İkizlerle Yapılan Yeni Araştırma: Müzik Beğeni ve Hazzını DNA’mız belirliyor

Yazan Tuba Günvar

7 Nisan 2025 | 13 Nisan 2025 | Kategori: Güncel / Literatür Print

Müzik, yaşamın her alanında yer alan evrensel bir dil ve insan kültürünün ayrılmaz bir parçası. Peki, bazı insanlar neden müziği daha çok severken diğerleri pek etkilenmiyor? Nature dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, bu sorunun cevabının DNA’mızda saklı olabileceğini gösteriyor. İkizler üzerinde veri analiziyle yapılan araştırmanın sonuçlarına göre, müzikten keyif alma ve müzik yeteneğinde DNA farklılıkları çok önemli bir rol oynuyor. Ayrıca, müzikten alınan haz, yetenek ve ödül duyarlılığından bağımsız genetik mekanizma ile belirleniyor.

Genetik ve Müzik Zevki Arasındaki Bağ

Hollanda’daki Max Planck Psikolinguistik Enstitüsü öncülüğünde yürütülen çalışmada, 9 binden fazla İsveçli ikizin verileri analiz edildi. Katılımcıların müzikten aldıkları haz, genel ödül duyarlılıkları ve ritim, melodi, tonlama gibi müziksel algı becerileri değerlendirildi. Araştırma, tek yumurta ve çift yumurta ikizleri arasındaki benzerlikleri karşılaştırarak müzikten haz alma eğiliminde genetik farklılıkların etkisini ölçtü. Sonuçlar, müzikten alınan hazzın yaklaşık %54 oranında genetik faktörlere bağlı olduğunu gösterdi.

Yeni Çalışma: Dans Etmek Diğer Egzersiz Türleri Kadar Sağlığa Faydalı

Sadece Müzikal Yetenek Değil, Haz Duygusu da Genetik

Elde edilen veriler, müzikten alınan hazzın sadece müzikal becerilere veya genel mutluluk duygusuna değil, özel genetik mekanizmalara dayandığını ortaya koydu. Araştırma, bu genetik etkilerin müzik ödül duyarlılığıve müziksel algı becerilerinden büyük ölçüde bağımsız olduğunu gösterdi.

Müzik Ödül Duyarlılığı Nedir?

Müzik ödül duyarlılığı (music reward sensitivity), bireylerin müzikten keyif alma düzeyini tanımlayan bir kavramdır. Daha teknik bir ifadeyle, beynin ödül sisteminin müzikle etkileşim sırasında ne kadar aktive olduğunu ve bu etkileşimin kişiye ne kadar haz verdiğini gösterir. Müzik ödül duyarlılığı, müziğe verilen duygusal tepki, müzik dinleme isteği, dans, konser gibi sosyal bağ kurma, müziğe eşlik etme isteği gibi farklı alt boyutlardan oluşur. Özetle, müziğin bireyde tetiklediği keyifli hislerin ve ödül algısının derecesini ifade eder.

Müzikten Zevk Almanın Farklı Genetik Yolları Olabilir

Elde ettikleri bulguların ileride yapılacak genetik analizlerin, müziğe yönelik bireysel farklılıkların anlaşılmasında daha büyük katkılar sağlayabileceğini ve terapötik uygulamaların önünü açabileceğini söyleyen çalışmanın başyazarı Dr. Giacomo Bignardi, şu bilgileri paylaştı: “Bu çalışma, insanların müziğe verdikleri duygusal tepkilerin ardında yatan genetik çeşitliliği gösteriyor. Müzikten zevk alma biçimimiz, hem duygusal hem sosyal yönlerimizle iç içe geçmiş bir biyolojik temele sahip olabilir.”

Müzik terapisi organ naklinde reddi önlemede başarılı bulundu!

Araştırmanın Özeti

İkiz modeli analizi, müzikten alınan hazzın kısmen farklı genetik yollarla belirlendiğini ortaya koyuyor
İnsanlar müzikle; duygusal düzenleme, rahatlama veya sosyal bağ kurma gibi farklı nedenlerle etkileşime girer. Ancak bireylerin müzikten ne kadar keyif aldıkları konusunda büyük farklılıklar olmasına rağmen, bu farklılıkların kökeni hakkında çok az şey bilinmektedir. Bu çalışmada, bu çeşitliliğin altında yatan genetik faktörler çözümlenmiştir. İsveçli ikizlerden oluşan geniş bir örneklemden (N = 9169; 2305 tamamlanmış ikiz çifti) Barcelona Müzik Ödül Duyarlılığı Anketi kullanılarak müzik ödül duyarlılığının çeşitli yönlerine dair veriler, müzik algısal yetenekleri ve genel ödül duyarlılığına ilişkin bilgiler toplanmıştır.

Elde edilen bulgulara göre, genetik faktörler müzik ödül duyarlılığındaki değişkenliğin %54’üne kadar katkı sağlamaktadır ve bu etkinin %70’i müziksel algı yeteneklerinden ve genel ödül duyarlılığından bağımsızdır. Çok değişkenli analizler, müzikten alınan hazzın farklı yönleri üzerindeki genetik ve çevresel etkilerin kısmen farklı olduğunu ve müzik keyfinin farklı yönlerine özgü ayrı genetik yollar olduğunu ortaya koymuştur. Bu sonuçlar, müzikten alınan hazzın farklı boyutlarına katkıda bulunan kısmen farklı değişkenlik kaynaklarını içeren karmaşık bir tabloyu gözler önüne sermektedir.