Mobbing nedir, nasıl ispatlanır, mobbinge karşı neler yapılmalı?

Yazan Dr. Ali Akdeniz
10 Haziran 2014   |    24 Mart 2023    |   Kategori: Hukuk / Mevzuat, Üye Yazıları Print

Günümüzde çalışanlar için hayatı kabusa çevirebilen mobing, iş yerindeki duygusal taciz, psikolojik şiddet, dışlama, aşağılama, rahatsız etme, çalışma motivasyonunu ve özgüvenini kırma ve mutsuz etme gibi pek çok davranışı kapsıyor. Yapılan yeni hukuksal düzenlemelerle artık bu tür uygulamaların tespiti ve dolayısı ile şikayeti de daha kolay hale geldi. Konuyla ilgili mevcut çalışmaları inceleyerek genel bir bilgilendirme yazısı hazırlamak istedik. 

Mobbing nedir?

Mobbing, bir veya birkaç kişinin bir diğer kişiye uyguladığı, düşmanca ve ahlaka, etiğe aykırı yöntemlerle uygulanan sistematik psikolojik bir baskıdır. Türkçesi için “yıldırma, sindirme” denebilir. Aslında kelimenin anlatmak istediği şey: iş yerindeki duygusal taciz. Psikolojik şiddet, dışlama, aşağılama, rahatsız etme, çalışma motivasyonunu, özgüvenini kırma ve mutsuz etme. Mobbing kavramı ilk kez 1984’de İsveç’de “İş Hayatında Güvenlik ve Sağlık” konulu bir rapor kapsamında Prof. Heinz Leymann tarafından kullanıldı.

mobbing3Dr. Heinz Leymann, 1980’li yıllarda mobbing terimini iş hayatındaki baskı, şiddet ve yıldırma hareketlerini tanımlamak için kullanmıştır. Leymann mobing uygulayan kişileri, aşırı kontrolcü, korkak, nevrotik ve iktidar açlığı olan kişiler olarak tanımlanıyor.

Mobbing Durumu Nasıl Ortaya Çıkar?

• Mesleki yeterliliğin sorgulanması
• Kişiye güvenilmediğinin hissettirilmesi
• Kasten, verilen süre içinde bitirilemeyecek görevler verilmesi
• Kişiden bilgi saklanması
• Kişinin görmezden gelinmesi, gruptan izole edilmesi
• Yetkilerinin azaltılması gibi durumlar olabilir.

Bunun dışında, kişi aniden yetersizmiş gibi gösterilebilir, daha önce sorun olmayan küçük hatalar çok büyük hatalarmış gibi gösterilebilir ve kişiyi utandırma eylemleri yapılabilir. Bu yapılan şeyler sadece işveren değil diğer çalışanlar tarafından da yapılabilir. Yani yöneticiler tarafından bazı çalışanlar mobbing uygulamak için azmettirilebilir. Özellikle, çalışanlar tarafından yapılan bu gibi şeyler için kişi kurumun yetkili kişilerine başvurduğunda, bu kişiler tarafından da olumsuz bir tavır alır ve başvurusu reddedilir. Sonuçta kişi istifa etmeye mecbur olur ve sanki bu kendi isteğiymiş gibi gösterilir.

Mobbing’in Etkileri

• Mobbing, insanın mesleki bütünlük ve benlik duygusunu zedeler
Paranoyaya ve kafa karışıklığına neden olur
• Maruz kalan kişi kendine güven duygusunu yitirir, toplumdan soyutlanabilir
• Huzursuzluk, korku, utanç, öfke ve endişe duygularını yoğun şekilde yaşar.
• Mobbing, ağlama, uykusuzluk, depresyon, tansiyon, panik atak, kalp krizine kadar giden sağlık sorunları ve travma sonrası stres bozukluğu yaratabilir.

Yapılan bir araştırmaya göre, mobing mağdurunun sağlık giderleri, kazancın üzerinde bir rakama tekabül etmektedir. Psikolojik tedavi, ilaç, doktor ve hastane masrafları yanında; iş veriminin azalması, hastalık izinlerinin artması gibi sonuçları sebebi ile Mobbing ekonomik bağlamda yüksek kayıplara sebep olmaktadır.

1993’te İsveç’te çıkarılan ‘İşyerinde Kişilerin Mağdur Edilmesi’ adlı kanunla, dünyada ilk kez yasaya giren mobbing suçu Türkiye’de hala 1993 İsveçini yakalayabilmiş değil. Buna karşılık Türkiye’de hemen hemen bütün işyerlerinde en ağır haliyle mobbing yaşanmakta. Mart 2011’de resmi gazetede yayınlanan genelgede çalışanları koruyacak çeşitli tedbirler bulunmakta. Türkiye’de genel olarak mobbing uygulayan işverenler, İş Kanunlarının işçiyi koruyan tazminat ve işe iade hükümlerinden kurtulmak ve işçiyi istifaya zorlamak için uygular ve bu süreçte mobing’e maruz kalan işçi çoğu zaman psikolojik açıdan ciddi zararlar görerek istifa edip ayrılır.

Mobbing’e Maruz Kalan Kişinin Yapması Gerekenler Nelerdir?

Hukuksal olarak tanınan haklar
• İş sözleşmesinin haklı nedene dayanarak feshedebilme hakkı vardır.
• Belli şartlarda ayrımcılık tazminatı isteyebilme hakkı vardır (*).
• Borçlar Kanunu ve Türk Medeni Kanunu’na göre tazminat isteme hakkı vardır
• Mobing’e uğrayan işçi, mobbing yapan yöneticiyi dava edebilir ve manevi tazminat talebinde bulunabilir.
• Koşulları sözkonusu ise işçi, kötü niyet tazminatı hükümlerine de başvurabilir.

Working under the boss pressure

Mobbing: Bunun dışında yapılabilecekler

• Mobing yapan kişiye açıkça duruma itiraz ettiğinizi söyleyin, taciz edici söz ve davranışlarını durdurmasını isteyin. Yanınızda güvendiğiniz ve gerekirse tanıklık edebilecek bir iş arkadaşınız bulunsun.
• Olayları, verilen anlamsız emirleri ve uygulamaları yazılı olarak kaydedin.
• İlk fırsatta zorbayı yetkili birine rapor edin, eşitiniz ise üstünüze, üstünüz ise yönetim kurulu ve insan kaynaklarına durumu açıkça ve kanıtlarıyla bildirin.
• Gerekiyorsa, tıbbi ve psikolojik yardım alın. Hem yardımcı olacaktır, hem de kanıt oluşturacaktır.
• Şikâyetiniz hakkında kuruluşunuz içinde ne yapıldığını araştırın.
• İş arkadaşlarınızla durumunuzu paylaşın, onlar da aynı şekilde rahatsız olabilirler, grupça başvurmanız daha etkili olabilir.

Bu konuda önemli bir çalışmayı bu yazı ile sunmak istiyorum.
Bu linkle ulaşabilirsiniz>>>
Mobbing ile ilgili daha fazla bilgiye ihtiyaç duyanlar yada mobbinge uğrayanlar bu alanda çalışma yürütmekte olan Mobbing ile Mücadele Derneği’ne doğrudan başvurabilirler. Bu linkten derneğe ulaşabilirsiniz>>>

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

19 Yorum
En Yeniler
Eskiler Beğenilenler
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
soner
soner
4 yıl önce

33 yıllık kamu personeliyim.Görevlendirildiğim yerde 7 yıl çalışmaktayım,Son 2 yıldır sözlü hakaret ve davranışlarından rahatsız olduğum.üstü bağlı bulunduğum sendika yöneticisini arayarak durumu rapor edip telefonda bildirdim.o da bağlı bulunduğum müdürün telefonunu vererek sorunu ona anlatmamı söyledi,Tüm yaşadıklarımı harfiyen anlattım.Oda telefonla beni rahatsız edenle ne paylaştı bilemiyorum.Yakın zamanda yine sorun yaşadığım… Devamını oku »

Enes
Enes
5 yıl önce

Slm admin bu konu hakkında mobbing yani dernek olarak faliyet gösteriyor iseniz nasıl bir yardımınız oluyor veya olabilir mümkün ise telefonda görüşebileceğim bir numara olursa irtibat kurmak isterim 05514206819

Bende Kalsın
Bende Kalsın
5 yıl önce

mobbing uygulanılıyorum yaklaşık 2 yıldır çalıştığım işyerinde istifaya zorlanılıyorum . ve Maaşımı asgari ücret vermiyor.Nasıl bir yöntem uygulamalıyım? Akıl verirmisiniz

eren beren ak
eren beren ak
6 yıl önce

uzerine mobing yapildi sessiz kalmadi bu kez butun yonetim kendisine hedef aldi sorunlu personel oldu durumlari ust yonwtimlere kadar bildirdi tabiki kopek kopege isirmadi boyun ve bwl fitiklarndan dolayi calisamayi ca rapor aldi isten cikarildi dava acarsa kazanir mi

beren tan
beren tan
7 yıl önce

Bir kamu kurumunda calismaktayim; ciddi manada mobbinge maruz kaldim, yildirildim. Saglik sorunlari yasadim ve halen de devam eden psikolojik problemlerim bulunmakta; ama bunlari yasatanlar mutlu mesut hayatlarina devam ediyorlar. Avukatla gorustum; davanin sonucsuz olacagi soylendi, İsin kotu yani; mobbinge maruz kalan baska insanlarla bir arada yasamak zorundayim ve takdir edersiniz… Devamını oku »

Lccc
Lccc
6 yıl önce
Cevaben  beren tan

Aynı sorunlar bnm de başıma geldi .Hatta yaşamak bile zorlaştı. Şuan daha beteri çıkdı dipsiz bir kuyudayim

Cumhur Tapansoy
Cumhur Tapansoy
7 yıl önce

4 senedir özel estetik klinikte ameliyathane personeli olarak çalışıyordum. Anestezi doktoru kuru hava tüpünü iptal ettirip, anestezi cihazına kompresör havası bağlattı. 4 aydır bu şeklide hastalara oksijen ve kompresör havasını karıştırıp solutuyordu. 03.08.2017 tarihinde bu kompresörün içine formol tablet koymamı emretti. Bu zehirli tabletin hastaya zarar vereceğini söyleyip koyamayacağımı böyle… Devamını oku »

Okan
Okan
7 yıl önce

Merhaba sizin konu daha ciddi bir boyutta insan haklarına aykırı bir durum ile beraber zorbalık, iyi niyet ve ahlaki kurallara aykırı ve yaptırım yani mobbing durumu söz konusu. bu durumu yazılı ve şahitler ile doğrulamakla beraber noter kanalı ile (bir avukat yardımı daha geçerli olacaktır) 4857 sayılı kanun ile 24.… Devamını oku »

Sinan gezer
Sinan gezer
7 yıl önce

Bimer e yazmak çok mantıklı

İsimsiz
İsimsiz
7 yıl önce

Anka temızlikde temizlik içcisiyizbırtane mudurvar bayan ismi derya ankarA podıumda bıze sureklı baskı yapıyo assağılıyo hakRet edıyo onun yuzınden kac kısı istıfa ettı suremli azarlayıp kucumsuyo hepımız budurumdan madıruz ilgınıze tskkurler

arif
arif
8 yıl önce

ben yazlık sitede bekçi olarak görevliyim sitede bulunan bir şahıs sürekli beni rahatsız ediyor olmadık iftiralar atıyor iş yerinde beni takip ediyor gözü sürekli üstümde diyer kişilerle iyi anlaşıyorum ne yapmam gerekiyor

süleyman ersin
süleyman ersin
8 yıl önce

Mobbing mağduruyum acil olarak yardıma ihtiyacım var

SüLEYMAN ERSiN
SüLEYMAN ERSiN
5 yıl önce

Kim bulur maksadına her daim zor ile zafer gelir elbet zuhura ne ise hükmü kader

süleyman ersin
süleyman ersin
8 yıl önce

Mobbing mağduruyum!acil olarak yardıma ihtiyacım var! 0542 794 82 53

Süleyman Ersin
Süleyman Ersin
6 yıl önce

gerçekten yoruldum her bulduğum yerde seni kaybetmekten

dorukcan
dorukcan
6 yıl önce

psikolojik yardım alın bende aynı durumdayım

erol kaya
erol kaya
9 yıl önce

merhaba ali bey; yorum değil ama sizden bir arkadaşım adına yardım istiyorum.arkadaşım bir fabrikada orta düzey yönetici olarak çalışıyor ve üstü tarafından sürekli olarak yalnızken ve 2.,3. şahıslar yanında görevini tam olarak yapamadığını söyleyerek zor durumda bırakılıyor ve tam bir aşağılama olmasada sözlü olarak kötü muamele görüyor.arkadaşımda kendisi ile birkaç… Devamını oku »

Ahmet Selman Özer
Ahmet Selman Özer
6 yıl önce
Cevaben  erol kaya

Kardesim ben biraz araştırdım. Gizli ses ve görüntü
kaydı. Gayri resmi olduğu için. Dava lehine işleyecek bile olsa, bu tip gizli kayıtlarla tam tersine dönebilir drum. Yani sana cezai işlem uygulanabilir. Kişilerin gizlilik hakkını ihlal ettiğin için. Dikkatli ol.

Muhittin Aliz
Muhittin Aliz
5 yıl önce

Türk Borçlar Kanunu ve Türk Medeni Kanununa göre tazminat talebinde bulunulabilir.Türk Ceza Yasasında bir hüküm yoksa ,Yeni bir hüküm getirilebilir.Boşluk var

Araç çubuğuna atla