Prolaktin, hipofiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur. Süt hormonu olarak da bilinir ve doğum sonrası memelerin süt üretmesini sağlar. Ayrıca cinsel istek ve arzuları destekler, üreme sağlığı için önemlidir. Kan testi ile düzeyi saptanabilen Prolaktin yüksekliğine bazı ilaçlar, hastalıklar ve tümörler sebep olabilir. Vajinal kuruluk, doğum harici memelerden süt gelmesi başlıca belirtileridir. Her iki cinste de, cinsel isteksizlik, stres, baş ağrıları, görme bozuklukları, kemik erimesi gibi sorunlara sebep olabilir. Prolaktin yüksekliği ilaçla tedavi edilebilir. Ayrıca cerrahi veya radyoterapi kullanılabilir. Prolaktinin düşüklüğü kadınlarda doğum sonrası süt üretememeye ve erkeklerde ise cinsel isteksizliğe neden olabilir.
İçindekiler
Prolaktin, kısaca PRL olarak yazılır, beyinin orta bölgesinde yer alan hipofiz bezinin salgıladığı bir hormondur. Bu hormon insanlarda ayrıca rahim, bağışıklık hücreleri, beyin, meme, prostat, cilt ve yağ dokusunda da üretilir.
Hipofiz nedir? Ne işe yarar? Hipofiz bezi hastalıkları ve tümörü
Kadınlarda memelerin sütü üretmesini sağlayan prolaktin, erkeklerde sperm üretimi üzerinde etkilidir. Cinsel istek ve dürtüleri belirler. Kan testi ile düzeyi ölçülebilen hormonunun hem yüksekliği hem de düşüklüğü sorun yaratabilir.
Prolaktin hormonunun vücutta 300’den fazla fonksiyona sahip olduğu düşünülmektedir. Bu fonksiyonları; üreme, metabolik, sıvıların düzenlenmesi, bağışıklık sisteminin düzenlenmesi ve davranış fonksiyonları gibi alanlara ayırabiliriz. Ancak en temel görevi doğum sonrası anne sütü üretimini uyarmaktır. Ayrıca her iki cinste de cinsel istek ve arzuları destekler, üreme sağlığı açısından önemli bir hormondur.
Prolaktin değerlerinizin normal olup olmadığı genel sağlık durumunuz göz önünde bulundurularak doktorunuz tarafından değerlendirilmelidir. Değerler ng/ml (nanogram/mililitre) birimleri üzerinden değerlendirilir.
Oksitosin nedir, ne işe yarar? Aşk ve sadakat hormonu nasıl arttırılır?
Değişkenlik gösterebilmekle birlikte normal değerler aşağıdaki gibidir:
Prolaktin değerlerinin aşırı yüksekliği hiperprolaktinemi olarak adlandırılır. Bazı hastalık veya ilaçlar değerlerin yükselmesini tetikleyebilir. Genel olarak iyi huylu, kansere sebep olmayan tümörler de değerlerin yükselmesine sebep olabilir. Bu tümörler ilaç veya cerrahi ile tedavi edilebilmektedir.
Östrojen nedir? Ne işe yarar? Eksikliği ve fazlalığı ne tür sorunlar yaratır?
Kadınlarda;
Erkeklerde;
Her iki cinste de;
Kortizol (stres hormonu) nedir? Ne işe yarar? Yüksekliği ve düşüklüğü
Prolaktin yüksekliği yumurtlamayı engellediği için hamile kalmayı zorlaştırmaktadır. Ancak kesin olarak gebeliğe engel değildir. Hamile kalabilmek için doktorunuzun kontrolünde gerekli önlemleri almanız tavsiye edilir.
Değerleri yüksek olan annenin bebeğin sağlığı açısından özel bir tedavi görmesi gerekebilir. İlaç kullanımı veya testler konusunda doktorunuza danışmanız gerekir.
Prolaktin yüksekliği teşhisi kan testi ile yapılmaktadır. Sonrasında ise değerlerin yüksekliğinin sebeplerinin araştırılmasına yönelik bazı diğer hormon testleri, tümör olasılığına karşı beyin tomografisi gibi görüntüleme testlerine ihtiyaç olabilir.
Trigliserid nedir? Neden yükselir? Vücut yağ oranı nasıl düşürülür?
Öncelikle yüksekliğin sebepleri araştırılır. Değerler çok yüksek değilse tedavi gerektirmeyebilir. Eğer yüksekliğe kullandığınız başka bir ilaç sebep oluyorsa, doktorunuz birkaç gün ilacı kesmenizi isteyebilir. Tekrar edilecek bir kan testi ile değerlerinizi gözetim altında tutacak ve gerekli gördüğü taktirde kullanmakta olduğunuz ilacın prolaktini arttırmayacak bir muadilini önerecektir.
Tedavide kullanılan ilaçlar:
Bu ilaçlar güvenli ve birçok hastanın yan etkileri tolere edebildiği ilaçlardır. Baş dönmesi, baş ağrısı gibi yan etkilerin en aza indirilebilmesi için tok karnına içilmesi gerekir. Kabergolin gece yatmadan önce bisküvi, süt/çay ile birlikte alınmalıdır. İlaç tedavisi genellikle birkaç hafta içinde etkisini gösterir. Olumlu olması durumunda cinsel istek ve performansta artış görülecektir.
Değerlerin yüksekliğine sebep olan bir tümör varsa, tümörde küçülme görülmüyorsa veya epifiz bezine baskı yapıyorsa doktorunuz ilaç tedavisine devam ya da ameliyat önerebilir.
İlaçlar hakkında açıklamalar sadece bilgi amaçlıdır. Tedavi için doğru ilacın belirlenmesi, ne şekilde kullanılması gerektiği hakkında bilgi edinmek için mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
Prolaktin seviyesinin ilaç tedavisiyle düşürülememesi veya tümörde küçülme görülmemesi durumlarında doktorunuz tümörü çıkarmak için ameliyat önerebilir. Tümörün konumu ve büyüklüğüne göre kapalı (Endoskopi) veya açık cerrahi yöntem uygulanabilir.
Kapalı ameliyat yani endoskopik cerrahi eğer tümör küçükse ve çok yayılmadıysa tercih edilen yöntemdir. Ameliyat burundan girilerek kulak burun boğaz cerrahı tarafından başlatılır, epifiz bezine ulaşıldıktan sonra beyin cerrahı tarafından devam ettirilir.
Ameliyat sırasında beynin başka bölgelerine dokunulmadığı için açık ameliyatlara göre daha az risk ve komplikasyon içermektedir. Ayrıca iyileşme süreci çok daha hızlıdır ve hastada gözle görülür bir iz bırakmaz.
Eğer tümör büyükse veya yakındaki beyin dokusuna yayıldıysa, kraniyotomi olarak da bilinen bu işleme ihtiyaç duyulabilir. Cerrah, kafatasının üst kısmından tümöre ulaşır. İyileşme süreci daha uzundur, riskleri ve komplikasyonları kapalı ameliyata göre daha fazladır. Açık ameliyat konusunda deneyimli, uzman doktor tarafından uygulanmalı, hijyen koşullarının uygun olduğu bir hastane tercih edilmelidir.
Her iki cerrahi yöntemin de başarı oranı tümörün boyutuna, konumuna, prolaktinin cerrahiden önceki seviyesine ve cerrahın becerisine bağlıdır. Prolaktin seviyesi ne kadar yüksek olursa, cerrahi sonrası normale dönme olasılığı o oranda zorlaşır.
Testosteron nedir? Neye yarar? Erkek sağlığına etkileri nelerdir?
Ameliyat sonrası pek çok hastada prolaktin seviyesi normale döner. Ancak bazı durumlarda hipofiz tümörü sonraki beş yıl içinde tekrar oluşabilir. Sadece kısmen çıkarılabilen daha büyük tümörleri olan kişiler için, ameliyat sonrası uygulanacak ilaç tedavisi, hormon seviyesini normal bir aralığa geri döndürebilir.
İlaç tedavisi ve cerrahi müdahalenin yeterli olmadığı durumlarda başvurulabilecek bir diğer yöntemdir. Olası yan etkilerinden dolayı çok tercih edilmemekle birlikte gerekli görülmesi durumunda uygulanabilir.
İlaç tedavileri, cerrahi müdahaleler ve radyoterapi dışında bazı yaşam değişiklikleri de prolaktin seviyesini düşürmeye yardımcı olabilir:
Prolaktin hormonu düşüklüğü yüksekliğine göre çok daha az görülür. Vücutta aşırı dopamin salgılanması, epifiz bezinin yeterli hormon salgılamıyor olması, bağışıklık sisteminde bozukluklar olmasından kaynaklı bazı hastalıklar, büyüme hormonu yetersizliği gibi başlıca sebeplerden kaynaklanabilmektedir.
Ateroskleroz (damar sertliği) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Prolaktin düşüklüğü kadınlarda yetersiz süt üretimine, yumurtalık fonksiyonlarının düşmesine sebep olabilir. Doğumdan sonra süt gelmemesi başlıca belirtilerindendir. Erkeklerde de erken boşalma veya sertleşme sorunlarına sebep olmaktadır.
Tedavide ilaçlar çok etkili olmamaktadır. Düşüklüğün sebebi araştırılmalı, neden olan etkenlerden uzak durulmalı ve gerekli durumlarda beslenme önerileri almak için uzman bir diyetisyene danışılmalıdır. Diyetisyeniniz ve doktorunuz tedavide size özel bir yol haritası çıkarabilir. Bknz: >>> Prolactin blood test
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?