Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser hastalığıdır. Çoğu kadın meme kanserine yakalandığını öğrendiğinde şoka uğrar. Ama meme kanserinin tedavisinde her gün önemli gelişmeler olmakta, ve günümüzde meme kanserine yakalanan bir çok kadın tam şifa ile tedavi edilebilmektedir. Meme kanserinin tam şifa ile tedavi edilebilme olasılığı, tümörün büyüklüğüne, ve hastalığın yayılıp yayılmadığına da bağlıdır. Meme kanseri ne kadar erken teşhis edilirse tam şifa ile tedavi edilebilme şansı da o kadar yüksektir.
• Memede ele gelen bir sertlik veya kitle
• Meme ucunda ekzema ya da yara
• Memede iltihap
• Meme ucunda berrak yada kanlı akıntı
• Meme ucunda içeriye doğru çöküntü
Yıllık mamografi konrollerini yaptıran kadınlarda yukarda sayılan meme kanseri belirtileri oluşmadan meme kanseri teşhisi koyulabilmektedir. Meme kanseri belirtilerin oluşması için kanserin başlangıcından itibaren orlama minimum 3-5 sene geçmesi gerekmektedir. Erken teşhis ile kazanılan bu zaman sayesinde tedavi başarısı %90-99 oranlarındadır. Bu sayede hastaya yapılan cerrahi tedavi minimuma indiği gibi kemoterapi tedavisi de genelde gerekmemektedir.
Detaylı kanser belirtileri! Bunları bilmek hayatınızı kurtarabilir
Meme kanseri özellikle 50 yaşın üzerindeki kadınlarda görülür. Meme kanserine yakalanma riskini arttıran farklı sebepler mevcuttur:
• Erken yaşta adet görmek
• Menapoza geç girmek
• Hiç çocuk doğurmamak
• İlk çocuğunu 35 yaşından sonra doğurmak
• Menapoz döneminden sonra şişmanlık
• Menapoz döneminde hormon tedavisi
• Alkol
• Daha önce bir memesinde kanser olan kadınların diğer memesinde kanser gelişebilir.
Baba ya da anne tarafınızdan meme kanserine yakalanan fazla sayıda kadın varsa, kalıtsal meme kanseri söz konusu olabilir. Özellikle bu kadınlar 40 yaşını doldurmadan meme kanserine yakalanmışlarsa kalıtsal meme kanserinden söz edilebilir.
Meme kanserine yakalanan kadınlar ameliyat edilir. Ameliyat esnasında kitle/tümör yada memenin tamamı alınır. Ameliyattan sonra çoğu hasta ışın tedavisi (radioterapi), ilaçla tedavi (kemoterapi) yada hormon tedavisi (anti hormonel) ile tedavi görür. Ameliyat sonrası tamamlayıcı/ek tedavi, hastalığın tekrar ortaya çıkma riskini azaltır.
Meme kanseri neden olur? Belirtileri, tedavisi ve elle muayenesi
Meme koruyucu ameliyatlarda tümör ve tümörün etrafındaki meme dokusunun bir kısmı alınır. Yani memenin tümü alınmaz. Hastanede yatış süreniz genel olarak 2 ile 7 gün arasında değişir. Ameliyat sonrasında memenin görünümü değişebilir. Ameliyatı takip eden günlerde meme sert ve şişkin hissedilir. Meme ucunda biraz akıntı da olabilir. Bu yan etkiler zamanla ortadan kalkar. Meme koruyucu ameliyattan sonra, tamamlayıcı tedavi olarak memenin kendisine ışın tedavisi uygulanır ve bu şekilde geride kalmış olabilecek olası kanser hücreleri öldürülür.
Bu ameliyatlarda memenin tamamı alınır. Hastanede yatış süreniz genel olarak 2 ile 5 gün arasında değişir. Bu ameliyattan sonra ışın tedavisi, sadece hastalık koltuk altına yayıldıysa uygulanır.
Meme kanseri yayılmış ise, bu öncelikle koltuk altından başlar. Burada kanser hücrelerinin yerleşebileceği lenf bezleri bulunur. Bu sebeple lenf bezleri muayene edilir. Doktorlar önce, kanser hücresi içerip içermediğini görmek için, bir lenf bezini (sentinel node) alırlar. Bu işleme sentinel lenf bezi biyopsisi denir.
Eğer bu lenf bezi kanser hücresi içeriyorsa, koltuk altındaki bütün lenf bezleri alınır. Eğer kanser hücresi yoksa diğer lenf bezleri alınmaz. Bu işlemin tamamı ameliyat esnasında gerçekleşir. Doktorlar hem meme koruyucu ameliyatlardan sonra, ve hem de bütün memenin alındığı ameliyatlardan sonra lenf bezlerini alırlar.
Hastalık lenf bezlerine yayıldı ise, kanser hücrelerini yok etmek için ışın tedavisi görürsünüz. 5-6 hafta boyunca haftada 5 gün size ışın tedavisi verilir. Her tedavi seansı birkaç dakika sürer ve siz hiçbir şey hissetmezsiniz.
Işın tedavisi ciltte kızarıklık yapabilir, ve yaralar da ortaya çıkabilir. Işın tedavisi memenin daha sert hissedilmesine sebep olabilir. Tedavi sırasında ışınlar akciğerin bir kısmına çarptığı için bu bazı kadınlarda kuru öksürüğe yol açabilir. Işın tedavisi ve ameliyat omuz hareketliliğinde de problemler yaratabilir.
Mamografi nedir? Ne için, nasıl çekilir? Sonucu nasıl değerlendirilir?
Koltuk altına uygulanan ameliyat ve ışın tedavisi, ameliyat edildiğiniz taraftaki kolda sıvı toplanmasına sebep olabilir. Buna lenfödem denir. Bu kronik (kalıcı) bir durumdur, ama masaj v.b yöntemlerle hafifletilebilir.
Meme kanseri hastaları iki gruba ayrılır:
• Hastalığın tekrarlama riski düşük olan kadınlar
• Hastalığın tekrarlama riski yüksek olan kadınlar
Bu iki grup hasta, ameliyat sonrasında farklı tedaviler görürler. Düşük risk grubundaki kadınlar ameliyat sonrası tedavi görmezler. Yüksek risk grubundaki kadınlar farklı türlerde ilaçlar alırlar. Bu ilaçlar aşağıda belirtilmiştir. Yaş faktörü bu tedavide rol oynar. 35 yaşın altındaki daha genç kadınlar her zaman ameliyat sonrası tedavi görürler.
60 yaşın altındaki kadınlar 60 yaşın üzerindeki kadınlardan farklı bir ameliyat sonrası tedavi görürler. Yan etkiler kişiden kişiye değişir. Tedavi esnasında oluşabilecek, 4 yan etkiler herkeste aynı değildir. Bazı yan etkiler ilaç ile hafifletilebilir ya da tedavi edilebilir.
Kemoterapi, kanser hücrelerinin ilaç ile tahrip edilmesidir. Kemoterapi serum şeklinde damar yolu ile (drop) verilir. Yani ilaç vücudunuza kan damarları yolu ile verilir. Yaklaşık 6 ay boyunca her 3 haftada bir kemoterapi uygulanır, ve tedavi esnasında hastaneye yatırılmanız gerekli değildir.
Kemoterapi hem kanser hücrelerini, hem de normal vücut hücrelerinden bazılarını etkiler. Kemoterapi ilk günlerde mide bulantısı, kusma ve ishal yapar. Ağız ve gözleri döşeyen zar tabakasında (mukozada) tahriş görülebilir ve tedaviden sonraki 1-2 haftalık süre içerisinde mikroplar vücudunuzda daha kolay hastalık oluşmasına (enfeksiyona) yol açabilir. Kemoterapi adet kanamalarını durdurup, eğer menapoz dönemine girmediyseniz, sizi adetten kesebilir. Pek çok kadında tedavi esnasında saç dökülmesi görülür. Ve pek çok kadın saç dökülmesinden rahatsız olur. Ama tedaviden sonra saçlar yeniden uzar.
Çoğu kadında kadın cinsiyet hormonu östrojen, kanser tümörünün büyümesine neden olur. Bu sebeple hormon tedavisi (anti-hormon behandling) uygulanır, genellikle ilk önce 2,5 yıl boyunca tamoxifen ve sonra 2,5 yıl Femar, Ameridex yada Aromasin adlı ilaçlar verilir. Bu tedavi esnasında, diğer tedavi yöntemlerine göre az olmakla beraber, terleme, baş dönmesi, vajinada kaşıntı, mukozalarda kuruluk ve belki de az saç dökülmesi v.s gibi yan etkiler görülür. Hormon tedavisi haplarla gerçekleştirilir.
Meme kanserinde tümör tipine özel tedaviler başarıyı arttırıyor
Belirli bir kanser tümörüne yakalanan kadınlar 12 ay boyunca Herceptin adlı ilacı alırlar. Bu ilaç hastalığın tekrar ortaya çıkma riskini azaltır. Herceptin damar yolu ile yani serum şeklinde verilir.
Eğer meme kanseri vücudun başka yerlerine yayıldı ise, hastalık tedavi edilebilir, ama tam şifa ile iyileştirilemez. Kemoterapi, belirtileri hafifletmek ve yaşam süresini uzatmak için uygulanır. Yan etkiler kişiden kişiye değişir. Tedavi sırasında herkeste aynı yan etkiler görülmez. Bazı yan etkiler ilaçla tedavi edilebilir.
Kanser hastalarının çoğu hastanede aldıkları tedavinin haricinde başka tedavilere de başvururlar, örneğin destekleyici beslenme. Bu tedavilerden bazıları, hastanede gördüğünüz tedaviyi ters etkileyebilir . Bu sebeple, doktorların size uyguladığı tedavinin haricinde ya da onun yerine başka bir tedaviye başlamayı veya yurtdışında tedavi olmayı düşünüyorsanız doktorunuz ile konuşmalısınız.
Sigara ve meme kanseri ilişkisi
Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmanız iyi bir fikir olabilir. Sigara içiyorsanız, ameliyattan sonra yaraların iyileşmesi daha zordur. Sigara içiyorsanız, ışın tedavisi daha az etki gösterir. Tütün kullanımını azaltmanın bir faydası olmaz. En faydalı olanı sigarayı tamamen bırakmaktır.
Tedaviden sonra kendinizi takatsiz ve yorgun hissetmeniz tamamen normaldir. Fiziksel hareketlilik ve egzersizler, bazı hastalar için yorgunluğa faydalı olabilir ve hastaların düşüncelerini hastalıktan uzaklaştırabilir. Hareket etmek ve fiziksel olarak aktif olmak önemlidir örneğin yürüyüş yapmak gibi. Meme kanserine yakalanan bazı kadınlarda kilo artışı olur. Doktorunuzla besinleriniz hakkında konuşun. Bazı hastalar ömür boyu bazı yan etkiler ile yaşamayı kabullenmek zorunda kalabilirler. Bazı kadınlar daha önce meme kanserine yakalanmış ve bu nedenle hastalığı kendi vücudunda hissetmiş diğer kadınlarla konuşmaktan büyük fayda görürler.
“Yeni” bedeniniz ve aldığınız yaralar ile yaşamayı kabullenmek zaman alabilir. Çoğu kadın bir meme ameliyatından sonra bir kadın olarak kendini daha az çekici hisseder. Bazıları çok kilo verir, bazıları kilo alır. Bazı kadınlar cinsel isteklerini kaybederler ya da eşlerinin cinsel isteklerini kaybettiğini görürler. Eşinizle duygularınız ve ihtiyaçlarınız hakkında konuşmanız iyi olur.
Memeniz alındı ise protez takılabilir. Meme protezleri yumuşak silikondan yapılır, ve doğal memeye çok benzer. “Sadece” memenin bir kısmı da alınmış olsa, meme küçülebilir, şekli değişebilir. Bir meme protezi ile bu sorun giderilebilir.
Farklı tiplerde meme protezleri bulunur. Bazı meme protezleri kendinden yapışkanlıdır. Bazıları sütyenin içine yerleştirilir. Bazı kadınlar yeni bir meme yaptırmak isterler. Bu genel olarak en erken ameliyattan bir yıl sonra mümkün olabilir. Doktorlar derinin altına ameliyatla bir protez yerleştirerek, yada vücudun diğer bölgelerinden alınan deri ve dokuyu kullanarak yeni bir meme oluşturabilirler.
Çoğu hasta 10 yıla kadar hastanede kontrole gider, ama bazı kadınlar kendi aile doktorlarına gidip kontrol yaptırırlar. Doktor ameliyat yapılan yeri, lenf bezlerini ve diğer memeyi muayene eder. Kontrol ziyaretleri arasında geçen süre içerisinde aşağıdaki şu belirtilere dikkat etmelisiniz:
• Ele gelen kitleler, sertlik yada memede, yarada yada koltuk altında değişimler
• Nefes darlığı yada öksürme
• Ağrılar
Belirtiler hastalığın geri geldiğine dair işaretler olmayabilir. Ama bir doktor tarafından muayene edilmeniz gereklidir.
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?