülen bir bağımlılık/kötüye kullanım maddesidir. Dünyada Propofol bağımlılığı ile ilgili ilk olgu 1992’de bildirilmiş, sonraki yıllarda giderek artan bildirimler bazı hukuki düzenlemelere de yol açmıştır.

Adli hipnoz nedir? Hangi alanlarda nasıl kullanılabilir?

Kısa sürede etkisinin başlaması, çok kısa yarılanma ömrü nedeniyle artık yan etkilerinin olmaması/az olması, öfori, cinsel fantezi – rüyalar, relaksasyon gibi etkileri nedeniyle bağımlılık oluşturmaktadır. Propofol kullanımını ile ölüm olgularında ölüm sebebi sıklıkla kazai aşırı doz alımı ya da intihar çok az bir kısmında ise cinayet kaynaklıdır. Ölüm solunum ve kalp durması ile gerçekleşir. Etken madde akut kullanımda kandan, kronik kullanımda saç ve kıldan tespit edilebilir.

Kore’de 2013’de yayınlanan bir çalışmada 2005-2010 yılları arası Propofol ile gerçekleşen ölüm olgularının otopsisinde; olguların yarısının sağlık personeli (%19 doktor, %38 hemşire), %75’inin 20’li 30’lu yaşlarında ve yine %75’inin kadın olduğu bildirmiştir. Türkiye’de de farklı zamanlarda Propofol kullanımına bağlı ölüm olguları özellikle sağlık personelinde görülmesi bakımından kamuoyunun ilgisini çekmektedir. 2010 ve 2011 yıllarında Erzurum’da aynı hastanede 3 doktorun Propofol ve diğer anestezik ajanlara bağlı ölümü, en son geçtiğimiz günlerde anestezi teknikerinin Propofol kullanımı ile şüpheli ölümü ve bu ölüm nedeniyle tutuklanan doktor ile konu bir kez daha gündeme taşınmıştır.

Genel olarak hekim ve sağlık personellerinde benzer sosyokültürel düzeylerdeki sıklıkta madde bağımlılığı görüldüğü söylenebilir. Ancak bazı maddelere ulaşım kolaylığı, reçete yazabilme nedenleri ile özellikle reçeteli bazı ilaçların kötüye kullanım ve bağımlılığı için topluma göre artmış risk söz konusudur. İnsan hayatı ile ilişkili mesleklerden olması nedeniyle sağlıkçının hem kendisi hem toplum sağlığı açısından konunun önemi daha da artmaktadır.

Zorlu çalışma koşulları, tükenmişlik sendromu, sağlık çalışanına yönelik şiddet, ailesel stresörler, depresyon, kronik ağrı, uykusuzluk gibi stres etkenlerinden kısa süreli kaçış ve haz dünyasına gerilemeyi sağlaması, şanslı ise kaldığı yerden çok fazla artık etki olmadan günlük yaşama diğer maddelerden daha kolay dönülmesi ve erişim kolaylığı sağlık çalışanlarında daha fazla görülmesini sağlayan nedenlerdendir. Çalışma şartlarının iyileştirilmesi, özellikle bağımlılık ve diğer ruhsal sorunlarla ilgili etkin destek kaynaklarının damgalanmaya yol açmadan gerçekleştirilmesi ivedilikle sağlanmalıdır.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör