Nötrofil (NEU) nedir? Yüksekliği ve düşüklüğü neden olur, belirtileri nedir?

24 Kasım 2018 | 6 Şubat 2022 | Kategori: Kan Hastalıkları, Sağlık Sözlüğü Print

214 Paylaşım

Nötrofil, bağışıklık sisteminin önemli parçası olan beyaz kan hücrelerinin bir türüdür. Kemik iliğinde yapılırlar ve kan dolaşımına girerek, içerdikleri enzimler sayesinde bakteri ve mantarlarla savaşırlar. Bir enfeksiyonun varlığında mikropları öldürmek için bulundukları yere göç eden ilk hücrelerdir. Yüksekliği veya düşüklüğü, ciddi bir hastalığın veya enfeksiyonun belirtisi olabilir. Düşük nötrofil seviyeleri, lösemi hastalarında, kemoterapi alan kanserli kişilerde yaygın bir yan etkidir. Vitamin eksiklikleri, sigara kullanımı, aşırı stres ve yetersiz beslenme nötrofil üretimini etkileyebilir. Anormal nötrofil sayıları altta yatan bir durumdan kaynaklanıyorsa, tedavi buna göre belirlenir.

İçindekiler

Nötrofil nedir?

Nötrofiller, bakteri ve mantarların neden olduğu enfeksiyonlarla savaşan beyaz kan hücrelerinin bir türüdür. Kemik iliğinde gelişirler ve beyaz kan hücrelerinin en büyük bölümünü (%50-75) oluştururlar. İltihaplanma, yaralanma veya enfeksiyon varlığında kimyasal uyarılar yoluyla o bölgeye yönelirler.

Mikroplar ile karşılaşmayanlar, programlanmış hücre ölümüne uğrayarak, karaciğer ve dalak tarafından temizlenir. Kısa ömürlü nötrofilin hızlı şekilde tükenmesine karşı kemik iliği çok sayıda rezerv bulundurur.

Lösemi nedir, neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavi yöntemleri

Çoğunluğu kemik iliğinde dolaşan nötrofillerin diğer kısmı dokularda ve kan damarlarındadır. Erişkin bir insanda her gün 100 milyar nötrofil üretilir; kemik iliğinde yaklaşık 3-7 gün, dolaşımda 6 saat ömürleri vardır.

Nötrofil ne işe yarar?

Nötrofillerin görevi mümkün olduğunca çok mikrop öldürmektir. Vücudumuzun doğal antibiyotikleri olan antimikrobiyal proteinler sayesinde mikroplara zarar verebilirler. Diğer bağışıklık hücrelerinin yardımıyla, bağışıklık sistemi devreye girene kadar günlerce, haftalarca çalışırlar. Her nötrofil sadece bir kaç saat yaşar ve kemik iliğinde sürekli olarak yeni nötrofiller üretilir. Nötrofiller, hareket edecekleri yönü enfeksiyon veya doku yaralanmasının bulunduğu bölgeye göre belirlerler.

Hematoloji nedir? Hematolog hangi hastalıklara bakar?

Diğer beyaz kan hücrelerinin aksine, nötrofiller belirli bir dolaşım alanıyla sınırlı değildirler. Tüm antijenlere hemen saldırmak için damar duvarlarından vücudun dokularına serbestçe hareket edebilirler.

Nötrofilin diğer hastalıklarla ilişkisi

Nötrofil ve kanser

Kanser tedavileri (kemoterapi, radyasyon, cerrahi, kök hücre veya kemik iliği nakli) veya kanserin kendisi bağışıklık sistemini zayıflatarak beyaz kan hücrelerinin sayısını azaltır ve gerektiği gibi çalışmalarına engel olur. Buna immün baskılama denir. Mikropları yok etmek için yeterli nötrofil bulunmadığında enfeksiyon riski yüksektir.

Lökosit (akyuvar) nedir? WBC yüksekliği ve düşüklüğünün nedenleri

Nötrofil seviyelerindeki düşüşün zamanlaması kemoterapinin dozuna bağlıdır. Kemoterapi turunun başlamasından yaklaşık bir hafta sonra düşmeye başlar. Seans sonrasında kemik iliğinde yeniden üretim başlayınca, nötrofil seviyesi yükselmeye başlar ancak normal seviyeye ulaşması 3-4 haftayı bulur.

Nötrofil ve enfeksiyon

Nötrofiller çoğu enfeksiyon türüne karşı önemli bir savunmadır; enfeksiyon riskini anlamak için nötrofil sayısına bakılır. Nötropeni, mantar ve bakteriyel enfeksiyonlara karşı duyarlılığın artmasına neden olur. Risk derecesi nedenine, şiddetine, altta yatan tıbbi duruma, kemik iliği rezervlerinin varlığına veya yokluğuna bağlıdır.

Nötrofil ve kalp hastalıkları

Nötrofil düşüklüğü damarların tıkanma süreçlerini destekler ve kardiyovasküler risk taşıyıcısı olarak ortaya çıkarak kalp krizine neden olur.

Nötrofil ve kistik fibrozis

Doğumdan itibaren birçok organın salgı bezlerini etkileyerek fonksiyon bozukluklarına yol açan kalıtsal bir hastalıktır. Akciğerler, pankreas, karaciğer, bağırsaklar, sinüsler ve üreme organlarını etkiler. Enfeksiyon ve iltihaba bağlı olarak hava yollarında toplanan nötrofiller parçalandığında açığa çıkan çok miktarda DNA, salgıların daha yapışkan, koyu kıvamlı olmasına, bronşların tıkanmasına ve kalıcı akciğer hasarına yol açabilir.

Nötrofil değerleri ne olmalı?

Kanda nötrofil değerleri ne olmalı?

Nötrofil değerinin normal aralığı, yetişkin ve çocuklarda yaşa göre değişiklik gösterir. Referans aralıkları mikrolitre (mcL) cinsinden ölçülür ve sadece yaklaşık değerlerdir. Nötrofil sayısı normal şartlarda yetişkinlerde 1500-8000; çocuklarda 1000-8000 arasındadır.

Bebeklerde nötrofil değerleri ne olmalı?

Riskli gebeliklere ve doğum stresine bağlı olarak, annede stres hormonlarının artmasıyla yenidoğan nötrofiliye eğilimli doğar ancak 1 hafta içinde normal değerlere yaklaşır. Bebeklerde nötrofil değerleri:

Yenidoğan: 6000-26.000 mcL
1 haftalık: 1000-10.000 mcL
6 aylık: 1000-8500 mcL

Netrofil sayımı ve testi neden yapılır?

Mutlak nötrofil sayısı sağlıkla ilgili önemli ipuçları verir. ANC tipik olarak diferansiyelli tam kan sayımının (CBC) bir parçası olarak sıralanır. Bir hastalığın teşhisine yardımcı olmak, mevcut bir hastalığı veya kemoterapinin etkisini izlemek için yapılır. Sonuçlar anormalse, kan testi haftada bir kez tekrarlanarak nötrofil sayısındaki değişikliklere bakılır. Belirli durumlarda spesifik nedenin teşhisi için kemik iliği biyopsisi veya ek testler gerekebilir.

Trombosit nedir? PLT düşüklüğü ve yüksekliği ne tür sorunlar yaratır?

Sonuçlar laboratuvarlar arasında değişebilir, ayrıca bazı faktörler de etkileyebilir:

Enfeksiyon geçirmek
Kemoterapi, radyasyon, kortikosteroid tedavisi
Yakın zamanda ameliyat olmak
HIV
Hamilelik
Yaş
Cinsiyet
Genetik miras

Nötrofil düşüklüğü (Nötropeni) nedir?

Anormal derecede düşük nötrofil seviyesidir. Nötrofil sayısına göre hafif, orta ve ağır; süresine göre akut ve kronik; oluşum nedenlerine göre kazanılmış ve doğuştan olarak sınıflanmaktadır. Nötropeni vücudun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini azaltarak, yaşamı tehdit eden enfeksiyon riskini artırır.

Bağışıklık sistemini etkileyen kalıtsal bozukluklar dahil, kanser veya kemik iliğine zarar veren hastalıklardan ve bazı ilaçlardan kaynaklanabilir. Kemoterapinin sonucu olarak en sık görülen, hatta beklenen bir durumdur.

Nötropeni değerleri

Mikrolitre başına 1500’den az nötrofil sayımı, nötropeni olarak kabul edilir ve aşağıdaki gibi sınıflandırılır:

Hafif nötropeni:1000-1500mcL
Orta nötropeni:500-1000mcL
Ağır nötropeni:500mcL’nin altı

Biyopsi nedir, nasıl yapılır? Biyopsinin riski var mıdır?

Nötropeni nedenleri

Kemik iliğinde nötrofil üretimi problemi
Kemik iliği dışında nötrofillerin yok edilmesi
Kemik iliği yetmezliği
Doğuştan kemik iliği fonksiyon bozuklukları (Kostmann sendromu)
Kemoterapi, radyasyon tedavisi
Lösemi, lenfoma, multipl miyelom gibi kemik iliğini etkileyen kanserler
Antibiyotikler, tansiyon, epilepsi, psikiyatri ilaçları
Beslenme yetersizliği, vitamin eksiklikleri
Lyme hastalığı
Kansızlık, kan zehirlenmesi
Romatoid artrit, Crohn, lupus gibi otoimmün hastalıklar

Sedimantasyon (ESR) nedir? Düşüklüğü ve yüksekliği ne tür sorunlar yaratır?

Nötropeniye neden olan viral veya bakteriyel enfeksiyonlar:

Tüberküloz
Dang humması
Epstein-Barr virüsü, HIV, Hepatit A, B, C, salmonella, sıtma

Nötrofil düşüklüğü ne tür sorunlar yaratır?

Nötrofil üretimini bozan herhangi bir şey nötropeniyle sonuçlanabilir ve bu durum bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur. Ağır nötropeninin süresi uzarsa ciddi enfeksiyon riski artar. Nötropeninin komplikasyonu olarak ortaya çıkan ülser, kurdeşen gibi enfeksiyonların çoğu, ciltte, mide-bağırsak veya idrar yolunda bulunan bakterilerden kaynaklanır.

Nötrofil düşüklüğü belirtileri

Ağız içi ve deri gibi mukoza zarlarında enfeksiyonlar
Enfeksiyon kaynaklı ateş
Cilt apsesi
Ağız yaraları
Şişmiş diş etleri
Yorgunluk
Terleme
Boğaz, karın ağrısı
İdrar yaparken ağrı, yanma
Olağandışı vajinal akıntı, kaşıntı

Nötropeni herhangi bir semptom göstermeyebilir, genellikle bir hastalık şüphesiyle yaptırılan kan testinden sonra anlaşılır. Nötropeni hastaları için, küçük bir enfeksiyon bile hızla ciddileşebilir. Bu belirtilerden herhangi biri varsa hemen bir doktora danışın.

Nötropeni tedavisi

Tedavi, altta yatan hastalık durumunun yanı sıra, nötropeninin neden ve şiddetine bağlıdır. Hafif vakalarda herhangi bir tedaviye ihtiyaç olmayabilir. Tedavi için yaklaşımlar şunlardır:

Enfeksiyonun neden olduğu ateş antibiyotikle tedavi edilir.
Granülosit koloni uyarıcı faktör (G-CSF) tedavisi, beyaz kan hücresi üretmek için kemik iliğini uyarır.
Çok nadir olarak granülosit transfüzyonu uygulanır
İlaca bağlı vakalarda mümkünse ilaç değiştirilir.
Kök hücre transplantları, kemik iliği problemlerinin neden olduğu şiddetli nötropeni türlerinin tedavisinde yararlı olabilir.
Bağışıklık yetmezliği vakalarında kortikosteroid tedavisi uygulanır.

Bebeklerde nötrofil eksikliği

Nötropeni, çocuklarda görülen önemli sorunlardan biridir. Doğuştan veya kazanılmış nedenlerle meydana gelebilir. Kazanılmış nötropeninin en sık nedeni viral enfeksiyonlardır. Doğuştan nötropenilere genellikle akut, yaşamı tehdit edici bakteriyel ve mantar enfeksiyonlarının görülmesiyle tanı koyulur. Doğuştan nötropeniye bağışıklık sistemi bozuklukları da eşlik edebilir.

Bebeklerde nötrofil düşüklüğü nasıl yükselir?

Herhangi bir enfeksiyon varsa, kaynağı bulunmalı ve tedavi edilmelidir. Pek çok durumda, kemik iliği iyileştikçe ve yeterli beyaz kan hücresi üretmeye başladığında nötropeni kendi kendine iyileşir. Nötrofil sayısının yaşamı tehdit edebilecek kadar düşük olduğu nadir durumlarda ise beyaz kan hücresi üretimini uyarmak için ilaç kullanılabilir.

Nötrofil yükselten gıdalar

Nötrofil sayısının düşük olduğu dönemlerde bağışıklık sistemini desteklemek için A, B, C, E vitaminleri, karotenler, demir, çinko, selenyum çok önemlidir. Omega-3 ve antioksidan içeren besinler tüketerek vücudunuzdaki nötrofil sayısını dengede tutabilirsiniz.

Lenfosit (LYM) nedir? Neye yarar? Düşüklüğü ve yüksekliği neden olur?

Genel olarak protein açısından zengin, yüksek kalorili besinler tercih edilmelidir.

Kırmızı et, tavuk, hindi, balık, yumurta, süt ve süt ürünleri önemli B12, A vitamini, demir ve protein kaynaklarıdır. Çok iyi pişirilerek tüketilmelidir.
Peynir ve yoğurt yoğun çinko kaynaklarıdır.

Susamın ve yağının faydaları nelerdir? Susam yağı nasıl kullanılır?

Balık yağı, keten tohumu, ceviz, somon, ıspanak, soya yüksek omega-3 yağ asidi içeren besinlerdendir.
Deniz ürünleri ve sakatatlar selenyum içeren gıdalardır.
Yeşil yapraklı sebzeler, kırmızı, turuncu, sarı renkli sebzeler beta karoten kaynağıdır.
Antioksidan yönünden zengin, hücre yapısını korumaya yardımcı, önemli C vitamini kaynakları olan portakal, yeşilbiber, maydanoz, brokoli, kivi, çilek, kiraz, havuç, karpuz, kavun gibi meyve ve sebzeler bolca tüketilmelidir.
Kuru baklagiller önemli folik asit kaynaklarıdır.
Susam, badem, fıstık gibi yağlı tohumlar E vitamini açısından zengindir.
Yeşil çay bağışıklığı artıran, enfeksiyonlarla mücadelede yardımcı antioksidanlar içerir.
Kaynatılmış, ılıtılmış bol su içilmelidir.

Selenyum nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

Nötrofil yüksekliği (Nötrofili) nedir?

Anormal derecede yüksek nötrofil seviyesidir ve vücudunuzda enfeksiyon olduğuna dair bir işarettir. Ancak kan yapan dokularda oluşan bir kanser olan kronik miyelojenöz lösemiden de kaynaklanabilir. Kanda normal nötrofil sayısı 1500 civarında olmalıdır. 8000’in üzerine çıkarsa nötrofili olarak kabul edilir ve bu durum kanser, hemolitik anemi, böbrek yetmezliği, tiroid iltihabı, romatoid artrit, hepatit gibi hastalıkların göstergesi olabilir. Nötrofil seviyesi hamilelikte ve ilk 3 gün boyunca yenidoğanda yüksek olabilir fakat bu geçici bir durumdur.

Nötrofili nedenleri

Bakteriyel, viral, mantar enfeksiyonları
İltihap
Yaralanma
Sigara ve tütün ürünlerinin kullanımı
Stres
Aşırı egzersiz
Steroid kullanımı
Kalp krizi
Kronik miyeloid lösemi
Cerrahi müdahele, kan nakli

Nötrofil yüksekliği belirtileri

Nötrofili asemptomatik bir rahatsızlıktır, yani belirtiler hangi hastalıktan kaynaklandığına göre değişiklik göstermektedir. Altta yatan nedene göre nefes darlığı, halsizlik, çarpıntı, göğüs-eklem ağrısı, ateş, kabızlık gibi belirtiler gösterebilir.

Düzenli aralıklarla yaptıracağınız tam kan sayımı nötrofilinin, aynı zamanda başka hastalıkların da erken teşhisinde yarar sağlar.

Sedimantasyon (ESR) nedir? Düşüklüğü ve yüksekliği ne tür sorunlar yaratır?

Nötrofil yüksekliği tedavisi

Nötrofil yüksekliği genellikle stresten veya enfeksiyondan kaynaklanır, ancak farklı nedenleri de olabilir. Bu yüzden yapılacak ek testlerle altta yatan sebep saptanıp, uygun tedavi yöntemi önerilir.

Hayatınızdaki stresi yönetebilmek nötrofil seviyesinin normale dönmesini sağlayabilir.
Enfeksiyondan kaynaklanıyorsa tedavide antibiyotikler veya antiviral ilaçlar kullanılır.
İltihap durumunda iltihap gidericiler tercih edilir.
Kortikosteroidler ve bağışıklık düzenleyici ilaçlar da tedavinin bir parçası olabilirler.
Nötrofilinin nedeni kanserse, türüne uygun olarak ameliyat, kemoterapi, radyoterapi seçenekleri değerlendirilir.

Eklem ağrısı neden olur? Nasıl geçer? En etkili tedavi yöntemleri

Nötrofil sorunu olan hastalar için öneriler ve uyarılar

Ağır durumlarda özel oda kullanın ve bakıcıların eldiven, önlük, yüz maskesi kullanmasına dikkat edin.
Enfeksiyon riskini azaltmak için kişisel hijyene dikkat edin; ellerinizi sık sık yıkayın, dişlerinizi fırçalayın.
Hasta insanlarla temastan kaçının.
Kesik ve sıyrıkları hemen temizleyin, bandajla sarın.
Çok sıcak banyo yapmayın.
Alkol, sigara ve diğer tütün ürünlerini kesinlikle kullanmayın.
Az pişmiş et, çiğ sebze yemeyin veya tüm çiğ gıdaları sirkeli suda yarım saat beklettikten sonra yiyin.
Meyvelerden mümkünse kabuğu soyulabilenleri tercih edin.
Çok sıcak-soğuk-acı-ekşi-baharatlı yiyeceklerden uzak durun.
Pastörize edilmemiş sütlü gıdalardan kaçının.
Egzersiz yapın ve stresten uzak durmaya çalışın. Bknz: >>> Neutrophil

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Low white blood cell (neutrophil)2- Neutropenia3- Neutrophil: A Cell with Many Roles in Inflammation or Several Cell Types?

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle