Metotreksat nedir? Ne için ve nasıl kullanılır? Yan etkileri

Metotreksat, kanser ve otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Kanser tedavisinde kanser hücrelerinin çoğalmasını engelleyen bir kemoterapi ajanı olarak görev yapar. Romatoid artrit gibi iltihaplı otoimmün hastalıklarda bağışıklık sistemini baskılayarak aşırı tepkisiyi azaltır. Metotreksat, mutlaka doktor kontrolünde kullanılması gereken bir ilaçtır, yanlış dozaj uygulaması ciddi yan etkilere ve hatta ölüme neden olabilir. Tablet ve enjeksiyon formunda bulunur. Özellikle ilacı kullandıktan sonraki ilk 24-48 saat içinde; iştah kaybı, karın ağrısı, ishal, mide bulantısı, kusma, enflamasyon ve ağız ve boğaz mukoza zarında yaralar gibi yan etkilere neden olabilir.

Metotreksat nedir?

Metotreksat (ametopterin olarak da bilinir) bazı kanserlerin ve diğer tedaviye yanıt vermeyen otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ajanı ve bağışıklık sistemi baskılayıcısıdır. Normal reçeteli bir ilaçtır. Eczanelerde tablet ve enjeksiyon formlarında bulunur. Doktorunuza danışmadan kullanmayınız.

Metotreksat etki mekanizması

Hücrelerin hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu bir enzimi bloke ederek kanser hücrelerinin çoğalmasını engeller, vücudun kendi savunma mekanizmalarının istenmeyen reaksiyonlarını  ve inflamasyonu (iltihabı) azaltır.

Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?

Metotreksat ne için kullanılır?

Metotreksat tablet aşağıdaki durumların tedavisinde kullanılır:

• İltihaplı eklem romatizması (eklem ağrıları ve şekil bozukluğu),
• Geleneksel tedavilere ve ışık tedavisi (fototerapi), PUVA tedavisi, retinoidler gibi diğer tedavilere yanıt vermeyen orta veya şiddetli ve tekrarlayan psöriyazis (sedef hastalığı)
• Psöriatik artrit (eklemleri tutan romatizma hastalığı)
• 3 yaş üstü çocuk ve ergenlerde non-steroidal antiromatik ilaçlara (NSAR’lar) yeterli yanıt vermeyen juvenil idiyopatik artrit (şiddetli romatizmal hastalık) ve poliartrit (birden fazla eklem iltihabı)

Ayrıca Metotreksat tablet ve enjeksiyon (iğne) formu tek başına veya diğer kanser ilaçlarıyla beraber aşağıdaki kanser türlerinin tedavisinde kullanılır:

• Akut lösemi (kan kanseri),
• Non-Hodgkin lenfoma (lenf kanserleri),
• Osteojenik sarkoma (yumuşak doku ve kemik tümörü),
• Meme, rahim ağzı, over, testis, akciğer, baş ve boyun ve mesane kanserleri.

İltihap neden olur? Belirtileri, tedavisi ve kurutan diyetler

Metotreksat nasıl kullanılır?

• Metotreksat’ı doktorunuzun size anlattığı ve reçete ettiği şekilde ve dozda kullanmanız son derece önemlidir. Yanlış dozda kullanımı ölüm dahil ciddi yan etkilere yol açabilir. İlacın kullanımı ile ilgili anlamadığınız bir şey olursa mutlaka doktorunuza veya eczacınıza sorun.
• Tedavinizi doktorunuzun onayı olmadan asla sonlandırmayın. Hastalığınız daha da kötüye gidebilir.
• Metotreksat haftada bir kez kullanılır. Günlük doz uygulaması özellikle yaşlı hastalarda ölümcül sonuçlara neden olmuştur.
• İlacı kullanırken herhangi bir zararlı etki hissettiğinizde hemen doktorunuza bilgi verin.
• Metotreksat’ın enjeksiyon formu, kanser ilaçları kullanımı konusunda deneyimli bir hekim tarafından uygulanmalıdır. Seyreltildikten sonra kas içine, damar içine veya arter içine uygulanır.

Sedef hastalığı (psoriasis) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

• Tabletleri yemeklerden 1 saat önce veya 1,5-2 saat sonra bir bardak su ile yutun, ezmeyin, çiğnemeyin. İlacınızı süt ve süt ürünleriyle birlikte almayın.
• Tedaviniz süresince bol miktarda sıvı tüketin. Vücuttaki su kaybı ilacın yan etkilerini arttırabilir.
• Alkol kullanmayın, aşırı kahve, kafein içeren içecekler ve siyah çay tüketmeyin.
• Metotreksat baş dönmesi, yorgunluk gibi yan etkilere neden olabilir. Buna benzer etkiler hissederseniz araç veya makine kullanmayın.
• Eğer ilacınızı almayı unutursanız hatırladığınız zaman ilacı almadan önce doktorunuzu arayın. Onun sizi yönlendirdiği şekilde kullanmaya devam edin. Unuttuğunuz dozu telafi etmek için çift doz almayın.
• 3 yaşın altındaki çocuklarda kullanılmaz

Metotreksat kullanırken nelere dikkat edilmeli?

Aşağıdakilerden biri sizin için geçerli ise, Metotreksat’ı dikkatli kullanmalısınız. Doktorunuza bilgi verin:

• Kemik iliği işlev bozukluğu,
• Yaşlılık veya genel sağlık durumunda bozukluk,
• Karaciğer hastalığı,
• Özellikle alkol nedeniyle geçmişte geçirilmiş karaciğer rahatsızlığı,
• Aktif olmayan enfeksiyonlar,
• Su çiçeği veya zona virüsüne maruziyet,

Kireçlenme (osteoartrit) nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

• Cilt rahatsızlıkları,
• Öksürük ve nefes darlığı gibi akciğerler problemleri,
• Obezite
• Bağışıklık sisteminde problem
• Hafif ya da orta dereceli böbrek hastalığı,
• Anormal kanama veya morarma, idrarda kan veya ciltte kırmızı noktalar,
• Kan hastalıkları ya da kansızlık,
• Kusma, ishal ya da mide-barsak rahatsızlığı,

Yukarıda bilmeniz gereken rahatsızlıkların bazılarını görüyorsunuz. Tam liste için mutlaka kullanma talimatına bakın.

Metotreksat yüksek (toksik) doz

Metotreksat’ın yüksek dozda veya yanlış kullanımı (örn. haftalık değil de günlük doz olarak) kolayca morarma veya kanama, alışılmadık güçsüzlük hissi, ağızda aft, bulantı, kusma, siyah veya kanlı dışkı, kanlı öksürük veya kahve telvesine benzeyen kusmuk ve idrara çıkmada azalma gibi ciddi toksik (zehirli) reaksiyonlara yol açabilir. Eğer ilacı fazla dozda ya da yanlış kullandığınızı düşünüyorsanız hemen doktorunuzu arayın ya da ilacın kutusunu da yanınıza alarak size en yakın hastanenin acil servisine başvurun.

Lösemi nedir, neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavi yöntemleri

Metotreksat hangi ilaçlarla kullanılmaz?

Metotreksat bazı ilaçlarla etkileşime girebilir ve ilaçların etkilerinde değişikliğe, yan etkilere ve vücutta ciddi hasarlara neden olabilir. Aşağıdaki ilaçlardan birini ya da herhangi başka bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuza bilgi verin:

• Karaciğere veya kan sayımına zarar veren ilaçlar,
• Romatoid artrit ve sedef hastalığında kullanılan diğer ilaçlar (leflunomid, sülfasalazin, aspirin, fenilbütazon veya amidopirin, altın bileşikleri, penisilamin, hidroksiklorokin vb.)
• Steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar (NSAİİ) (ibuprofen, aspirin vb.)
• Canlı aşılar (BCG, kızamık, suçiçeği vb.)
• Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar
• Retinoidler (etretinat gibi sedef ve diğer deri hastalıkları için kullanılan ilaç)
• Sara (epilepsi) ilaçları (difenilhidantoin, fenitoin, levetirasetam vb.)
• Antikonvülsanlar (nöbetleri önlemek için)
• Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar

Bu Metotreksat’ın etkileşime girdiği ilaçların bazılarıdır. Tam liste için kullanma talimatına bakın.

Lenfoma (lenf kanseri) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Metotreksat ile alkolle kullanımı

Metotreksat ile alkol kullanımı yan etkileri daha da kötüleştirebilir. Alkol kullanmayın.

Metotreksat eşdeğer (muadili) ilaçlar

Eczanelerde bulabileceğiniz Metotreksat etkin maddesini içeren ilaçlar; Artroject, Emthexate, Meksratu, Methotrexat-Koçak, Methotrexat-DBL, Methotrexat-Ebewe, Metoart, Mextu, Submex.

Metotreksat kimler kullanamaz?

Eğer aşağıdaki durumlardan biri sizin için geçerliyse Metotreksat kullanmayın:

• Metotreksata veya ilacın içerdiği diğer bileşenlere karşı alerji,
• Ciddi karaciğer veya böbrek hastalığı,
• Gözle görülür sarılık,
• Aşırı alkol tüketimi, alkole bağlı karaciğer hastalığı ya da başka kronik karaciğer hastalığı,
• Kan hücreleri oluşturan sistemde herhangi ciddi bir bozukluk,
• Bağışıklık yetmezliği,
• Ciddi enfeksiyon,
• Ağız boşluğu ülserleri ve bilinen mide-barsak ülserleri,
• Kan bozuklukları, veya kan hastalığı
• Hamilelik veya emzirme,

Meme kanseri neden olur? Belirtileri, tedavisi ve elle muayenesi

Hamilelikte ve emzirirken Metotreksat kullanımı

Metotreksat hamilelik süresince kullanılmamalıdır. Genotoksik etkisiyle sperm ve yumurta üretimini etkileyerek doğum kusurlarına neden olabilir. Ayrıca tedavi süresince ve tedaviden sonraki kısa bir süre boyunca erkek ve kadında üreme yeteneğini düşürebilir. Tedavi süresince ve tedaviden 6 ay sonrasına kadar etkin doğum kontrol yöntemi kullanın. İlacı kullanırken hamile kaldığınızı fark ederseniz mutlaka doktorunuza danışın. Ayrıca tedavinin kısırlık riski nedeniyle erkekler tedaviye başlamadan önce sperm depolama olasılığını değerlendirmeliler. Metotreksat anne sütüne geçebildiği için emzirirken kullanmayın.

Metotreksat yan etkileri ve zararları

Çok yaygın yan etkiler

• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Kan hücrelerinin sayısında azalma
• Öksürük
• Özellikle ilacı kullandıktan sonraki ilk 24-48 saat içinde; iştah kaybı, karın ağrısı, ishal, mide bulantısı, kusma, enflamasyon ve ağız ve boğaz mukoza zarında yaralar
• Karaciğer enzimlerinde artış,
• Saç dökülmesi
• Böbreklerin filtre etme oranında azalma,
• Halsizlik

Yaygın yan etkiler

• Zona hastalığı
• Kemik iliği hasarı
• Ciltte karıncalanma, uyuşma, iğnelenme, yanma hissi (parestezi)
• Gözde iltihap (konjuktivit)
• Zatürreeye (pnömoni) bağlı akciğer komplikasyonları
• Deride döküntü, kızarıklık, kaşıntı, güneş ışığında cildin ışığa duyarlılığının artması (ışığa duyarlılık), cilt ülserleri

Yan etkilerin tam listesi için kullanma talimatına bakın.

Mesane Kanseri nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Sık sorulan sorular

Metotreksat kaç ay kullanılır?

Metotreksat’ın kullanma süresine hastalığınızın türüne ve şiddetine göre doktorunuz karar vermelidir. Bazen belirtileri kontrol altına almak için birkaç yıl kullanmak gerekebilir.

Metotreksat kemoterapi mi?

Metotreksat, iltihaplı romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanıldığında, uygulama şekli ve dozu nedeniyle kemoterapi ilacı olarak değerlendirilmez. Ancak kanser tedavisinde daha yoğun ve kemoterapi ilacı olarak kullanılır.

Metotreksat aç mı tok mu kullanılır?

Metotreksat aç karınına alınır. Tabletleri yemeklerden 1 saat önce veya 1,5-2 saat sonra alın.

Metotreksat yan etkileri nasıl geçer?

Metotreksat’ı aldıktan hemen sonra mide bulantısı ve yorgunluk gibi yan etkiler hissetseniz de bunlar ve ilacın yan etkilerinin çoğu zamanla azalır.

Metotreksat tablet reçete / prospektüs

Metotreksat etkin maddesini içeren Emthexate 2.5 mg Tablet ile ilgili daha detaylı bilgiye ulaşmak ve kullanma talimatını okumak için bu linke tıklayın:>>>>

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör