Science Advances dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, yeni keşfedilen karaciğer kolesterol temizleme mekanizması başta karaciğer yağlanması olmak üzere kalp ve damar hastalıklarının tedavisinde önemli faydalar sağlayabilir. Leeds Üniversitesi’nden araştırmacıların yaptığı çalışmada, karaciğerin kolesterolü vücuttan nasıl attığına dair önemli bir keşif yapıldı. Bu araştırmanın bulguları dünya genelinde en yaygın ölüm nedenleri arasında yer alan kalp-damar ve yağlı karaciğer hastalıklarının tedavisinde daha etkili tedavilerin geliştirilmesine olanak sağlayabilir. Bu araştırma ile ilk kez portal damar kan akışının kandaki kolesterol seviyeleri ile bağlantılı olduğu saptanmış oldu.
Araştırmacılar, vücuttan fazla kolesterolün atılması için hayati öneme sahip olan safra üretiminin, bağırsaktan karaciğere “portal” damar yoluyla akan kanın hızına bağlı olduğunu keşfetti. Oysa daha önceki araştırmalar, portal damardaki kan akışının gün boyunca hareket, dinlenme ve yiyecek alımına bağlı olarak arttığını ve azaldığını gösteriyordu.
Araştırma ekibi, portal damardaki kan akışının azaldığı durumlarda —örneğin egzersiz yaparken veya oruç tutarken— safra üretiminin arttığını, yemek yendiğinde veya dinlenildiğinde ise bu üretimin azaldığını belirledi. Düşük safra üretimi, kandaki kolesterol seviyelerinin artmasına yol açarak yağlı karaciğer hastalığının gelişmesine neden olabiliyor. Tedavi edilmediğinde bu durum, karaciğer iltihabı ve fibroz gibi daha ciddi hastalıklara yol açabiliyor. Bu buluş, kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde ve yağlı karaciğer hastalığının ilerlemesini önlemede yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi için büyük bir fırsat sunuyor.
Multipl Skleroz, ve Otoimmün hastalıkların tedavisinde çok önemli gelişme: Ters Aşı
Yaptıkları araştırma ile ilgili bir açıklama yayımlayan çalışmanın baş yazarı ve Leeds Üniversitesi Besin ve Metabolizma Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Laeticia Lichtenstein, şu değerlendirmeyi yaptı “Bu keşif, karaciğerin sabit bir işlevi olmadığını, aksine vücudun ihtiyaçlarına göre işlevini ayarlayabildiğini gösteriyor. Ayrıca, bu bulgular safra taşı ve karaciğer sirozu gibi karaciğer ve sindirim sistemi hastalıklarının tedavisinde cerrahlar ve uzmanlar tarafından kullanılabilir.’’
Çalışma, PIEZO1 adlı bir basınç algılayan proteinin, portal damar yoluyla kan akış hızını algılayarak kimyasal bir zincirleme reaksiyon başlattığını ve bu reaksiyonun kandaki kolesterolü safra asitlerine dönüştürerek vücuttan atılmasını sağladığını gösterdi.
Karaciğerin en önemli işlevlerinden biri kandaki yağ miktarını düzenlemektir. Bu seviyeler yükseldiğinde yağlı karaciğer hastalığı gelişebilir, bu da karaciğere zarar vererek siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi daha ciddi durumlara yol açabilir. Kolesterol, vücudun normal işlevi için gerekli olan bir tür yağdır ve vücuttaki tüm hücrelerde bulunur. İki tür kolesterol vardır: “iyi” kolesterol vücut işlevleri için faydalıdır, ancak “kötü” kolesterol arterlerde birikerek kalp hastalığı ve felç riskini artırabilir.
Beyin hücrelerinde saptanan hasarlı DNA, Parkinson tedavisinde devrim yaratabilir
Yüksek kolesterol seviyeleri genetik nedenlere, bazı ilaçlara ve sağlık koşullarına bağlı olabilir, ancak aynı zamanda trans yağlar açısından zengin diyetler, fiziksel aktivite eksikliği, obezite, sigara ve aşırı alkol tüketimi gibi yaşam tarzı faktörleriyle de ilişkilidir.
Araştırmanın yazarlarından Prof. Dr. David Beech, “Laeticia’nın heyecan verici çalışması, karaciğer fonksiyon bozukluğunun artan küresel sorununda klinik müdahaleler için potansiyel olarak önemli yeni bir yol açıyor” dedi.
Araştırmanın özeti, PIEZO1 adlı basınç algılayıcı proteinin karaciğerde safra üretimini düzenlemek için bir tetikleyici olduğunu ortaya koyuyor. Bu protein, kan akışının hızını algılayarak karaciğer hücrelerinde kolesterolün safra asitlerine dönüştürülmesini sağlıyor. Bu buluş, lipid homeostazının korunmasında karaciğer endotel hücrelerinin nasıl önemli bir rol oynadığını ortaya koyuyor ve bu mekanizmanın dislipidemi gibi hastalıklarla ilişkili olduğunu gösteriyor. Araştırmanın sonuçları, yeni nesil kardiyovasküler hastalık tedavileri ve karaciğer hastalıklarının önlenmesi için umut vadediyor.
Abstract: How cardiovascular activity interacts with lipid homeostasis is incompletely understood. We postulated a role for blood flow acting at endothelium in lipid regulatory organs. Transcriptome analysis was performed on livers from mice engineered for deletion of the flow-sensing PIEZO1 channel in endothelium. This revealed unique up-regulation of Cyp7a1, which encodes the rate-limiting enzyme for bile synthesis from cholesterol in hepatocytes. Consistent with this effect were increased gallbladder and plasma bile acids and lowered hepatic and plasma cholesterol. Elevated portal fluid flow acting via endothelial PIEZO1 and genetically enhanced PIEZO1 conversely suppressed Cyp7a1. Activation of hepatic endothelial PIEZO1 channels promoted phosphorylation of nitric oxide synthase 3, and portal flow-mediated suppression of Cyp7a1 depended on nitric oxide synthesis, suggesting endothelium-to-hepatocyte coupling via nitric oxide. PIEZO1 variants in people were associated with hepatobiliary disease and dyslipidemia. The data suggest an endothelial force sensing mechanism that controls lipid regulation in parenchymal cells to modulate whole-body lipid homeostasis.
Kolesterol nedir? Neden yükselir? Tedavisi ve iyi gelen yiyecekler
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Endothelial force sensing signals to parenchymal cells to regulate bile and plasma lipids., Science Advances (2024). DOI: 10.1126/sciadv.adq3075YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?