rRNA Moleküler Parmak İziyle Kanser Çok Erken Evrelerde Teşhis Edilebilecek

Yazan Hüseyin Kandemir
11 Aralık 2024  |   Kategori: Güncel / Literatür, Onkoloji Print

Erken teşhis kanser tedavisinin başarısı için kritik önemde bir faktördür. Molecular Cell dergisinde yeni yayımlanan bir araştırmaya göre, kanser türleri benzersiz moleküler “parmak izlerine” sahip ve bu işaretler erken evrede tespit edilebiliyor. Araştırma kapsamında yeni geliştirilen bir yöntem ile Ribozomal RNA (rRNA) üzerindeki kimyasal modifikasyonlar analiz edilerek kanserli hücreler sağlıklı hücrelerden yüksek doğrulukla ayırt edilebiliyor. Araştırmacılar bu keşif sayesinde, taşınabilir tarayıcılar üretilebileceğini ve çok erken aşamada hızlıca kanser teşhisi yapılabileceğini belirtiyor. 

Barcelona’daki Genomik Regülasyon Merkezi’nden bilim insanları tarafından yürütüln çalışmada ribozomal RNA’nın (rRNA) kimyasal modifikasyonlarının, dokuların ve tümörlerin özgün imzalarını taşıdığı saptandı. Akciğer kanseri örneklerinde yapılan testlerde, bu yöntem ile kanser teşhisi çok erken evrelerde kusursuz bir doğrulukla tespit edilebildi. Bu buluş, kanser tanısında devrim niteliğinde bir adım olarak değerlendiriliyor.

Prof. Dr. Serdar Ceylaner: Genetik testler kişiye özel tedavilere erişimi kolaylaştırıyor

Çalışmayı yöneten CRG uzmanlarından Prof. Dr. Eva Novoa, yeni yöntem sayesinde kanserin erken teşhisi konusunda çok önemli bir eşik aşılabileceğini belirterek şunları söylüyor: “Ribozomlarımız aynı değil. Farklı dokularda özelleşmiş ve vücudumuzda neler olduğunu yansıtan benzersiz imzalar taşıyorlar.”

Kanser Hücrelerindeki Benzersiz Parmak İzleri

Araştırmacılar, insan ve fareden elde edilen farklı doku örneklerinde rRNA’nın kimyasal modifikasyonlarını inceledi. Bu incelemeler sonucunda, her dokunun kendine özgü bir rRNA modifikasyon deseni olduğu ve kanser hücrelerinde bu kimyasal işaretlerin sıklıkla kaybolduğu tespit edildi. Özellikle akciğer ve testis kanseri örneklerinde kanser hücrelerinin bu işaretleri kaybettiği görüldü.

Akciğer Kanserinde Başarılı Teşhis

Araştırmacılar, akciğer kanserine odaklanarak 20 hastadan normal ve kanserli doku örnekleri aldı. Bu örneklerle eğitilen bir algoritma, yalnızca rRNA’nın moleküler parmak izine dayanarak kanserli ve sağlıklı dokuları neredeyse kusursuz bir doğrulukla ayırt etti.

Prof. Dr. Volkan Baltacı: Tarama testleriyle genetik hastalıkların erken teşhisi mümkün!

Yeni Nesil Tanı Yöntemleri

Bu teknoloji, nanopore RNA dizileme adı verilen ve avuç içine sığabilecek kadar küçük cihazlar kullanılarak gerçekleştiriliyor. Cihaz, biyolojik örneklerden RNA moleküllerini gerçek zamanlı olarak tarayıp analiz edebiliyor. Çalışma, yalnızca 250 RNA molekülü taranarak kanserli ve sağlıklı hücrelerin ayırt edilebildiğini gösterebildiklerini söyleyen Prof. Dr. Novoa, “Hedefimiz, dolaşımdaki RNA’dan kanserin parmak izini tespit edebilecek hızlı, yüksek doğruluklu bir test geliştirmek. Ancak bu yöntemin klinik olarak kullanılabilmesi için geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyacımız var,” diyor.

Kanser Tedavisinde de Kullanılabilir

Bu yeni yaklaşımın yalnızca tanı için değil, kanser tedavisi için de ciddi bir potansiyele sahip olduğunu söyleyen araştırmacılar, rRNA modifikasyonlarının kansere neden olan mekanizmalar üzerindeki etkileri daha iyi anlaşıldığında, bu değişiklikleri tersine çevirmek için yeni tedavi yöntemleri geliştirilebileceğini belirtiyor.

Araştırmanın Özeti

Barcelona’daki Genomik Regülasyon Merkezi (CRG) araştırmacıları, kanser türlerinin benzersiz moleküler “parmak izlerine” sahip olduğunu ve bu işaretlerin ribozomal RNA (rRNA) üzerindeki kimyasal modifikasyonlarla tespit edilebileceğini keşfetti. “Epitranskriptomik parmak izi” olarak adlandırılan bu yöntem, kanserli hücreleri sağlıklı hücrelerden yüksek doğrulukla ayırt edebiliyor.

Genetiği değiştirilmiş hücre terapisi kanseri yok etmekte başarı sağladı

Özellikle akciğer kanseri vakalarında, erken evrede bile neredeyse kusursuz bir tanı konulabileceği gösterildi. Bu yöntem, taşınabilir nanopore sekanslama cihazları ile hızlı ve minimal doku örneği kullanılarak uygulanabiliyor. Araştırma, rRNA modifikasyonlarının kansere özgü biyobelirteçler olarak kullanılabileceğini ortaya koyuyor. Uzun vadede, kanserin parmak izini kandaki dolaşan RNA’da tespit edebilecek bir tanı yöntemi geliştirilmesi hedefleniyor. Ancak, yöntemin klinik uygulamaya geçmesi için daha geniş çaplı doğrulama çalışmaları yapılması gerekiyor. Çalışma, aynı zamanda rRNA modifikasyonlarının kansere neden olan mekanizmalarının anlaşılmasına da ışık tutabilir. Bu bulgular, kanser teşhis ve tedavisinde yeni ufuklar açmayı vaat ediyor.

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla