Osteoporoz, tanı ve tedavisi

Düşük kemik kitlesi ve kemiğin mikromimarisinde değişikliklerle özellenen ve bunun sonucunda kemik kırılganlığının ve kırık riskinin arttığı sistemik bir iskelet hastalığıdır. Kemik gücünde azalma ve buna bağlı kırık riskinde artma ile karakterize iskelet hastalığıdır. Kemik gücü = KMY + kemik kalitesi.

Kemik kalitesi: Kemik döngüsü, trabeküler mikromimari, trabeküler perforasyon, kollajen yapısı ve çapraz bağlar, kemik mineralizasyonu.

Kategori KMY t skoru
Normal 0-(-1) SD
Osteopeni (-1)-(-2.5) SD
Osteoporoz > (-2.5) SD
Yerleşmiş OP > (-2.5) SD + kırık

————————————————————

Osteoporoz sınıflandırılması: A-Primer osteoporoz: 1-İdiyopatik OP. 2-İnvolüsyonel OP; postmenapozal OP (tip 1), senil OP (tip 2). B-sekonder osteoporoz: endokrin nedenler, malign nedenler, romatoid artrit gibi rom hastalıkları, kronik nörolojik hastalıklar, ilaçlar, kollajen sentez bozuklukları, hepatik ve gastroentestinal nedenler, beslenme, immobilizasyon.

Risk faktörleri: Modifiye edilebilen: yetersiz egzersiz, yetersiz beslenme (kalsiyum, vitamin D, dengeli diyet), ilaç kullanımı, sigara kullanımı, aşırı alkol tüketimi. Modifiye edilemeyen: yaş, cinsiyet, erken menopoz, genetik, ırk/etnik köken.

Risk faktörleri (devam): Majör: 65 yaş üstü olmak, Vertebral kompresyon kırığı, 40 yaş üstü ve frajilite kırığı olması, aile hikayesi, sistemik glukokortikoid tedavisi, malabs sendromu, primer hiperparatroidizm, düşmeye eğilim, X-ray’de osteopeni, hipogonadizm, erken menopoz. Minör: romatoid artrit, klinik hipertroidi geçmişi, kronik antikonvülzan tedavi, diyetle az kalsiyum alımı, sigara, alkol, kafein, 57 kg’den düşük ağırlık, 25 yaştaki kilonun % 10 kaybı, kronik heparin tedavisi.

Semptom ve bulgular: Ağrı, boy kısalması, spinal deformite.

Osteoporoz kırığının özellikleri: Yaşla birlikte sıklığı artar (2-100 kat), kadınlarda daha sıktır (2 kat), hafif bir travma ile birliktedir, en sık kalça ve omurgalarda görülür, deformite ve duruş bozukluğu oluşturabilir.

Tanı: Direk radyodrafi kullanılır. DEXA; hipertansiyon > inme, KMY > osteoporoz. Laboratuvar: ayırıcı tanıda yardımcıdır. Sedimantaston, Ca, P, ALP, protein elektroforezi, kemik iliği, PTH bakılır. Kemik belirteçleri; kemik döngüsünü belirler. Bu amaçla şunlar bakılır; osteokalsin, kemik ALP, deoksipridinolin, NTx, CTx.

Osteoporoz nasıl önlenir ve tedavi edilir: Beslenme, alışkanlıklar, aktivite ve egzersiz, ilaçlar, risk faktörlerinin düzenlenmesi, kırık ve iskelet deformitelerine bağlı bulguların iyileştirilmesi, rehabilitasyon ve cihazlama tedavide önemlidir.

Tedavi: Kalsiyum, D vitamini, hormon replasman tedavisi, bifosfonatlar, kalsitonin, SERM, stronsyum, anabolik steroidler, parathormon.

Kırık için risk faktörleri: İntrensek faktörler: kardiyovasküler hastalıklar, görme bozuklukları, nörolojik hastalıklar. Ekstrensek nedenler: kullanılan ilaçlar (sedatifler, antihipertansifler), alkol, merdivenler, kapı eşikleri, odanın aydınlatılması, halı-kilim saçağı, TV kablosu.

Osteoporozda; kemik kütlesi azalır, kemik kalitesi bozulur, kırık riski artar. En yaygın metabolik kemik hastalığıdır. Tanısı ve tedavisi olan bir hastalıktır.

Enes Başak

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör