Meme kanseri tanı ve tedavisi

Kadınlar arasında en sık görülen kanserdir. Tüm kadın kanserlerinin %31’inde görülür. Sigaranın kadınlar arasında da yaygınlaşmasıyla akciğer kanserleri meme ca sıklığını yakalamak üzeredir. Erkeklerde görülen meme ca tüm olguların % 1’i dir. BRCA mutasyonu olması riski arttırır. İnsidansında son yıllarda hafif bir artış olmakla birlikte hastalığa bağlı mortalitetede azalma olmuştur.

Etyopatogenezi: doymuş  yağlarla beslenme ve aşırı kilo alımı, alkol, hormonlar ostrojen (+) , prolaktin ve androjenler (?), meme bölgesine daha önce radyasyon alınması, genetik faktörler.

Risk faktörleri:
Aile hikayesi, daha önce hastalığı olan, hormonal faktörler:

Genetik faktörler: Meme kanserlerinin %10’nundan azı kalıtsaldır, BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonu olanların hayatları boyunca meme kanseri olma riski %40-85 arasındadır. BRCA1aynı zamanda over kanseri riskinde artış, BRCA2 aynı zamanda erkek meme ve prostat kanseri riskinde artış yapar.

Meme kanseri ile ilgili sendromlar: Li-Fraumeni sendromu: meme ca ve sarkomlar tumor baskılayıcı gen olan P53 (tümör süpresör gen) de mutasyon vardır. Cowden sendromu: meme ca, gastrointestinal tümörler, mukokutenöz lezyonlarla birlikte tyroid hastalıkları, tyrozin fosfatazda mutasyon (PTEN, tümör süpresör gen mutasyonu) vardır. CHECK-2 (hücre siklusu kontrol noktası kinaz geni). Hücrenin DNA onarım mekanizmasında önemli bir kontrol noktasıdır. Risk Erkeklerde 10 kadınlarda 2 kat artar.

Kimlerde BRCA mutasyonundan şüphelenilmeli: Erken yaşta meme kanseri, over kanseri (meme veya over kanseri aile hikayesi), aynı kişide meme ve over kanseri birlikte, erkek meme kanseri.

Meme kanserinde erken tanı ve tarama: Mamaografi: 40-50 yaş arası 1-2 yılda bir mamografi (mortalitede %24 azalma), 50 yaşın üstünde her yıl mamografi yapılmalıdır, kendini muayene yapılabilir. Premenapozal kadınların her siklusun 5-7. günlerinde, postmenapozal kadınlarda her ayın aynı gününde meme muayenesi yapılmalıdır. 20 li yaşlarda 3 yılda bir, 40 yaşın üzerinde yıllık doktor kontrolü yapılmalıdır.

Yumuşak doku tümörleri (sarkomlar) tanı ve tedavisi

Yüksek riskli hastalarda risk düzeyine göre: Proflaktik mastektomi, BSO, tamoxifenle proflaksi, MRI.

Memede kitle varsa: Kanser riski yüksek olan kitleler: solid, tek taraflı, sert, düzensizdir. 30 y altında ise; USG > lezyon şüpheli > mamografi ve biyopsi > lezyon benign > takip yapılmalıdır.30y üstünde ise; şüpheli kitle > mamografi >USG ve biyopsi yapılmalıdır.

Mamografi meme kanserlerinin %85’ini tespit edebilir. Mamografi ile memekanserlerinin % 45’i fizik muayenede palpabıl olmadan tespit edilebilir. FM de memede dens bir yapı veya kitle ele geliyor mamografi normalse USG veya MRI yol göstericidir.

Görüntülemeler:

Patoloji: Tümör olguların %48’inde memenin üs dış kadranında yerleşir. Bilateral meme kanseri %4-17 oranında görülür. Noninvazif; bazal membranı aşmamış duktal ve lobuler karsinomlar.İntraductal karsinoma ve intralobuler karsinoma olabilir.

İnvazif karsinoma: İnfiltratif duktal karsinoma: ductal epitel kökenli, en sık görülen (%78)  ve en kötü prognozludur. İnfiltratif lobuler karsinoma: lobüler epitel kökenli, % 5-10 oranında görülür, daha iyi prognozlu, multifokal olabilir. Medüller karsinoma: az görülür ve iyi prognozludur. Müsinöz karsinoma: az görülür ve iyi prognozludur. Tübüler karsinoma: çok seyrek görülür prognozu orta derecededir.

Paget hastalığı: meme başının egzamatöz hastalığı 2/3’ünde malignite ile birliktedir. İnflamatuar meme karrsinomu: çok kötü prognozludur, hızlı ilerler, mastite benzer, intradermal lenfaiklerde tümör infiltrasyonu  vardır, yarısında kitle palpe edilmez.

Seyrek görülen meme tümörleri: Sistosarkoma filloides, lenfoma, metastatik tümörler.

Metastaz özellikleri: Lokal yayılım: direk olarak veya duktus ve lenfatikler yoluyla meme cildi, pektoral kaslar, toraks duvarına olabilir. Lenfatik metastazlar: aksiller (en sık), internal mammari lenf nodları, supraklaviküler lenf nodlarına olabilir. Hematojen metastazlar: en sık akciğer, kemik, plevra, karaciğerdedir, daha az olarak cilt, sürrenal gland, peritona, over, SSS, perikarda metastaz olur.

Klinik özellikleri: Lokal belirti ve bulgular: memede kitle (%70-80), ağrı, meme cildinde ödem ülserasyon, meme başında değişiklikler, meme başından akıntı, aksillada LAP, kolda lenfödem olabilir. Sistemik belirti ve bulgular: kemik metastazı, akciğer ve plevra metastazı, karaciğer metastazı, beyin metastazına bağlı bulgular vardır. Paraneoplastik sendrom: nadiren hiperkalsemi vardır.

Tanı yöntemleri: 1-Anamnez ve fizik muayene. 2-Rutin kan tetkikleri. 3-Mamografi: mikrokalsifikasyonlar, çevreye spiküler uzanan kitle, meme cildinde kalınlaşma ve satellit lezyonlar olabilir. 4-Meme USG: kistik ve solid lezyonların ayırımında yararlıdır.5-Meme MRI: oldukça hassas bir yöntemdir, kullanımı rutin değil. 6-Tümör belirleyicileri: sensitivite ve spesifitesi düşüktür tedaviye yanıtın izleminde kullanılabilir. 7-Kitleden patolojik inceleme: palpe edilerek veya USG eşliğinde yapılabilir, en duyarlı tanı yöntemidir.

Evrelendirme: TNM evrelendirme sistemi kullanılır. T: tümör boyutu, N: lenf nodu, M: metastaz.

Prognoz          5 yıllık sağkalım

Evre I                          %87

Evre IIA                      %78

Evre IIB                      %68

Evre IIIA                    %51

Evre IIIB                    %42

Evre IV                       %13

Operabl meme kanserinde prognostik faktörler: Aksilladaki metastatik len nodu sayısı, tümörün büyüklüğü, histopatolojik özellikler (greyd, nükleer özellikler, patolojik tip), tümörde östrojen ve progestron reseptörü (pozitifliği iyi pronostik kriterdir), DNA flow sitometride anöploidi, S faz fraksiyonu, onkogen ekspresyonu (c-erb) kötü prognoza işaret eder, katepsin D düzeyi kötü prognostik kriterlerdir.

Tedavi: Evre I ve II’de cerrahi + adjuvan kemoterapi yapılır. Evre IIIA ve IIIB’de (lokorejyonel ilerlemiş hastalık) neoadjuvan kamoterapi veya hormonoterapi + cerrahi + adjuvan kemoterapi veya hormonoterapi + radyoterapi yapılır. Evre IV’de palyatif kemoterapi, hormonoterapi, radyoterapi ve destek tedavisi yapılır.

Meme kanseri tedavisinde yenilikler ve yakın gelecek: Herceptin (transtuzumab), moleküler hedefe yönelik tedaviler ve anjiogenez inhibitörleri (endostatin, anti-VEGF), EGF inhibitörleri, antisens oligonükleotidler, monoklonal antikorlar, aşı tedavisi kullanılabilir.

Enes Başak
https://tipnotlari.wordpress.com/

https://www.facebook.com/tipnotlari

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör