Metformin nedir? Ne işe yarar? Kullanırken nelere dikkat etmeli?

Metformin, mucize olarak tanımlanan tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Standart ve uzatılmış salınımlı tabletler şeklinde üretilen metformin yüksek kan şekeri seviyelerinin yol açtığı tip2 diyabeti tedavinde kullanılır. Ancak günümüzde diyabet tedavisi dışındaki yeni kullanım alanları artmaktadır. Halen devam eden araştırmaların iki önemli odağı vardır, bunlardan birisi insan ömrünü uzatmaya yönelik etkilerine odaklanırken diğeri zayıflamaya olan etkilerini incelemektedir. Kan şekerini dengelemeye yardımcı olan bu ilaçların yanlış ya da aşırı kullanımı laktik asidoz, hiperglisemi gibi ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden Metformin içeren ilaçların mutlaka doktor kontrolünde kullanımı önerilir.

Metformin nedir?

Metformin, kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olan bir diyabet ilacıdır, oral yolla (ağızdan) alınır. Tip 2 diyabet tedavisi için sıklıkla reçete edilen bu ilaç, tip1 diyabetinin tedavisinde kullanılmaz. Genellikle insülin ve birtakım şeker ilaçlarıyla birlikte reçete edilebilir. Tip2 diyabetin yanı sıra kadınlarda polikistik over sendromunun tedavisinde de kullanılabilir. Tablet ve sıvı olacak şekilde farklı versiyonları bulunur. Uygun bir diyet ve egzersizle birlikte kullanıldığında tip 2 diyabet tedavisinden istenilen başarı elde edilebilir.

Tip 2 diyabet nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Metformin ne işe yarar?

Metforminin temel görevi, tip2 diyabet hastalarındaki yüksek kan şekerini düşürerek, kandaki şeker miktarını dengelemektir. Biguanidler olarak isimlendirilen bir ilaç sınıfına dahildir. Karaciğer tarafından düzenli olarak üretilen glikoz miktarını azaltır, vücut tarafından emilen şeker miktarını düşürür.

Diyabet tedavisinde kullanılan temel ilaç olan insülinin vücuttaki etkisini arttırır. Genelde insülin ilaçları ile birlikte kombine bir şekilde kullanılır. Diğer diyabet ilaçlarının aksine kişinin kilo almasına neden olmaz. Metformin, diyabetin tetiklediği kalp hastalığı, inme, böbrek sorunları, sinir hasarı, göz sorunları gibi ciddi komplikasyonlara yakalanma riskini düşürür. Diyabeti kontrol altında tutabilmenize olanak tanır ve sinir hasarı ve cinsel yetkinliğin azalması gibi diğer diyabet komplikasyonlara karşı da sizi korur.

Metforminin hücre içindeki etki mekanizması

Metformin ilaç türleri ve özellikleri

Piyasada 2 farklı türde Metformin tablet bulunur. Bunlardan ilki standart diğeri ise yavaş salınımlı tabletlerdir. Standart salınımlı tabletler, vücuda hızlıca bırakıldıklarından günde birkaç kez tüketilirler. Yavaş salınımlı tabletler, vücudumuzda yavaş bir şekilde çözüldüklerinden günde bir kez alınırlar.

Metformin hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır?

İnsülin direncinin baskın olduğu Tip2 diyabetin ve üreme çağındaki kadınlarda görülen polikistik over sendromunun tedavisinde kullanılır.

Diyabet (şeker hastalığı) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Polikistik over sendromu

Polikistik over sendromu, kadınlarda adet düzensizliğine yol açan, kadınların hamile kalma şansını düşüren, kan damarlarını olumsuz bir şekilde etkileyen ciddi bir hormonal bozukluktur. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlere bağlı olarak kadınlarda görülebilir. Özellikle aşırı kilo alan kadınlar, risk altındadırlar.

Polikistik over sendromu bulunan kadınlarda genelde insülin direnci de görülür. Günümüzde bu rahatsızlığın tedavisinde yeni bir yöntem olarak, insülin duyarlılığını arttıran ilaçlar kullanılmaktadır. Metformin, hastalardaki yüksek kan insülin düzeylerini düşürür, androjen hormonlarının fazla salgılanmasının yol açtığı aşırı tüylenmeyi önler. Kadınların adet döngüsünün düzelmesine ve normal yollarla hamileliği kolaylaştırır.

Metformin ile diyabet tedavisi

Tip2 diyabetin tedavisinde sıklıkla reçete edilen bu ilaç, kanda biriken glikozu dengeler.
Metformin, hem yiyeceklerden alınan hem de karaciğerden üretilen glikozu dengeler. Aynı zamanda vücudun insüline daha iyi bir şekilde yanıt vermesini de sağlar.

Bu özelliği sayesinde diyabet semptomlarının da yatışmasına katkıda bulunur. Ancak vücut tarafından yeterli insülin hormonunun üretilememesi anlamına gelen tip1 diyabetin tedavisinde kullanılmaz.

Glifor nedir? Ne işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri

Metformin ve insülin direnci

İnsülin; pankreas tarafından salgılanan bir hormondur. Bu hormon, kandaki glikozu kontrol altında tutar. Pankreas tarafından kana salınan insülin, aynı zamanda kandaki şekerin kas, kan, karaciğer hücrelerine girmesini de sağlar. Vücudun enerji üretiminden de sorumludur. Ancak, bazı durumlarda kas, kan, yağ ve karaciğer; insülin hormonu tarafından vücuda gönderilen sinyalleri görmeyebilir.

Bu genellikle insülin reseptörlerinin düzgün çalışmamasından kaynaklanan bir durumdur. Bu durumda kaslarımıza, kanımıza ve karaciğer hücrelerimize yeterli miktarda insülin girmez. Sonuç olarak, kanımızdaki glikoz miktarı, hızlı bir şekilde yükselir.

İnsülin direncinin tedavisinde genellikle insülin iğnelerinden yararlanılmakla birlikte bazen de insülin içeren haplar reçete edilebilir. İnsülin tedavisine ek olarak, metformin reçete edilebilir. Metformin kullanımı insülin direncinin kırılmasına katkıda bulunabilir.

Metformin zayıflatır mı?

Normal şartlarda diyabet tedavisinde kullanılan çoğu ilaç, kilo alımına yol açabilir. Metformin, kilo alımına neden olmaz, aksine polikistik over sendromunda aşırı kilonun tedavi edilmesine yardımcı olur. Aynı zamanda kandaki glikoz miktarını azaltarak, kişinin zayıflamasını da beraberinde getirebilir.

İnsülin nedir, ne işe yarar? Yüksekliği, direnci ve tedavisi

Metformin nasıl kullanılmalı?

• Metformin tableti kullanırken mutlaka doktorunuzun reçetede belirttiği günlük doz miktarlarını ve kullanım süresini göz önünde bulundurun.
• İlacın etkilerini en iyi şekilde gösterebilmesi adına doktorunuzun önerdiği diyete sadık kalın ve düzenli olarak egzersiz yapın.
• Özellikle tedavinin ilk birkaç haftasında ilaç kullanımının yan etkilerine maruz kalmamak için ilacı mutlaka yemek esnasında ya da yemeklerden sonra alın.
• Tableti ezmeden, kırmadan ya da çiğnemeden, bir bütün halinde ve bol su ile için.
• Size doktor tarafından sıvı metformin reçete edildiyse yemek kaşığı kullanmak yerine ilacın kendi işaretli ölçüm kaşığını kullanın.
• Metformin kullanımını takiben iyileşmelere 1-2 hafta içerisinde tanık olabilirsiniz. Ancak ilaç kullanımından istenilen sonucu alabilmek için ilacı 2-3 ay düzenli bir şekilde kullanmaya devam etmelisiniz.
• İlacı kullandığınız süre boyunca alkol kullanmayın. Aksi halde alkol kullanımı, sizde laktik asidoz riskini arttırabilir.
• İlacı kullanmadan önce ilaç prospektüsünü okumayı da ihmal etmeyin.

Tip 2 diyabet tedavisinde Metformin kullanımı

Tip 2 diyabet tedavisinde uzatılmış salınımlı Metformin tablet kullanımı

• Metformin alone (Fortamet): Yetişkinlerde günde tek sefer akşam yemeğinde 1000 mg olarak alınır. Günlük maksimum doz, 2500 mg’ı aşmamalıdır.
• Metformin alone (Glucophage XR): Günde tek sefer akşam yemeğiyle 500 mg olacak şekilde alınır. Kan şekerinin ölçümünü takiben doktorunuz dozu arttırabilir. Hiçbir şekilde günlük alınan doz 2000 mg’ı aşmamalıdır.
• Metformin alone(Glumetza): İlk başlarda günde bir kez akşam yemeğiyle tüketilir. Günlük 2000 mg’dan fazlası alınmamalıdır.

Metformin, hamilelik esnasında alınabilen güvenilir bir ilaçtır. Aynı zamanda emziren anneler tarafından da kullanılabilir. Metformin, anne sütüne geçmesine rağmen bebeği pek etkilemez. Yine de hem sizin hem de bebeğinizin sağlığını gözetmek adına hamileyseniz, hamile olabileceğinizi düşünüyorsanız ya da bebeğinizi emziriyorsanız; Metformin kullanmadan önce doktorunuza danışın.

Polikistik over sendromu nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

İlaç kullanımı esnasında hiçbir şekilde doz aşımına kaçmamalı, unutulan dozları dengelemek adına çift doz almaya kalkışmamalısınız. Karın ağrısı, ishal, hızlı bir şekilde nefes alıp verme, yorgunluk, zayıflık, anormal uyku hali, üşüme gibi doz aşımı belirtilerinden biri ile karşılaşmanız durumunda size en yakın hastanenin acil bölümüne görünmelisiniz!

Metformin kullananlar nelere dikkat etmeli

• Şiddetli böbrek yetmezliğiniz ya da diyabetik ketoasidozunuz varsa bu ilacı kullanmaktan kaçınmalısınız.
• Yakın bir zamanda damarlarınıza iyot içeren boya enjekte edilecek bir röntgen ya da CT taramasına girecekseniz, bu ilacı kullanmamalısınız. İlacı halihazırda kullanıyorsanız röntgen ya da tarama öncesinde doktorunuzun belirttiği süre boyunca ilaç kullanımına ara vermelisiniz.
• Sizde böbrek rahatsızlığı, kalp hastalığı, konjestif kalp yetmezliği, karaciğer yetmezliği vb. herhangi bir sağlık sorunu bulunuyorsa, ilacı kullanmadan önce mutlaka doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.
• Kanınızda ya da idrarınızda yüksek keton seviyeleri mevcutsa doktorunuza danışmadan bu ilacı kullanmamalısınız.
• Yakın bir zamanda ameliyata girecekseniz, ameliyattan belirli bir süre öncesinde bu ilacı kullanmayı kesmelisiniz.
• Dolaşım ve solunuma dair herhangi bir sorununuz varsa, aşırı miktarda alkol kullanıyorsanız, daha önce Metformin içerikli ilaçlar kullandığınızda sizde alerjik reaksiyonlar geliştiyse, kontrolsüz diyabet hastasıysanız; ilacı kullanmadan önce doktorunuzu bilgilendirmeli ve doktorunuzun talimatlarına uygun hareket etmelisiniz.
• Prednizolon gibi birtakım steroid tabletler, kalp ve yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar, diğer diyabet ilaçları, furosemid gibi su tabletleri ile Metmorfin kullanımı ilacın etkisini azaltabilir.
• 10 yaş altı çocuklar, 80 yaş üstündeki normal böbrek fonksiyonları bulunmayan yaşlı kişiler, bu ilacı kullanmamalıdır. Böbrek fonksiyonları normal olanlar ise ilacı kısa bir süreliğine ve mümkün olan en düşük dozda almalıdır.
• Metformin uzatılmış salınımlı tabletler ancak 18 yaş üzerinde kullanılabilir.

Kan şekeri nedir? Nasıl ölçülür? Yüksekliği ve düşüklüğü neden olur?

Metformin yan etkileri nelerdir?

Yaygın yan etkiler:

• Mide sorunları ve bulantısı,
• İshal veya kabızlık
• Mide ekşimesi veya gaz sorunları

Bu yan etkiler, genelde birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçer. Yan etkilerin uzun bir süre devam etmesi ya da şiddetlenmesi halinde doktorunuza danışın.

Ciddi yan etkiler:

Laktik asidoz:

• Zayıflık ve yorgunluk,
• Nefes darlığı,
• Anormal uyku hali,
• Sıra dışı kas ağrıları,
• Mide bulantısı, kusma,
• Mide ağrıları, Baş dönmesi,
• Düzensiz ve yavaş kalp atım hızı

Hipoglisemi (Düşük Kan Şekeri):

• Baş ağrısı, baş dönmesi
• Sinirlilik, Zihinsel bulanıklık,
• Titreme hali, Açlık,
• Terleme, Hızlı kalp atışları,

Yukarıdaki yan etkiler, Metformin kullanımın ciddi ve hayatı tehdit edebilecek yan etkileridir ve acilen tıbbi müdahale görmenizi hatta hastaneye yatırılmanızı bile gerektirebilir.Bu yan etkilerden biri ya da birkaçı ile karşılaşmanız durumunda acilen doktora görünmeli ya da kendinizi iyi hissetmiyorsanız, bir ambulans çağırmalısınız.

Alerjik reaksiyonlar:

• Kaşıntılı, şişmiş, kırmızı, soyulmuş bir cilt,
• Deri döküntüleri,
• Hırıltılı nefes alma,
• Göğüs ve boğazda sıkışma hissi,
• Nefes almakta ya da konuşmakta zorlanma,
• Ağız, yüz, dil, dudak ve boğazların nefes almayı zorlaştıracak şekilde şişmesi,

Bu belirtiler Metformin’e karşı aşırı alerjiniz olduğunu gösterir. Bu durumda ilaç kullanımını kesmeli ve acilen bir doktora görünmelisiniz. Metforminin tabletlerini 20-25 C derece oda sıcaklığında, direk gün ışığından uzakta, çocuklarınızın göremeyeceği ve ulaşamayacağı yerlerde, kendi ambalajında saklamaya özen göstermelisiniz.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

2 Yorum

En Yeniler

Eskiler Beğenilenler

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör

Sevimirez

2 yıl önce

Ben çok memnun kaldım insülin direncini düşürdü kilo almamı engelledi günde birtane 500 mg içiyorum

0

Yanıtla

Filiz

2 yıl önce

Kullandığım matformini büyük tuvaletinde görüyorum. Ayrıca kusma yaşadım onda da erimediğini gördüm. Bu normal mi?

2

Yanıtla