Metamfetamin nedir? MET’in zarları ve bağımlılık tedavisi

Metamfetamin, yada diğer adıyla MET bağımlılık yapıcı etkilere sahip yasadışı bir uyuşturucudur. Ülkemizde de kullanımı son yıllarda giderek artan metamfetamin, mutluluk durumunu etkileyen hormonlardan biri olan dopamin salgılanmasını arttırarak etki eder. Metamfetamin stimulanlar olarak bilinen bir ilaç grubu içinde yer alır ve beyindeki kimyasalların seviyelerini değiştirerek etki eder. Uzun süreli MET kullanımı ölümcül sağlık sorunlarına neden olabilir. Kararlılık ve uygun tedavi ile metamfetamin bağımlılığından kurtulmak mümkündür.

Metamfetamin nedir?

Metamfetamin, amfetamine benzeyen, ciddi düzeyde bağımlılık yapan, yasadışı uyarıcı ve uyuşturucu bir maddedir. Kokaine benzer şekilde güçlü keyif verici etkileri nedeniyle kullanılır. Etki süresi kokainden daha uzundur ve fiyatı daha ucuzdur. Beyindeki dopamin seviyelerini arttırarak etkisini gösterir. Toz halde veya tablet formunda bulunabilir. Kristal formda genellikle soluk mavi bir renge sahiptir. Taş veya kaya parçaları gibi görünür.

Eroin nedir? Sağlığa etkileri nelerdir? Bağımlılığı ve tedavisi

2. Dünya Savaşı sırasında amfetamine benzer yapıda olan metamfetamin askeri personeli uyanık tutmak, moral ve gücünü arttırmak için kullanılmıştır. Zamanla, metamfetaminin tehlikeli derecede bağımlılık yaptığı farkedilmiştir. 1970’li yıllarda kontrole tabi hale gelmiştir. Ülkemizde TCK’nun 188. maddesine göre kullanımı ve tedariki yasaktır.

Metamfetamin nasıl etki eder?

Metamfetamin, hızla yükselen ve düşen yoğun bir duygu durumuna neden olur. Düşüşler birey için oldukça zor olan depresyon ve uykusuzluk gibi duygusal ve fiziksel semptomlara neden olabilir. Bu durumun bir sonucu olarak meth bağımlılığı birkaç gün madde kullanımını takiben bir depresyon durumunun meydana gelmesi ve bu durumdan kurtulmak için tekrar madde arayışına girmekle başlar.

Metamfetamin, kristal formdadır, taş gibi görünür

Metamfetamin ne işe yarar?

Metamfetamin stimulanlar olarak bilinen bir ilaç grubuna aittir. Beyindeki kimyasalların seviyelerini değiştirerek etki eder. 19.yy’da keşfedilen amfetamin burun tıkanıklığını ve solunum yollarını uyarmak için kullanılan ilk moleküldür.

Metamfetamin özellikleri

Beyinde bulunan dopamin hormonu iyi ve dinamik hissetmemizi sağlar, metamfetamin bu hormonun salgılanmasını arttırarak bir süreliğine kişinin daha mutlu, enerjik ve dinç olmasına neden olur. Beyinde aşırı dopamin salgılanması nedeniyle sinir uçları hasar görür ve kişi dopamin eksikliği çekmeye başlar.

Daha fazla dopamin salgılanması için daha fazla metamfetamin alınması gerekir ki bu da bir kısır döngüye girilmesi demektir.

Dopamin nedir? Ne işe yarar? Eksikliği ne tür sorunlar yaratır?

Metamfetaminin zararları

Metamfetaminin psikolojik etkileri

Metamfetamin beyindeki dopamin adlı ruh sağlığımızı etkileyen hormonun salgılanmasını arttırdığı için kişinin ruhsal durumunu ciddi derecede etkiler.

• Kişi maddeyi kullandığı dönemde çok coşkulu, güçlü ve kendinden emin hisseder. Öfori denilen kişinin kendini iyi hissettiği patolojik bir duruma girmesine neden olur.
• İlerleyen dönemde duygusal körelme, sinirlilik, sersemlik, sosyal farkındalıkta azalma ve tuhaf davranışlar gelişmeye başlar.
• Madde kullanımı uzadıkça yersiz korkular, halüsinasyonlar, akıldışı ve mantıksız fikirler gelişmeye başlar; kişinin çevresiyle ilişkileri bozulur. (1)

Metamfetamin psikozu

Metamfetamin kullanan bireylerde paranoya, işitsel, görsel ve duyusal halüsinasyonlar, hiperaktivite gibi belirtileri olan metamfetamin psikozu denilen bir durum ortaya çıkar. Özellikle uzun dönem metamfetamin kullanımında ortaya çıkan psikoz bazı durumlarda yatarak tedavi ve müdahale gerektirebilir. Metamfetamin psikozu görülen bireylerde ilerleyen dönemde şizofreni görülme riskinin de arttığına dair bilimsel çalışmalar vardır.

Metamfetamin psikozu ciddi sosyal sorunlar yaratabilir

Metamfetaminin intihara etkisi

Metamfetamin kullanımı ile psikolojik olarak çok ciddi sağlık sorunları meydana gelmektedir. İntihar düşüncesi de bu sorunlardan birisidir. Özellikle meth bağımlılarında intihara eğilim diğer uyuşturucu bağımlılarına göre daha yüksektir.

Metamfetaminin fiziksel sağlığa etkileri

• Uyku ihtiyacı azalır. Bu durum başlarda bir avantaj gibi görülse de kişi ilerleyen dönemde tükenene kadar uyuyamaz.
• Yeme isteği azalır ve ilerleyen dönemde ciddi bir kilo kaybı görülür.

Psikoz nedir, neden olur? Türleri, belirtileri ve tedavisi

Bunlar dışında oluşan etkiler şöyledir:

• Aşırı terleme
• Mide rahatsızlıkları
• Kusma
• İshal
• Ciltte kaşıntı
• Ağız kuruluğu
• Kan basıncı ve vücut sıcaklığında artış
• Düzensiz kalp atışları ve nefes sıklığında artış

Metamfetaminin ağız ve diş sağlığına etkileri

Meth ağzı nedir?

Metamfetamin kullanımının en yaygın yan etkisi ağız ve diş sağlığındaki bozulmalardır. Meth bağımlılarında ciddi bir diş çürümesi meydana gelir. Neredeyse köklere kadar çürüyen dişler nedeniyle bu durum “meth ağzı (meth mouth)” olarak adlandırılır. (2)
Bu durumun nedenleri;

• Ağız içi kuruluğu
• Şekerli gıdalara düşkünlüğün ve tüketimin artması
• Dişlerin kenetlenmesi
• Ağız hijyeninin iyi yapılmamasıdır.

Morfin nedir? İnsan sağlığına etkileri, bağımlılığı ve tedavisi

Metamfetaminin uzun dönem etkileri

MET kullanan Aids hastalarında, kullanmayanlara göre daha fazla sinir hasarı ve bilişsel fonksiyonlarda (anlama, öğrenme ve hatırlama) bozulma görülmüştür. (3)

Uzun süre meth kullanıldığında;

• Aşırı kilo kaybı
• Ciddi ağız ve diş problemleri
• İleri derecede kaşıntı
• Anksiyete
• Konfüzyon
• Uyku problemleri
• Vahşi davranışlar
• Paranoya
• Halüsinasyonlar
• İntihar düşüncesi gibi problemler ortaya çıkar.

Sürekli metamfetamin kullanımı beynin dopamin sistemini bozduğu için koordinasyon yeteneğinin azalmasına ve öğrenme güçlüklerine neden olur. Bununla birlikte beynin duygular ve hafıza ile ilgili kısımları da etkilendiği için kişide ciddi değişimler olur.

Beyindeki bu değişimlerin bir kısmı maddenin bırakılmasından yaklaşık bir yıl sonra ortadan kalkabilir, ancak bazı değişimlerin ortadan tamamen kalkması daha uzun sürebilir. Metamfetamin kullanımı Parkinson riskini arttırmaktadır.

Metamfetamin ve kalp krizi

Metamfetamin göğüs ağrısı, anormal kalp atımı ve yüksek kan basıncı gibi kalp problemleri görülme riskini arttırır. Bunun sonucu olarak da kalp krizi, akut aortik diseksiyon, ani kardiyak ölüm gibi ciddi rahatsızlıklar ilk doz sonrası dahi görülebilir. Bu riskler metamfetamin, alkol, kokain veya diğer uyuşturucularla birlikte kullanıldığında daha da artar.

Metamfetamin bağımlılığı belirtileri

• Maddeyi düzenli şekilde kullanma ihtiyacı hissetme,
• Aynı etkiyi görmek için dozu sürekli arttırma
• Her zaman bir miktar madde saklama,
• Maddi imkansızlık halinde bile madde temini için para harcayabilme,
• Maddeyi temin için hırsızlık veya şiddet gibi kötü yollara başvurma,
• Madde bağımlılığından kurtulmayı deneyip başarısız olma
• Maddeyi kullanmadığında yoksunluk belirtileri gösterme

Bu belirtileri kendinizde ya da bir yakınınızda gözlemliyorsanız metamfetamin bağımlılığından söz edebilirsiniz.

Metamfetaminin yoksunluğu ve krizi

Metamfetamin kullanımı bırakıldıktan sonra bağımlıları bazı yoksunluk sendromları beklemektedir. Bu sendromlar hakkında bilgi sahibi olunursa, baş etmek de bir miktar daha kolay olacaktır. (4)

Metamfetaminin yoksunluğu belirtiler

• Sinirlilik hali
• Kırmızı, kaşıntılı gözler
• Cinsel tatminde azalma
• Depresyon
• Uykusuzluk
• İştah artışı
• Yorgunluk ve enerji düşüklüğü
• Motivasyon eksikliği
• Paranoya ve Psikoz

Paranoya nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Metamfetaminin bağımlılığından nasıl kurtulunur?

Metamfetamin etkisi nasıl geçer?

Metamfetamin kullanımı bırakıldıktan sonra bağımlı bireyde son dozdan 24 saat sonra belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler 7-10 gün içerisinde en üst noktaya ulaşır. Maddenin bırakılmasından sonra 14-20 gün içerisinde bu belirtiler yok olmaya başlar. Kişi için oldukça zor olsa da bu durum geçicidir ve tedavi edilebilir bir süreçtir. (5)

Metamfetamin tedavisi ve terapisi

Detoksifikasyon

Bu tedavi yöntemi, bağımlı kişinin vücudunun tamamen uyuşturucu maddeden arındırılmasını hedefler ve metamfetaminden mümkün olan en kısa sürede kurtulmanın güvenli bir yoludur. Detoks tedavisi yoksunluk belirtilerinin de kolaylıkla atlatılmasına yardımcı olur. Metamfetamin detoksundan sonra tedavi süreci başlar.

Tedavinin amacı meth kullanmadan sağlıklı bir hayata devam edilmesidir. Bağımlılık nedeniyle ortaya çıkabilecek bazı psikiyatrik rahatsızlıkların da önlenmesi tedavinin amaçlarından birisidir. Meth bağımlılığı için pek çok tedavi seçeneği mevcuttur. Bu tedavi sistemlerine örnekler aşağıdaki gibidir;

Detoks nedir, nasıl yapılır? Detoxun faydaları ve zararları nelerdir?

Davranış tedavisi

Bu tedavi yöntemi meth bağımlılığı için en uygun tedavilerden birisidir. Davranış tedavisinin iki türü vardır; bilişsel davranış tedavisi ve edimsel yöntem müdahaleleri.

• Bilişsel davranış tedavisinde madde bağımlılığının ve diğer zararlı davranışların altında yatan nedenler araştırılır. Bilimsel çalışmalar bilişsel davranış tedavisinin birkaç seansta dahi MET bağımlılığının azaltılmasında etkili olduğu göstermiştir.
• Edimsel yöntem müdahalelerinde ise bireye madde kullanmadığı zamanlar için bazı teşvik edici teklifler sunulur. Örneğin idrar örneklerinde madde bulunmaz ise yani bireyin uyuşturucu kullanmadığı kanıtlanır ise bir kupon veya ödül verilir. Madde kullanmadan geçen süre arttıkça ödülün değeri de artar.

Diğer davranış tedavileri şunlardır

• Bireysel danışma
• Ailesel danışma
• Aile eğitimi
• Destek gruplar
• Madde testleri
• İlaç tedavisi

Metamfetamin tedavisinde kullanılan ilaçlar

Meth bağımlılığı tedavisi için hala devam etmekte olan ümit vadeden bazı ilaç tedavileri mevcuttur. Klinik çalışmaları devam eden anti-metamfetamin özelliğine sahip biyoteknolojik olarak üretilen bir molekülün (monoklonal antikor) metamfetaminin beyin üzerindeki etkisini azaltabileceği ve yavaşlatabileceği gösterilmiştir. (6)

Bunun yanı sıra ibudilast etken maddesinin de meth bağımlılığında kullanımı üzerine çalışmalar devam etmektedir. Alkol bağımlılığı tedavisinde kullanılan naltreksonun da meth bağımlığı tedavisinde faydalı olabileceğine dair görüşler mevcuttur.

Metamfetaminin bağımlıları anlatıyor

Nasıl başladılar?

“Methi içmedikçe ondan uzaklaştıkça onu unutuyorsunuz. Madde bağımlılığı işte böyle bir şey. Ondan uzaklaştıkça, bağımlısı olduğunuz alışkanlığınızı tekrarlamadıkça beyninizden silinip gidiyor. Bunun canlı örneği benim. Şöyle bir geriye gittiğimde ben en fazla 3 gün kullanmadan durabiliyordum.3 gün sonra aşırı derecede içme isteği geliyordu.

Kokain nedir? İnsan sağlığına zararları, bağımlılığı ve tedavisi

Sanki kokusunu, tadını ağzımın içinde hissediyordum. Canım çıkacakmış gibi, sürekli uyku halinde yaşıyordum. Aşırı derecede sinirliydim, saldırgan hareketlerim oluyordu. Ellerim de titriyordu, bazen grip gibi hasta oluyordum, bütün kemiklerim ağrıyordu.”

Daha önce Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezinde (AMATEM) tedavi gördüm, özel hastanelere gidip ilaç tedavisi gördüm ama hiçbir sonuç alamadım. En son eşimle sokaklarda kalmaya başladık. Tabi eşim öncesinde iki defa hem intihar girişiminde bulundu hem de iki defa düşük yaptı”

Met bağımlılığından nasıl kurtuldular?

“Bırakamazsın diyenlere inat bıraktım. İlk 1 hafta 10 gün çok önemli mutlaka ailenize söyleyin. Bırakmaya karar verdiyseniz zaten utanmanıza gerek yok. Yalnız kalmamaya çalışın, çevrenizde sabırlı insanlar olsun, onlar size refakat etsin, zira ilk 1 hafta çekilmez biri oluyorsunuz. Agresif, asabi, sabırsız, anlayışsız biri. Ama sadece 1 hafta kafanızı kaldıramıyorsunuz. 

Her kim size bırakamazsın derse o kişi bilin ki sizin en büyük düşmanınızdır. Düşmanından kaç, dostuna sarıl. Yani ailene, sana inanan güvenen insanlara. Ben öyle yaptım, bıraktım. Şimdi geçmişe bakıp sadece hafif bir utançla gülümsüyorum. Bu kadar kolaydı madem, ben neden bu kadar saçmalığa katlandım?”

Paranoya nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

“Gidin. Bulunduğunuz şehri terk edin. Terk edemiyorsanız her gün gittiğiniz yerlere gitmekten vazgeçin. Her gün gördüğünüz insanları görmekten vazgeçin. Bunlar gerçekten dostlarınız ve aileniz ise emin olun bir yıl sonra temizlenip döndüğünüzde yanınızda olacaklar. Ellerinizle yapacak bir şey bulun. ‘Hayır!’ diyip parmak şıklatmak benim işime yaramıştı. İnsanların tek başlarına uyuşturucunun altından kalkabileceklerini ve temizlenebileceklerini bilmelerini istiyorum. Ben bunu yaptım çünkü kimse bana inanmıyorken ben kendime inandım.”

Metamfetaminden kurtulmanın yolları ve öneriler

• Bağımlı olduğunuzu kabul edin ve yardım isteyin: Metamfetamin bağımlılığından kurtulmanın ilk adımı bir bağımlı olduğunu kabul ederek yardım talebinde bulunmaktır. En kısa sürede bir doktor veya sağlık profesyoneli ile iletişime geçin. Yakın bir arkadaş veya aile üyesinden yardım istemekten çekinmeyin. Bağımlılığı yüksek sesle telaffuz etmek, kurtulmak için ilk adımdır.
• Ortamınızı değiştirin: Metamfetamini ve onunla ilgili her şeyi ev, araç ve bütün ortamlarınızdan temizleyin. Bu adım atılmazsa geri dönüş oldukça hızlı olacaktır. Ayrıca Metamfetamin kullanan insanlardan ve kullanılan ortamlardan mutlaka uzak durun. Bu, bağımlılıktan kurtulmak için en önemli adımlardan biridir.
• Eğer bağımlı kişi bir yakınınızsa: Metamfetamin kullanan kişi ailenizden veya arkadaş çevrenizden biriyse, bağımlılıktan kurtulma yolunda ona sonuna kadar destek olacağınızı hissettirin. Kişinin aklındaki sorular ve korkuları gidermek için metamfetaminin onun hayatına nasıl zarar verdiğini ve değiştirdiğini ifade etmekten kaçınmayın. Metamfetamin bağımlılığından kurtulmak için ilk adımı attığında onu cesaretlendirin ve destekleyin.
• Doktor tavsiyesi alın: Bağımlılıktan kurtulmak isteyen pek çok kişi bu adımı bir doktor tavsiyesi ile atmaktadır. Doktorunuzla görüşerek fiziksel bir muayene sonucunda maddenin size verdiği zararları görebilir, sağlık durumunuz hakkında bilgi alabilirsiniz. Bağımlılık tedavisi için doktorunuz size uygun merkezler ve yöntemler önerecektir.

Depresyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

• Meth kullanan ya da sağlayan kişilerle görüşmeyin.
• Güçlü bir sosyal çevre edinin; aile, arkadaşlar ve sağlık personeli gibi..
• Gönüllülük çalışmaları gibi faydalı işlere katılın
• Sağlıklı yaşam felsefesi geliştirin. Egzersiz, sağlıklı ve dengeli beslenme ve düzenli uyku gibi alışkanlıklar size oldukça iyi gelecektir.
• Geleceğe dair planlar yapın
• Pozitif bir bakış açısı geliştirin.
• Doktorunuzla düzenli olarak görüşün, kontrollerinizi aksatmayın.
• Meditasyon gibi farkındalık düzeyinizi arttıracak etkinlikleri alışkanlık edinin.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör