Uzun yıllardır obezite tanımında vücut kitle indeksi (VKİ) temel alınsa da, bu yöntemin eksiklikleri sıkça tartışılıyor. VKİ, aşırı vücut yağına bağlı sağlık sorunlarını her zaman doğru bir şekilde tanımlayamıyor ve bu da tedaviye erişimi zorlaştırabiliyor. The Lancet Diabetes & Endocrinology dergisinde yayımlanan ve 76 tıbbi kuruluş tarafından desteklenen yeni bir rapor, obeziteyi tanımlama ve teşhis etmede daha kapsamlı bir yaklaşım öneriyor. Bu yeni tanımda, vücut kitle indeksine ek olarak bel çevresi ölçümleri ve aşırı kiloya bağlı sağlık sorunları da yer alacak. Böylelikle, tedaviye ihtiyaç duyan bireylerin daha doğru bir şekilde belirlenmesi ve obeziteye karşı daha etkili müdahaleler mümkün olacak. Bu yaklaşım, küresel sağlık politikalarında yeni bir dönemin başlangıcı olabilir.
VKİ, uzun yıllardır obeziteyi tanımlamak için kullanılsa da birçok uzman, bu yöntemin yanıltıcı olabileceğini savunuyor. Yüksek kas kütlesine sahip bireyler (örneğin sporcular) VKİ’ye göre obez olarak sınıflandırılabilirken, bazı aşırı kilolu bireyler düşük VKİ değerine sahip olabiliyor. Yeni kriterler, VKİ’nin yalnızca bir tarama aracı olarak kullanılmasını ve sağlık durumunun daha kapsamlı ölçümlerle değerlendirilmesini öneriyor.
Obezite nedir? Kimlere morbid obez denebilir? Tedavisi mümkün mü?
Washington Üniversitesi’nde obezite uzmanı ve The Lancet’te yayınlanan raporun 58 yazarından biri olan Prof. Dr. David Cummings, “Bu çalışmanın amacı, daha kesin bir tanımla gerçekten sağlık açısından yardım ve tedaviye en çok ihtiyaç duyan kişileri belirleyebilmektir” diyor.
Küresel uzmanlardan oluşan bir ekip tarafından hazırlanan rapor, obeziteyi iki yeni kategoriye ayırıyor:
Klinik Obezite: Bu kategoriye dahil kişiler VKİ ve organ veya doku işlevinde bozulma belirtileri gibi obezitenin diğer kanıtlarını karşılayan bireyler. Bu grupta kalp hastalığı, yüksek tansiyon veya kronik ağrılar gibi sorunlar görülebilir. Klinik obezite tanısı alan bireyler için diyet, egzersiz ve obezite ilaçları ve diğer tedaviler önerilebilir.
Preklinik Obezite: Bu kategoriye, fazla vücut yağına sahip olan ancak henüz ciddi sağlık sorunları gelişmemiş bireyler dahil. Bu kişilerde risk faktörlerini azaltmaya yönelik sağlık danışmanlığı öneriliyor.Böylece erken müdahale ile kronik hastalıkların önlenmesi mümkün olabilir.
Daha önce obez olarak değerlendirilen kişilerin yaklaşık %20’si yeni kriterlere göre artık bu tanımı karşılamayacak. Buna karşılık obeziteyle bağlantılı ciddi sağlık sorunları yaşayan ancak vücut kitle indeksi düşük kişilerin de %20’si obez olarak kabul edilebilecek ve buna göre tedavi uygulanacak.
Nature Medicine: Aralıklı Oruç Obezite ve Diyabete Karşı Çok Etkili Bir Çözüm
Yeni tanımların uygulanması, maliyetler ve sağlık personeli eğitimi gibi pratik zorluklar barındırıyor. Ancak uzmanlar, bu değişikliklerin obeziteye yönelik daha adil ve etkili bir yaklaşımın başlangıcı olduğunu vurguluyor. Çalışma, 76 tıbbi kuruluş tarafından destekleniyor ve obeziteyle mücadelede önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Mevcut VKİ (vücut kitle indeksi) tabanlı obezite ölçütleri, vücut yağ oranını hem eksik hem de fazla tahmin ederek bireysel sağlık hakkında yetersiz bilgi sunmaktadır. Bu durum, tıbbi açıdan uygun sağlık hizmetlerini ve politikalarını zayıflatmaktadır. Komisyon, obeziteyi, diğer tıbbi uzmanlık alanlarındaki kronik hastalık kavramına benzer şekilde, aşırı vücut yağının organ ve dokuların işlevi üzerindeki etkisinden doğrudan kaynaklanan bir hastalık olarak tanımlamayı hedeflemiştir. Bu doğrultuda, hastalık teşhisi için objektif kriterler belirleyerek klinik karar verme süreçlerini, tedavi önceliklerini ve halk sağlığı stratejilerini iyileştirmeyi amaçlamıştır.
Bu amaçla 58 uzman, mevcut kanıtları tartışmak ve bir fikir birliği sürecine katılmak üzere bir araya gelmiştir. Komisyon, obeziteyi, vücutta yağ birikiminin olduğu, bu yağların dağılımı veya işlevinde anormallik bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, çok faktörlü ve hâlâ tam olarak anlaşılmamış nedenlere sahip bir durum olarak tanımlamaktadır.
Klinik obezite, aşırı vücut yağı nedeniyle dokuların, organların veya bireyin genel işlevlerinin değişmesiyle karakterize kronik ve sistemik bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Bu durum, kalp krizi, felç ve böbrek yetmezliği gibi yaşamı tehdit eden ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
KaloriMetre: Kalori nasıl hesaplanır? Besinlerin kalori cetveli nedir?
Preklinik obezite ise, dokuların ve organların işlevlerinin korunduğu ancak klinik obezite ve diğer kronik hastalıklar için artan bir risk taşıyan bir durumdur. Komisyon, VKİ’nin bireysel sağlık ölçütü yerine yalnızca epidemiyolojik çalışmalar ve tarama amaçlı kullanılmasını önermektedir. Aşırı vücut yağının, VKİ’ye ek olarak, bel çevresi veya bel-boy oranı gibi doğrulanmış antropometrik kriterlerle ölçülmesi gerektiği belirtilmiştir.
Klinik obezite teşhisi, organ veya doku işlevinde bozulma belirtileri ya da günlük yaşam aktivitelerinde yaşa bağlı önemli kısıtlamalar gibi kriterlerden birini veya her ikisini gerektirmektedir. Klinik obeziteye sahip bireylerin, zamanında ve kanıta dayalı tedavi alması, preklinik obeziteye sahip bireylerin ise sağlık danışmanlığı ve risk azaltıcı müdahalelerden faydalanması önerilmektedir. Halk sağlığı stratejileri, obezitenin bireysel sorumlulukla ilişkilendirilmesinden ziyade bilimsel kanıtlara dayandırılmalı ve kiloya dayalı önyargı ile damgalanmanın önlenmesi için sağlık çalışanları ve politika yapıcılar eğitilmelidir. Bu rapor, dünya çapında 76 kuruluş tarafından desteklenmiş ve geniş bir fikir birliği ile kabul edilmiştir.
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Definition and diagnostic criteria of clinical obesity, The Lancet Diabetes & Endocrinology (2025). DOI: 10.1016/S2213-8587(24)00316-4YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?