Öksürük nedir? Öksürüğün nedenleri ve türleri

Öksürük, aspirasyona karşı akciğerleri koruyan ve aşırı miktarda yapılan sekresyonun atılmasını sağlayan bir reflekstir. Solunum sisteminin bir savunma mekanizması olan öksürük sağlıklı kişilerde nadiren görülür. Öksürük en sık karşılaşılan semptomlardan biridir. Basit nedenlerle ortaya çıkan, kısa süreli geçici öksürükler olabileceği gibi ciddi bir hastalığın belirtisi de olabilir. İnhalasyon ile alınan partiküller, aşırı mukus sekresyonu, inflamatuar eksuda, yabancı cisim, endobronşial lezyon ve bronş basıları öksürük doğuran nedenlerdir. Hemen her türlü akciğer ve kalp hastalıklarında öksürük görülebilir.

Ayrıca rinit, özefageal reflü, orta kulak patolojileri, diafragma, plevra ve perikard irritasyonu da öksürüğe neden olur. Öksürük yakınması ile gelen bir hastada öncelikle sorulması gereken iki soru öksürüğün süresi ve birlikte balgam olup olmadığıdır. Böylece öksürüğün akut ya da kronik olduğuna ve kuru ya da prodüktif olduğuna karar verilir.

Öksürük neden olur, nasıl geçer? Öksürüğe iyi gelen tedaviler

Akut öksürük

Öksürüğün süresi, dört haftadan daha kısa ise buna akut öksürük denir. Genellikle viral üst solunum yolu enfeksiyonlarında ve pnömoni, abse gibi alt solunum yolu enfeksiyonlarında görülür. Daha az oranda akut öksürük nöbetleri çevresel ve mesleki irritanlarla, sigara dumanı ve çeşitli allerjenlerle karşılaşma sonucu ortaya çıkabilir. Aspirasyon ve yabancı cisimler de akut öksürük nöbetine neden olabilir.

Kronik öksürük

Öksürüğün süresi 4-6 haftadan daha uzun ise buna kronik öksürük denir. Kronik öksürük nedenleri arasında sigaraya bağlı öksürük, postnazal akıntı ve kronik bronşit başta gelir. İnterstisyel akciğer hastalıkları, astım, tüberküloz, bronşektazi ve bronş kanseri de kronik öksürüğe neden olur.

Kuru (non prodüktif) öksürük

Sabahın erken saatlerinde görülen balgamın eşlik etmediği öksürük tipidir. En önemli nedeni sigaradır. Sigaranın neden olduğu öksürük yıllar boyu sürer. Özellikle günün ilk sigara içimiyle belirginleşir ve genellikle kişiyi fazla rahatsız etmez. Ancak sigaraya bağlı öksürüğü olan kişide kronik bronşit ve bronş kanseri tanıları atlanmamalıdır.

ACE inhibitörleri kullanan hastaların yaklaşık %20’sinde yan etki olarak kuru öksürük görülebilir. Öksürük, ilaç başlandıktan hemen sonra ortaya çıkabileceği gibi aylar, yıllar sonra da çıkabilir. Tedavide kullanılan ACE inhibitörü kesilir. İlaç kesildikten sonra bir ay içinde öksürük kaybolur.

Bronşit nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Diğer bir kronik kuru öksürük nedeni postnazal akıntıdır. Dolayısıyla hastalar rinit, sinüzit ve nazal polip yönünden ayrıntılı incelenmelidir. Astımlı hastalarda nefes darlığı ve wheezing olmaksızın tek başına kronik, inatçı ve özellikle nöbetler şeklinde gelen kuru öksürük tek semptom olabilir. Buna “öksürük varyant astım” denir.

Yemeklerden sonra pirozis ile birlikte öksürük ortaya çıkıyorsa regürjitasyon ve mide içeriği aspirasyonu düşünülmelidir. Gastroözefageal reflüsü olan hastalarda başka bir semptom olmaksızın tek başına kuru öksürük olabilir. Daha az sıklıkta olmakla birlikte bronş kanserleri, interstisyel akciğer hastalıkları, mediasten ve plevra hastalıklarında da kronik kuru öksürük görülür.

Uzun süren öksürük ihmal edilmemeli!

Yaş (prodüktif) öksürük

Öksürükle birlikte balgam varsa yaş (prodüktif) öksürük denir. Akciğerlerin ve hava yollarının akut ya da kronik inflamasyonunu gösteren önemli semptomlardan biridir. En sık görüldüğü hastalıklar pnömoni, akciğer absesi, bronşektazi, kronik bronşit, tüberküloz ve bronş kanseridir. Öksürüğün zamanla ve pozisyonla olan ilişkisi de önemlidir. Özellikle gece öksürüğünde astım veya sol kalp yetmezliği düşünülmelidir.

Akciğer ödeminde akciğerlerde konjesyonun artması nedeniyle öksürük yattıktan bir kaç saat sonra ortaya çıkarken astımda özellikle gece sabaha karşı olur. Kronik bronşit ve bronşektazili hastalarda uyku sırasında sekresyonların hava yollarında göllenmesi sonucu özellikle sabah uyanıldığında öksürük ve balgam olur. Konjestif kalp yetmezliği, mediasten hastalıkları, özefagus divertikülü, gastroözefageal reflu ve diafragma hernilerinde özellikle sırtüstü yatar pozisyonunda öksürük artar. Hâlsizlik, bulantı, kusma, öğürme, baş ağrısı, senkop ve inkontinans başlıca öksürük komplikasyonları olup şiddetli öksürük nöbetleri hernilere ve kot kırıklarına da neden olabilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör