Prof. Dr. Başar Cander: Depremzedeler ‘travma’ ve ‘hipotermi’ riski ile karşı karşıya

Deprem bölgesinde enkaz altından çıkarılan yaralılara müdahale edilirken dikkat edilmesi gereken en önemli iki sorunun travma ve hipotermi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Başar Cander, 10 ili etkileyen deprem felaketinde sağ kurtarılan kişiler için uyarılarda bulundu. Enkaz altından çıkarılanların yaşayabileceği en önemli sağlık sorunları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Cander, enkaz altında ezilme nedeniyle travmalar, Crush Sendromu ve kış şartları nedeniyle hipotermi gibi sorunların çok yaygın şekilde görülebileceğini vurguladı.

Enkazdan çıkan insanlarda sağlık ekiplerinin ilk dikkat etmesi gereken olgunun travma olduğuna dikkati çeken Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Hastanesi Acil Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Başar Cander, “Bu da travma kurallarına göre yönetilmelidir. Söz gelimi yaralının enkazdan çok ince çalışılarak yavaş yavaş çıkarılması gerekir. Kuvvetle muhtemel dar bir alanda olacağı için her şeyden önce alanın genişletilmesi gerekir. Yaralı bir anda çekip çıkarılmaz. Belli bir pozisyonda çıkarılması gerekir. Yoksa yaralıya yarar yerine zarar verirsiniz. Dolayısıyla bu işlemler mümkün olduğunca profesyonel ve eğitimli kişiler tarafından yapılmalıdır” diye konuştu.

Crush Sendromu tehlikesi

Süreç uzadıkça travma vakalarında kas enzimlerinin kana karışması nedeniyle “Crush Sendromu” adı verilen olgunun gelişebileceğine işaret eden Prof. Dr. Cander, şu bilgileri verdi: “Bu nedenle şartlar uygunsa tedaviye daha enkaz altında başlanmalı. Söz gelimi, yaralının kolu gibi bir uzvuna ulaşma imkanı varsa hemen damar yolu açılarak serum bağlanması hayati önem taşıyabilir. Çünkü yaralının enkazdan çıkarılması saatler sürebilecektir. Dolayısıyla yaşam şansını artırmış oluruz. Ardından yaralının çıkartılabileceği ortam oluşturulduğunda hemen boyunluk takılarak ve bel bölgesinin korunması sağlanarak, uygun pozisyonla yaralı çıkarılmalı ve bizim ‘kütük taşıma’ dediğimiz dörtlü taşıma yöntemiyle enkazdan uzaklaştırılmalıdır.”

Hipotermi nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Crush Sendromu’nun başta böbrek yetmezliği olmak üzere birçok organda sorun yaratabileceğinin altını çizen Prof. Dr. Cander, “Bu nedenle enkazdan kurtarılan yaralıların sevk edileceği sağlık merkezleri bu duruma göre organize olmalıdır. Örneğin; diyaliz cihazları hazırda bekletilmelidir. Crush Sendromu kanda potasyum artışına da sebep olabilir. Bu durum da ani kalp durmalarını beraberinde getirebilir” dedi.

Vücut ısısının düşmesine bağlı ‘hipotermi’ gelişebilir

Prof. Dr. Başar Cander, deprem sonrası enkaz altında kalan yaralılar için kış koşullarında ikinci büyük riskin “hipotermi” olduğunu hatırlatarak, hipoterminin vücut ısısının aşırı düşmesi nedeniyle gelişen bir tablo olduğunu söyledi. Cander, “Zamanında müdahale edilmediği takdirde, aşırı ısı düşmesinin yanında, literatürde ‘Ventriküler Fibrilasyon’ denilen ölümcül kalp ritmi bozukluklarını takiben kalp durması sonucu hasta kaybedilebilir. Bu, halk dilinde ‘donarak ölüm’ denen tablodur. Dolayısıyla enkaz altında ulaşılan yaralının bulunduğu bölgeye sıcak hava verilmesi, enkazdan çıkarılan yaralının hemen özel battaniyeye sarılması hayati önem taşır” diye konuştu.

Prof. Dr. Başar Cander, hiportermiye karşı alınabilecek önlemlerle ilgili şöyle devam etti:
“Eğer yaralının bilinci açıksa; travma, açık yara ve iç kanama yönünden problem olmadığına eminsek, azar azar sıcak ya da ılık içecekler verilebilir. Bu, yaralının vücut ısısının yükselmesine yardımcı olacaktır. Ancak bilinç kapalıysa ve travma, iç kanama şüpheleri varsa bu müdahale tehlike yaratabilir. Bu durumda açılan damar yolundan verilecek serumun ılık olması sağlanırsa faydalı olur.”

Temel ilk yardımda hasta / yaralı taşıma teknikleri ve genel kurallar

Sağlık personeli bölge dışından olmalı, bölgedekiler zaten afetzede

Afet durumlarında müdahalede bulunacak sağlık personelinin bölge dışından tercih edilmesinin önemli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Cander, “Bölgedeki sağlık ekiplerini de afetzede olarak değerlendirmek lazım. İnsanlar kendisinin ve ailesinin canının derdine düşmüşken diğer afetzedelere bir yere kadar müdahale edebilirler. Bu yüzden bölge dışından gelecek sağlık ekiplerinin tercih edilmesi önemlidir” dedi.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör