Orta kulak iltihabı nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

3 Ocak 2017 | 7 Mart 2023 | Kategori: Çocuk Sağlığı, Enfeksiyonlar, Kulak Burun Boğaz, Sağlık Sözlüğü Print

90 Paylaşım

Kış ve ilkbahar aylarında çocukları etkileyen hastalıkların başında orta kulak iltihabı geliyor. Burun akıntısı, öksürük gibi belirtileri olan orta kulak iltihabından korunmak için bebeklerin en az 6 ay anne sütü ile beslenmesi ve sigara dumanından uzak durması gerekiyor. 6 ay ve 3 yaş arasındaki çocuklarda daha sık görülen orta kulak iltihabı, üst solunum yolu enfeksiyonlarına eşlik ediyor. Çocukların sık sık içinde bulunduğu okul, servis ve otobüs gibi kalabalık ortamlar orta kulak iltihabı riskini artıran faktörler olarak ön plana çıkıyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Yadigar Genç; bağışıklık sistemi yetişkinlere göre zayıf olan çocuklarda orta kulak iltihabının belirtileri, nedenleri, tedavisi ve korunma yolları hakkında görüşlerini paylaşarak, anne babaları bilgilendiriyor.

Orta kulak enfeksiyonu nedir?

Orta kulak enfeksiyonu, çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en sık görülen enfeksiyonlardır. Üç yaşına kadar bütün çocukların yaklaşık 2/3’ü en az bir kez AOM geçirir, tüm çocukların %50’si iki ve fazla atak geçirir. Bebek ve küçük çocuklarda risk en fazladır. Pik dönem 6-13 aylar arasıdır ve görülme sıklığı 6 yaştan sonra azalır. Enfeksiyonu arttıran risk faktörleri: erkek cinsiyet, yarık damak veya diğer kraniofasiyal anomalilerin mevcudiyeti, kreş-yuva gibi kalabalık ortamlarda bulunma, pasif sigara içimi, anne sütü almama, ailede kulak enfeksiyonu öyküsü varlığı sayılabilir. Üst solunum yolu enfeksiyonu atakları (viral veya bakteriyel) akut kulak enfeksiyonu riskini arttırdığı için üst solunum yolu enfeksiyonlarının sık görüldüğü kış mevsimlerinde risk artar.

Çocuklarda orta kulak iltihabı neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Özellikle östaki tübü disfonksiyonu ve tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonuna duyarlığın arttığı durumlar olmak üzere, birçok faktörün kombinasyonuna bağlıdır Östaki borusunun sağlıklı çalışması orta kulak sağlığı açısından çok önemlidir. Östaki borusu; istirahatte normalde kapalı olup, yutkunma ile açılır sekresyonların orta kulağa ulaşmasını engeller.

Ayrıca orta kulak sekresyonlarının (drenajını) sağlar, orta kulak havalanmasının atmosfer ile dengelenmesine yardımcı olur. Alerjisi olan çocuklardaki kulak enfeksiyonu insidansının non-alerjiklerle benzer bulunmasına rağmen alerjinin bireysel bazda kolaylaştırıcı etkileri olabilir. İmmunolojik immaturite özellikle küçük bebeklerde kolaylaştırıcı bir faktördür.

Orta kulak enfeksiyonu belirtileri nelerdir?

Orta kulak iltihabının klinik bulguları özellikle kulak ağrısı ve kulak akıntısı diğer sistemik bulguların yanında en önemli lokalize edici bulgulardır. Kulak akıntısı kulak zarının kendiliğinden yırtılması sonucu gelişir ve akıntı başlamasıyla ağrı hızla azalır. Perforasyon tanı çok önemlidir; ancak spontan perforasyon, olguların %10 undan azında görülür. Ateş; bir yaş altı bebeklerin %70 kadarında görülürken, büyük çocukların yarısından azında görülür.

Çocuklarda orta kulak iltihabı tedavisi

Ateş birlikte viral enfeksiyon varsa daha sık görülür. 40 derece üzeri ateş genellikle beklenmez, eğer çıkarsa bakteriyemi veya diğer bir komplikasyonu destekler. Burun akıntısı olguların %90 gibi önemli bölümünde görülür. Normal kulak zarı; renksiz-beyaz, amber rengi, bazen hafif pembemsi olabilir ve ince, ışık refleksi görülür. Orta kulak iltihabında kalın, opak kırmızı veya sarı renktedir, dolgun, ışık reflesi yok veya düzensizdir bazen perforasyon ve akıntı görülebilir.

Kulak zarı delinmesi neden olur? Zar yırtılmasının belirtileri ve tedavisi

Orta kulak enfeksiyonu tedavi yöntemleri

Spontan iyileşme sıktır. Plasebo verilen çocuklarda 3 gün içinde ağrı ve ateşte, %60-90 oranında spontan iyileşme olabilir. Son zamanlarda yapılan ve 33 çalışmanın incelendiği bir meta analizde 14 güne kadar semptomların kaybolması dikkate alındığında antibiyotik tedavisinin %14 olguda yararlı olduğu, bir diğer deyişle 7 hastanın birinde antibiyotiğe bağlı iyileşme olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular ışığında spontan iyileşme yüksek oranda görülebilirse de orta kulak enfeksiyonunda genelde antibiyotik verilir.

Antibiyotik seçimi en sık etkenler göz önüne alınarak verilir. 10 günlük bir tedavi uygulanır. Destekleyici tedavi analjezik, antipiretik, burun tıkanıklığı varsa oral dekonjestan, alerji varsa antihistaminik verilebilir.

Çocuklarda orta kulak iltihabı okul başarısını etkiliyor

Burun tıkanıklığını gidermek gerekir. Enfeksiyon tedavisi verilen çocukların çoğu 3-4 günde hızla düzelmeye başlar, %10-15 olguda tedavi başarısızlığı olabilir. İşitme kaybı varsa (> 20 desibel), antibiyotikle yanıt alınmazsa miringotomi ve tüp takılması önerilir. Orta kulak enfeksiyonuna yol açan etkenler arasında H.influenzae (non-tipabl suşlar), M. catarrhalis, GAS gibi bakterilerin henüz rutin aşıları yoktur. Grip aşısı özellikle kreşe giden çocuklarda rekürren AOM sıklığını azaltabilir. Bu nedenle sık ve ciddi kulak enfeksiyonu atakları olan çocuklarda tavsiye edilebilir.