Morfin nedir? İnsan sağlığına etkileri, bağımlılığı ve tedavisi

Morfin, narkotik ağrı kesiciler grubunda yer alan çok güçlü bir ilaçtır. Cerrahi operasyonlar, kanser ağrıları, kalp krizi, uzun süren kronik ağrıların tedavisinde kullanılır. Ağrı sinyallerinin sinirlerden beyne iletilmesini engeller. Uzun süre kullanımı psikolojik ve fiziksel bağımlılığa neden olabilir. Ancak eğer sadece ağrıyı hafifletmek için doktor kontrolünde kullanıyorsanız bağımlılık yapma ihtimali düşüktür. Morfin pek çok yan etkisi olan bir ağrı kesicidir; öfori denilen mutluluk hali, solunumun sorunları, göz bebeklerinde büyüme, denge kaybı ve halüsinasyonlar bunlardan bazılarıdır. Yan etkileri tetikleyebileceği için, morfin kullanırken alkol tüketilmemesi gerekir.

Morfin nedir?

Morfin kolay erişilebilir olması ve maliyetinin düşük olması nedeniyle sıklıkla suistimal edilmektedir. Morfin sadece kırmızı reçete ile alınabilir. Ülkemizde kapsül, tablet ve ampul formları bulunmaktadır.

Ağrı kesici ilaçlar nasıl kullanılmalıdır? Türleri ve yan etkileri

Morfinin tarihçesi

Morfin ilk olarak 1805 yılında Frederick Wilhelm Sertürner tarafından keşfedilmiştir. İlaca, Yunan mitolojisinde uyku tanrısı olarak bilinen Morpheus’un adı verilmiştir. 1818 yılında Fransız bir doktor olan Francois Magendie, genç bir kız hastasında gözlemlediği morfinin ağrı kesici ve uyku verici özelliğinden bahseden bir makale yayınlar. Bu tıp alanda ilgi çeker ve 1820’lerin ortasında Batı Avrupa’da yaygın şekilde kullanılmaya başlar.

Merck isimli firma tarafından da standardize edilmiş formları üretilmeye başlar. 1850’li yıllarda morfin ameliyat sırasında ve sonrasında ağrıyı azaltmak için rutin olarak kullanılmaya başlanır. Ardından epidural enjeksiyon ve kontrollü ağrı kesici formları geliştirilmiştir. Morfinin bağımlılık yapıcı etkileri nedeniyle bağımlılık yapmayan bir türevi araştırılırken de kimyasal adı “diasetil morphin” olan eroin keşfedilmiştir.

Eroin nedir? Sağlığa etkileri nelerdir? Bağımlılığı ve tedavisi

Morfin ne işe yarar?

Morfin narkotik ağrı kesiciler grubuna ait bir ağrı kesicidir. Başlıca kullanım alanları:

• Uzun süren şiddetli ağrıların dindirilmesi için
• Cerrahi operasyonlar öncesinde ağrı kesici olarak
• Kanser hastalarında olduğu gibi uzun süren kronik ağrıların tedavisinde
• Kalp krizi ve kalp yetmezliğine bağlı akciğer ödemlerinin tedavisinde kullanılır.

Morfinin özellikleri

Morfin Farmakolojisi

Bu ilacın bağımlılık yapıcı etkilerini de aynı alıcı üzerinden gösterir. Morfinin vücuttaki etkileri, merkezi sinir sistemi ve boşaltım sisteminde bulunan düz kasları üzerindedir.

Morfin tedavisi

Morfin türleri ve formları

Morfin ağız yoluyla kullanımının yanı sıra, cilt altı, damar içi ve makattan da uygulanabilir. En yaygın yolu damar içi uygulamadır. İlaç damar içine verildikten sonra 1 saat içerisinde kanda maksimum düzeye ulaşır. Ülkemizde bulunan, morfin içeren ilaçlar Morfia, Morphine, Morfin ve M-Eslon isimleriyle piyasada bulunmaktadır.

Morfin bandı

Morfinin cilt bandı formu yoktur. Ancak bazen ağrı kesici bantlara “morfin bantları” denilmektedir. Ancak bu bantlar sadece fentanil ya da buprenorfin gibi morfine çok benzeyen ilaçlar içerir.

Morfin kullanım dozları

Morfinin genel olarak kullanımı şu şekildedir;

• Hızlı etki eden tabletler: Bu tabletler 10 mg, 20 mg veya 50 mg morphin içerir ve genellikle günde 4-6 defa alınır
• Yavaş ve uzun salınımlı tabletler: 5 mg, 10 mg, 15 mg, 30 mg, 60 mg, 100 mg veya 200 mg morfin içerir ve günde 1 veya 2 defa alınır
• Yavaş etkili kapsüller: 10 mg, 30 mg, 60 mg, 90 mg, 120 mg, 150 mg veya 200 mg morphin içerir ve genellikle günde 1-2 defa alınır
• Granüller: Suyla karıştırılarak alınır. 30 mg, 60 mg, 100 mg veya 200 mg morfin içeren poşetlerden oluşur. Günde 1-2 defa alınır.
• Sıvı formu: 5 ml’lik sıvı içinde 10 mg morfin veya 1 ml sıvı içinde 20 mg morphin içerir. Günde 4-6 kez kullanılır.
• Fitiller: Tablet ya da sıvı formunu yutmakta zorlanan hastalar için fitil faydalı bir seçenek olabilir. 10 mg morfin içerir. Genellikle günde 4-6 kez kullanılır.
• Enjeksiyon: Genellikle hastanede uygulanır. Günde 4-6 kez alınabilir.

Alınması gereken doz kişiden kişiye değişir. Doktorunuz, ağrının şiddetine, önceki ağrı kesicilere nasıl tepki verdiğinize ve herhangi bir yan etki görmenize bağlı olarak kullanmanız gereken doza karar verecektir.

İbuprofen nedir? Ne işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri

Morfin nasıl kullanılır?

• Morfini hergün aynı saatte ve eşit dozda alın. Örneğin, günde iki kez morfin alıyorsanız sabah ve akşam aynı saatlerde alın.
• Yavaş etkili tabletleri veya kapsülleri kırmayın, ezmeyin, çiğmeyin veya emmeyin. Bunu yaparsanız, tüm doz tek seferde vücudunuza girebilir ve bu da potansiyel olarak ölümcül olabilecek doz aşımına neden olabilir. Tabletleri veya kapsülleri bir bardak su ile tamamen yutmanız gerekir.
• Uzun dönemdir morfini kullanıyorsanız tolerans geliştirmiş olabilirsiniz. Eğer ağrınız geçmiyorsa doktorunuza bilgi verin.
• Morfinin kullanımını aniden kesmeyin, yoksunluk semptomları yaşayabilirsiniz. Doktorunuzun kontrolünde yavaş yavaş bırakmanız gerekir.
• Narkotik ilaçların (opiatlar) birkaç türü vardır. Aynı anda birden fazla narkotik ilaç kullanıyorsanız yan etkilerle karşılaşabilirsiniz. Bu nedenle hekiminize mutlaka kullandığınız diğer ilaçlar hakkında bilgi verin.
• Anormal uykusuzluk ve solunum problemleri gözlerseniz mutlaka doktora gidin.
• Morfin kullanırken halsiz ve uykulu hissedebileceğiniz için araç ve makine kullanmayın.
• Eğer yaşlı iseniz hızlıca oturup kalmaktan kaçının. Bu durum sizin baş dönmesi ve bayılma riskinizi azaltacaktır.
• Alkol morfinle etkileşmektedir. Morfin kullanırken alkol almayın.
• Morfin kullanımı kabızlığa neden olabilir. 2-3 günden uzun süren kabızlık durumlarında hekiminize başvurunuz.
• Morfinin bir diğer yan etkisi olan ağız kuruluğu için şekersiz sakız çiğnemek ve su tüketimini arttırmak faydalı olabilir.
• Morfini çocukların erişemeyeci bir yerde saklayın, asla kimseye vermeyin ve kullanmanız sona erdiğinde kalan ilaçları eczacınıza iade edin.

Morfin yan etkileri

Morfinin yaygın görülen (her 100 kişide 1) yan etkileri şöyledir:

• Kabızlık
• Mide bulantısı-kusma
• Baş dönmesi
• Baş ağrısı
• Kaşıntı

Daha az görülen yan etkiler:

• Nefes almada zorluk, kısa yüzeysel nefes alma
• Kaslarda katılaşma
• Tansiyon düşme belirtilerinden olan halsiz ve sersem hissetme
• Epilepsi nöbetleri

Metamfetamin nedir? MET’in zarları ve bağımlılık tedavisi

Kimler morfin kullanamaz?

Morfinin bazı kişilerde kullanımı uygun olmayabilir. Bu nedenle aşağıdaki durumlardan birine sahipseniz mutlaka doktorunuza bilgi verin;

• Geçmişte morfin veya herhangi bir ilaca alerjik reaksiyon geliştirdiyseniz
• Nefes problemleri yaşıyorsanız
• Akciğer rahatsızlığınız varsa
• Alkol bağımlılığınız varsa
• Tiroid seviyeniz düşükse
• Epilepsi benzeri nöbetler geçiriyorsanız
• Adrenal bez problemleriniz varsa
• Karaciğer ya da böbrek rahatsızlığınız varsa
• Prostat büyümeniz varsa
• Myasthenia gravis hastasıysanız

Morfin hangi ilaçlarla etkileşir?

• Alerji, öksürük ve soğuk algınlığı için kullanılan antihistaminik ilaçlar
• Atropin
• Uyku ilaçları
• Oksibutinin, tolterodin gibi mesane problemleri için kullanılan ilaçlar
• Amiptriptilin, fluoksetin ve sertralin gibi depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Benztropin, triheksifenidil gibi Parkinson tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Fenobarbital, primidon gibi epilepsi atakları için kullanılan ilaçlar
• Simetidin
• Genel anestezikler (halotan, izofluran, metoksifluran, propofol)
• Lokal anestezikler (lidokain, pramoksin, tetrakain)
• Öksürük ve diğer amaçlar için kullanılan diğer narkotik ilaçlar

Dopamin nedir? Ne işe yarar? Eksikliği ne tür sorunlar yaratır?

Morfin doz aşımı

Hamilelikte morfin kullanımı

Morfin kullanımı genellikle hamilelikte ve emzirme döneminde önerilmez. Hamileliğin erken döneminde kullanımı bebekte bazı sorunlar yol açabilir. Hamileliğin sonunda morfin kullanmak ise yeni doğan bebeğin geri çekilme semptomları yaşamasına veya morfin bağımlısı olarak doğmasına neden olabilir. Eğer mutlaka kullanılması gerekiyorsa doktorunuz bu durumun yarar ve zararları hakkında size doğru bilgiyi verecektir.

Morfin ve emzirme

Morfinin bağımlılığı

Morfini uyuşturucu olarak kullananlar nasıl hisseder?

Morfin tıbbi bir gereklilik durumunda kullanılırsa bağımlılık yapmaz. Ancak keyif verici amaçla kullanıldığında bağımlılık yapar. Bu kişiler morfini kullandıklarında öfori denilen keyifli olma hali, zihinsel ve fiziksel performansta artış ve yüksek düzeyde iyilik hali hissederler. Açlık, acı ve uykusuzluk hissedilmez. Zamanla bu etkiyi sürdürmek için daha fazla doza ihtiyaç duyarlar ve morfin bağımlılığı gelişir.

Morfin bağımlılığı belirtileri

Psikolojik belirtiler;

• Öfori (keyifli olma hali)
• Zihinsel performansta artış
• Dikkatte artış
• Zihnin morfinle meşgul olması
• Muhakeme gücünde azalma

Öfori nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Davranış belirtileri

• Reçeteyle morfin yazdırmak için doktor ziyaretlerinde artış
• İlacı temin etmek için yalan söylemek veya hırsızlık yapma
• İlacı gizli/saklayarak kullanmak
• İlacın fiziksel semptomları kötüleştirdiğini bildiği halde kullanıma devam etmek

Fiziksel semptomlar

• Artmış fiziksel performans
• Açlık duygusunda azalma
• Tolerans
• İlaç kullanılmadığında ortaya çıkan yoksunluk sendromları

Morfin bağımlılığı nasıl oluşur?

Prozac nedir? Ne için kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

Kronik ağrı, morfin bağımlılığı için en büyük risk faktörüdür. Çünkü morfinin uzun süre kullanılmasına neden olur. Ayrıca ailede uyuşturucu bağımlısı olması da, kişinin farklı maddelere bağımlılığının olması, zihinsel sağlık sorunları gibi risk faktörleri de önemlidir.

Morfin bağımlılığı tedavisi

Morfinin etkisi nasıl geçer, vücuttan nasıl atılır?

Morfin vücudumuzda karaciğerde parçalanarak böbreklerimiz aracılığı ile vücudumuzdan atılır. Enjeksiyonla vücuda alındıktan 15-20 dakika, ağız yoluyla alındıktan 30-90 dakika sonra kanda en yüksek seviyeye ulaşır. Bu noktadan sonra ilacın etkisi azalmaya başlar.

Ortalama etki süresi 6-7 saattir. Bağımlı olmayan bir birey için bu süreç normal bir şekilde ilerler, kişide ağrı duygusunun yanında herhangi yoksunluk belirtisi görülmezken bağımlı kişide ciddi yoksunluk sendromları görülür.

Morfin bağımlılık tedavisinde tıbbi detox

5-10 günlük bir tıbbi detoks sırasında, hastanın opiatları yavaş yavaş, güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde kesmesi için yardımcı ilaçlar kullanılabilir. Metadon, naltrekson ve buprenorfin, beyindeki opiat reseptörlerine tıpkı morfin gibi bağlanır, ancak aynı seviyede öfori veya aynı yoğunlukta istek ve yoksunluk belirtilerine neden olmazlar.

Aniden ilacı bırakmak asla iyi bir fikir değildir ve detoks sırasında ve sonrasında afyon bazlı ilaçların kullanılması bir morfin bağımlısının uzun süreli iyileşme şansını artırabilir.

Morfin bağımlılığı terapisi

Morfin bağımlılığı tedavisi, tıbbi detox dışında rehabilitasyon programlarını, günlük bireysel, grup ve aile psikoterapisi oturumlarını içerecektir. Burada önemli olan bağımlı kişilerin bağımlılık nedenlerini keşfetmeleri ve yıkıcı davranışların üstesinden gelmeleridir.

Detoks nedir, nasıl yapılır? Detoxun faydaları ve zararları nelerdir?

Bağımlılık tedavi merkezleri, hem detoks hem de kapsamlı yatan hasta tedavisinin yanı sıra bütünsel sağlık uygulamaları ve yaşam becerileri eğitimi de dahil olmak üzere ek programlar sunacak şekilde donatılmıştır. Nüks önleme stratejileri tedavi sonrası bakımın önemli bir parçasıdır.

Morfin yoksunluk sendromu belirtileri

• Sinirlilik
• Ürperme/üşüme
• İshal ve kramplar gibi sindirim sistemi problemleri
• Kalp atımı ve solunum hızında artış
• Uykusuzluk
• Eklem ve kas ağrıları
• Bulantı ve kusma
• Yorgunluk
• Kırmızı burun
• Terleme
• Güçsüzlük

Morfin nasıl bırakılır?

• Uyuşturucu kullanan ya da sağlayan kişilerle görüşmeyin.
• Güçlü bir sosyal çevre edinin
• Gönüllülük çalışmaları gibi faydalı işlere katılın
• Sağlıklı yaşam felsefesi geliştirin. Egzersiz, sağlıklı ve dengeli beslenme ve düzenli uyku gibi alışkanlıklar size oldukça iyi gelecektir.
• Geleceğe dair planlar yapın
• Pozitif bir bakış açısı geliştirin.
• Doktorunuzla düzenli olarak görüşün, kontrollerinizi aksatmayın.
• Meditasyon gibi farkındalık düzeyinizi arttıracak etkinlikleri alışkanlık edinin.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör